به گزارش خبرگزاری شبستان، مرکز آموزش های غیرحضوری حوزه های علمیه خواهران در آستانه عید سعید غدیر، نشست برخط علمی پژوهشی «غدیرشناسی» را در روز یکشنبه 26 تیر 1401 برگزار کرد.
در این نشست، آیت الله محمدهادی یوسفی‌غروی، محقق برجسته تاریخ اسلام و حجت الاسلام والمسلمین سید محمدکاظم طباطبائی، رییس پژوهشكده علوم و معارف حديث مؤسسۀ دارالحدیث سخنرانی و مطالبی را درباره واقعه مهم غدیر خم و ولایت امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) ارائه کردند.
در این نشست که با پوشش رسانه‌ای توسط شبکه جهانی ولایت همراه بود، آیت الله یوسفی غروی به تبیین نحوه نزول بخشی از سوره مائده و از جمله آیه اکمال دین پرداخت و قرائنی را بر عدم نزول تمام سوره مائده در روز غدیر ارائه نمود. ایشان هم‌چنین بازگشت حجاج مصر و شام و برخی دیگر از مناطق به‌منظور استماع خطبه غدیر را مخالف با مسلمات تاریخی دانست و ـ بر اساس روایات معتبر ـ نظر صحیح درباره تعداد حاضران در واقعه غدیر را پنج تا ده هزار نفر مطرح نمود.
وی با قدردانی از زحمات مرحوم علامه امینی(رحمه الله) اظهار کرد: معتبرترین نسخه خطبه غدیر، همان نقل علامه امینی است که حدود یک و نیم صفحه است.
پژوهشگر و مؤلف تاریخ اسلام در بخش پایانی سخنان خود، در پاسخ به سؤالی درباره دیدگاه اهل سنت گذشته و معاصر درباره حادثه غدیر خم، اظهار داشت: شرایط فکری اهل سنت در مقایسه با گذشته مناسبت‌تر است. از جمله استنادات در این زمینه، سخن آقای عباس محمود عقّاد، نویسنده معروف مصری در پایان کتاب «عبقریة الأمام علی بن أبیطالب» است که خطاب به اهل سنت گفته است: «بایستی در مورد غدیر تسلیم شد؛ مناقشه کافی است و «مولا» در خطبه غدیر به معنای أولی بالتصرف است؛ لکن ما مانند شیعه نیستیم که پیامبر (صلوات الله علیه و آله) را متهم به دیکتاتوری در تعیین جانشین کنیم!».
در بخش دیگری از این نشست، حجت الاسلام والمسلمین طباطبائی، مطالبی را در مورد غدیر خم بیان داشت.
وی گفت: غدیر را نباید به صورت یک حادثه جداگانه و واقعه‌ای غیرمترقبه تحلیل نمود، بلکه غدیر، در ادامه یک جریان شکل گرفت که آغاز آن از هنگام دعوت عشیرة الاقربین به اسلام بوده است؛ در آن دعوت، پیامبر اکرم (صلوات الله علیه وآله) علی (علیه السلام) به عنوان وصی و خلیفه بعد از خود معرفی نمود و این جریان ادامه یافت تا آنکه در سال نهم و دهم هجری، تأکید و تکرار بر وصایت و ولایت امیر المؤمنین، با بسامد بالاتری مطرح گردید.
رئیس پژوهشکده علوم و معارف حديث مؤسسۀ دارالحدیث ادامه داد: بنابراین سال‌های پایانی عمر پیامبر اسلام، به لحاظ طرح مسأله امامت و خلافت، اهمیت بیشتری دارد. از جمله این موارد، حجة الوداع است که جزئیات آن در تاریخ ثبت شده و حدود نیمی از مسلمانان آن عصر با پیامبر همراه بودند، و در چنین شرایط ویژه‌ای، این واقعه مهم تاریخی رخ داده است.
وی در بخش دیگری از سخنانش، دیدگاه شهید صدر (رحمه الله) در تبیین حقانیت ولایت و خلافت امیرالمؤمنین را تشریح نمود که بر اساس آن، حتی با یک تأمل عقلی می‌توان این موضوع را اثبات نمود. بر اساس استدلال عقلانی شهید صدر، موضع پیامبر اسلام (صلوات الله علیه و آله) در تعیین جانشین از سه فرض خارج نیست: سکوت، واگذاری به امت و تصریح به جانشین؛ دلایل مختلفی، فرض اول و دوم را ابطال می‌کند؛ بنابراین تنها فرض صحیح مسأله ـ فارغ از آیات و روایات ـ تصریح به جانشین است.
ایشان منحصر نمودن پیام غدیر در اعلان جانشین در خلافت را رد کرد و اظهار داشت: پیام غدیر، اعلان ولایت به معنای «حجة الله علی الخلق» و اعلان وصایت است که در ضمن آن خلافت نیز مطرح شده است.
حجت الاسلام والمسلمین طباطبائی در پاسخ به سؤالی درباره اعتبار سندی و دلالی حدیث غدیر نزد اهل سنت، خاطرنشان کرد: بالاترین روایات متواتر اهل سنت از حدود 60 صحابی روایت شده؛ و این در حالی است که حدیث غدیر از حدود 120 صحابی روایت شده است. بنابراین اصل وقوع غدیر جای بحث و مناقشه ندارد. البته افرادی مانند ابن تیمیه تشکیک‌هایی نموده‌اند که در همان زمان، ابن حجر نظر او را رد کرده است.
وی ادامه داد: البانی که از محدثان سخت‌گیر سلفی است و علیه شیعه مواضعی دارد نیز نظر ابن تیمیه را رد کرده است. در مورد دلالت حدیث غدیر، ممکن است برخی «مولا» را به معنای دوست بگیرند، لکن این توجیهات نیز امروزه کارایی خود را از دست داده است؛ مهمترین نکته‌ای که ما باید در مورد آن بحث و بررسی بیشتری داشته باشیم تأکید بر این نکته است که بحث غدیر، فقط بحث حکومت و جانشینی نیست، بلکه نصب امیرالمؤمنین علی(ع) در جایگاه وصایت و ولایت به معنای حجة الله علی الخلق است.
نظر شما