کارآفرین خیّر نداریم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «دکتر محمد مهدی معماریانی» در نشست «کار آفرینی و نیکوکاری» که به همت مرکز فرهنگ نیکوکاری برگزار شد در مورد هم ارز بودن یا نبودن کارآفرینی و ایجاد اشتغال ، گفت: مفاهیم برخاست شده و حاصل ذهن مشترک افرادی است که در آن فضا زیست می کنند. می توانیم کارآفرین را معادل ایجاد شغل در نظر بگیریم. به عنوان مثال در فرانسه در قرن 15 و 16 کشاورزی و در برخی کشورها  کشتی رانی بوده است و بر این اساس مفاهیم متفاوتی نیز از کارآفرینی وجود داشته است.

وی با بیان اینکه ما به دنیای اطراف مفهوم می دهیم، افزود: اینکه شیکاکویی و مکتب اتریش می گوید و چه کرده است مهم نیست. ما باید نقطه عزیمت مان را اینجا و اکنون قرار دهیم. ببینیم چه تعریفی از کارآفرینی را راهگشا برای حل مسایل اجتماعی در نظر بگیریم. مساله اختلاف شدید طبقاتی و ناکارامدی بازارها را داریم. اسنپ را به عنوان سازمان کارآفرین مطرح کرده بودند اسنپ در نوع اشتغال مطلوب است و باید آنرا از حیث اثر خیر عموم تحلیل کرد. درست است جایی که شغل ایجاد کرده را به عنوان قهرمان در نظر بگیریم؟ در این صورت همه فعالان اقتصادی که شغل ایجاد کردند را باید در ذیل قهرمان گذاشت. می شود بحث کرد که اسنپ کارآفرین است و یا به خیر عموم مرتبط است. به راحتی نمی شود به سازمانی خیر عموم را اطلاق کرد.

بنیانگذار مانیز اظهار داشت: کارآفرینی که با انگیزه مسایل اجتماعی را حل کند را کم دیدیم. اگر درک های جدید از کارآفرینی را مبنا قرار دهیم آن شخص کارآفرین دغدغه اش حل مساله اجتماعی نیست. مساله اساسی کارآفرین این است که برای خود خلق اثر و سود کند و این امر کم کم می تواند از طریق تنوع و تکثر کالا سر ریز در جامعه شود. این کارآفرین خیر و خیر کارافرین باید بر مبنای مشاهدات مفاهیم زمینه ای باشد. بنابراین به واقعیت اجتماعی نگاه کنیم.

معماریانی با تاکید بر لزوم پذیرش  پیوند مساله اجتماعی با کارآفرینی  در بخش اقتصادی بیان کرد: طبق  تجربه ای که داشتم ،کارافرین اجتماعی هدفش کسب منافع و سود برای خود و سهامدارانش است. کارآفرین باید سرمایه را حرکت می دهد و نوید بخش ارزش افزوده برای سرمایه باشد. آیا هر کس شغلی ایجاد کرد و مجموعه ای داشت، کارآفرین است؟ به عبدالباقی جایزه کارآفرین دادند. اینجاست که یک خط مرزی باید بگذاریم و از کارآفرین انتظار نداشته باشیم که به مساله اجتماعی توجه داشته باشد. هدف کارآفرین افزایش سودش است. ساحت دیگری می گوید بخش اجتماعی جایی است که از روش های نواورانه استفاده کند و پاسخ هایی برای حل مسایل اجتماعی بدهد اما اینجا سود نیست. آنچه در ایران اتفاق می افتد این است که کارآفرین خیر دامنه اش را گسترده می کند که انگار می تواند پاسخی به حل تمام مسایل بدهد.

این مدرس و مشاور کارافرینی اجتماعی با اشاره به کارخانه فیروز، عنوان کرد: فیروز با استخدام معلولان سودش را کم کرده است. آیا استراتژی استخدامی باعث گران شدن کالایش شده است؟ فیروز می تواند با جانسون اند جانسون رقابت کند؟ فیروز با استخدام معلولان هزینه تمام شده را از جیب خود جبران می کند یا به قیمت کالا اضافه می کند و از مشتری می گیرد؟ اگر فردی در حوزه اقتصاد تصمیم گرفته که برای افراد معلول اشتغال ایجاد کند آیا این اشتغال مناسب افراد معلول است؟ اگر نه که کار اشتباه است و اگر بله پس مساله ای نیست. اگر ناکارامدی نیروی کار را ارزشمندی  تلقی می کند و با این برندینگ کمک می کند سهم بازارش زیاد شود این مساله دیگری است. در این صورت انگار مساله اجتماعی را تبدیل به یک ابزار برندینگ کرده است. مسایل اجتماعی را منبع برندیگ نکنیم.

وی با بیان اینکه ما گرفتار مغالطه مفهومی هستیم، گفت: این قضیه باعث شده برای تامین مالی پروژه کارآفرین اجتماعی، نهاد مالی نداشته باشیم. اگر فیروز افزایش هزینه هایش را به منابعش منتقل نمی کرد می شد به آن گفت کارآفرین اجتماعی  اما فیروز این افزایش هزینه را از مشتری می گیرد. موافقم که کسب و کارها باشند و سودشان را بیشینه کنند و منافع اجتماعی را در نظر بگیرند در غیر این صورت می شود قاچاق اسلحه و اعضا .حواسمان باشد اولویت هدف اجتماعی وقتی اتفاق می افتد که منافع اقتصادی را از اولویت خارج کنیم . همه کسب و کارها باید اثر اجتماعی مثبت داشته باشد در غیر این صورت باید آن را از مدینه بیرون کرد. سرمایه لاجرم تصمیم می گیرد که بیشینه شود، یک جایی با نقاب اجتماعی است یک جا با زور و سلطه. نباید اجازه دهیم این نقاب به رایگان بدست افراد بیفتد.

این مدرس و مشاور کارافرینی اجتماعی  خاطر نشان کرد: ما باید مرز داشته باشیم.کات کردن سود و استفاده نکردن از سرمایه و استفاده از منابع اجتماعی این مرزبندی را پوشش می دهد. اگر منبع توزیع سود را معیار بگذاریم آن وقت مرز می گوید حالا که سود نمی خواهم اثر اجتماعی برایم عمده می شود. یک معیار ساده و غیر شخصی وجود دارد که کات کردن سود است. کارافرین خیر نداریم. کارافرینانی داریم اما  می توانیم خیر کارافرین داشته باشیم. در ایران هیچ کار داوطلبانه ای جز برای هلال احمر به رسمیت شناخته نمی شود در واقع نهادهایش را نداریم. کارافرین خیر قهرمان درست کردیم و آنرا راه حل مسایل اجتماعی دیدیم.