وجیهه نوروزی در گفت و گو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به ضرورت فرزند آوری اظهار داشت: برای بیان ضرورت فرزند آوری باید ببینیم کمبود فرزند در حال حاضر چه تهدید و خطری برای ما ایجاد می کند تا بدانیم ضرورت آن چیست؟ با نگاهی گذرا به کشورهای مختلف دنیا، در فضای کنونی کشورهای غربی توسعه یافته، جمعیت سالخورده بسیار بالاست که همه آمار های جمعیتی این هشدار را به ما می دهد که آینده کشور ماهم همینطور خواهد بود حال باید دید بالا بودن جمعیت سالخورده چه تبعات و مشکلاتی را به همراه دارد.
این مدرس حوزه با بیان ابعاد مختلف تبعات کمبود جمعیت تصریح کرد: وقتی آمار جمعیت سالخورده بالا می رود این افراد در ایجاد سرمایه و تولید ملی و کارگری و هر کار و اشتغال دیگری نمی توانند به خوبی مشارکت داشته باشند و در واقع بیشتر مصرف کننده هستند و باید از سوی دولت مورد حمایت قرار بگیرند در واقع بخش عظیمی از هزینه های دولت صرف سالمندان می شود به عنوان مثال حقوق بازنشستگی دریافتی از اداره تامین اجتماعی که اگر تعداد بالا برود همه هزینه های بر عهده ی دولت و نهاد مربوطه نیز بالا می رود که تبعات این بحث در بعد اقتصادی چنین است.
وی با بیان دیگر تبعات سالخوردگی جمعیت عنوان کرد: وجود افراد سالخورده نه تنها جامعه که افراد خانواده و بچه ها را هم موظف به رسیدگی به پدر و مادر می کند خانواده های پرجمعیت دهه 50 که تعداد فرزندان بالای سه نفر داشتند به تناوب به امورات کار و زندگی والدین خود رسیدگی می کردند و به نوعی تقسیم کار و مسئولیت داشتند و با توجه به این مسئله که از دهه 60 به بعد تعداد فرزندان از سه فرزند کاهش یافت در پی آن معضلاتی برای خانواده ها ایجاد شد.
نوروزی خاطر نشان کرد: امروز در خانواده های کم جمعیت با یک یا دو فرزند برای هر فرد جوانی مسئولیت های بسیاری به وجود می آید چرا که موظف به حمایت و رسیدگی و نگهداری از والدین خویش بوده و از اینکه بخواهد وقت بیشتری را صرف تولید سرمایه و بازدهی داشته باشد قطعا از عهده او خارج است و اگر خود هم قادر به رسیدگی به والدین نباشد مجبور به بهره گیری از خانه سالمندان می شود که در پی آن در راستای افزایش مهد های کودک، در آینده با افزایش خانه سالمندان مواجه خواهیم بود؛ که این مطلب هم به لحاظ بار عاطفی و روابط بین خانوادگی آسیب زا بوده و هم به لحاظ افزایش هزینه تحمیلی به خانواده ها و در بعد اقتصادی مشکل ساز خواهد شد.
وی به تاثیر مستقیم تبعات کمبود جمعیت در بعد علمی پرداخت و گفت: از آنجایی که رشد علمی در کشور وابسته به نیروی جوان آن است به صراحت می توان گفت تمام ماهواره ها، پیشرفت های علمی، تسهیلات نظامی و... توسط نیروی جوان ما تولید می شود در واقع بین کاهش نیروی جوان یک کشور و سرعت رشد علمی آن، ارتباط معناداری وجود د دارد؛ همانطور که مسئله کرونا توسط نیروهای جوان علمی و کادر پزشکی ما با تولید واکسن کنترل شد باید توجه داشت در آینده به این تعداد نیروی جوان معلوم نیست دسترسی داشته باشیم تا به چنین فتوحات علمی دست پیدا کنیم در واقع با کمبود شدید نیروی جوان مواجهیم که در این صورت برای بهره گیری از نیروی کار مثلا فردی برای راه اندازی یک کارخانه یا باید کارگر از کشور دیگری بیاورد و یا کارخانه خود را در کشور دیگری احداث کند.
به گفته این استاد پرتلاش حوزه در بعد نظامی، اگر می توانیم از سر حدات خود محافظت کنیم به خاطر وجود نیروی جوان سرباز و نظامی ماهست که با شجاعت و برومندی خود تا پای جان در برابر بیگانگان از خاک و حریم کشورمان دفاع می کنند همین نیروهای جوان ما در برابر حملات داعش در خارج از مرزهای کشور با قدرت مقابله کردند؛ در جنگ تحمیلی نیز علارغم کمبود وسایل و مهمات و تجهیزات نظامی، با کمک نیروهای انسانی بالا، توانستیم در برابر دشمنان بایستیم که خود تهدید بزرگی حساب می شود.
وی با بیان فواید فرزند آوری از بعد اجتماعی و خانوادگی یادآور شد: وجود فرزندان در روابط عاطفی بین خانواده بسیار تاثیر گذار است نسل ما که نسل دهه 50 و 60 بودیم وقتی به خانواده های خود برمی گردیم معمولا به تعداد، خواهر و برادر داشتیم حضور در فضای خانوادگی پر جمعیت بسیار دلنشین و نشاط آور است که این مطلب برای همه ما کاملا ملموس هست؛ در واقع امید به زندگی در چنین شرایطی بسیار بالا بوده و کودکان در خانواده هایی که دارای تعدد فرزند هستند به لحاظ تربیتی معمولا خود مدار و مستقل تر، با اعتماد به نفسی بیشتر و ریسک پذیر خواهند بود به گونه ای که با ورود به مسائل مختلف و قبول مسئولیت، ترس به دل راه نمی دهند و روحیه مبارزه با سختی ها و تلاش و پشتکار و گذشت و فداکاری را در خود یکجا دارند.
نوروزی بابرشمردن تبعات کمبود جمعیت از بعد اجتماعی و تربیت خانوادگی ادامه داد: فرزندان در خانواده کم جمعیت محافظه کارتر، وابسته تر به گونه ای که اکثر مسئولیت ها را پدر و مادر انجام می دهند و شاید در دوران کودکی تجربه غذا خوردن و لباس پوشیدن را هم دیر به دست آورد معمولا در چنین خانواده هایی با تعداد کم و وجود فاصله سنی زیاد بین فرزندان، مسئولیت سرگرمی بچه ها با والدین بوده که بسیار وقتگیر است با این شرایط نقش حمایتگری والدین از فرزندان پررنگ می شود قطعا جمعیت کم، برخلاف خانواده های پرجمعیت که فرزندان دست به دست هم داده تا مشکل تک تک اعضا مرتفع شود، حامی کمتری نیز خواهند داشت.
وی به بیان راهکارهای افزایش فرزند آوری پرداخت و گفت: در چنین مسائلی دولت مهم ترین نقش را با برنامه ریزی های متعدد ایفا می کند خصوصا در بحث فرهنگی که با ارائه راهکارهایی، می تواند فرهنگی را که در جامعه ایجاد شده را تغیر دهند؛ فرهنگ سازی در این زمینه کاری بسیار گسترده و زمانبر بوده و قطعا صبر بالایی را می طلبد و کسانی که در فیلم سازی و سواد رسانه دستی دارند خصوصا صدا و سیما نقش بسیار مهمی در بحث فرزندآوری دارند که باید در این عرصه ورود پیدا کنند و با ساخت برنامه های مرتبط، این مطلب را از همان دوران خردسالی تا بزرگسالی در بافت خانواده ها نهادینه و به نوعی فرهنگ سازی کنند.
وی در ادامه یادآور شد: در شرایط کنونی جامعه که با تحریم های اقتصادی خانواده ها تحت فشار هستند چگونه می توانیم بدون زیرساخت از خانواده ها بخواهیم فرزندآوری داشته باشند قطعا این اتفاق نیازمند برنامه حمایتی مالی خاصی هست تا خانواده ها با اطمینان خاطر اقدام به فرزندآوری داشته و بدانند با تحقق این موضوع و ورود فرزند دیگر با یک مشکل عظیم اقتصادی مواجه نمی شوند که خوشبختانه اقداماتی چون پرداخت تسهیلات وام و ثبت نام خودرو از برنامه های اخبر دولت بوده که باید بیشتر این باشد و خانواده ها را مورد حمایت خاص و ویژه ای قرار دهند.
این مدرس حوزه افزایش سطح آگاهی و اطلاعات مردم را نسبت به بحث فرزندآوری مسئله مهم دیگری برشمرد و گفت: زمانی نیاز به حضور در جبهه های جنگ احساس می شد و امروز بنا به موارد و تبعاتی که مطرح شد جهاد ما فرزندآوری و تربیت فرزند خواهد بود حال که در این زمینه به مشکل برخوردیم نیازمند همکاری هستیم؛ درواقع هم دولت، هم مردم، مبلغین و طلاب، روزنامه ها، مجلات، رادیو، تلویزیون، همه و همه باید تحقق این مسئله را یکی از وظایف خود قرار دهد که خود عین جهاد است امروز مردم ما باید به صورت هدفمند و آگاهانه برای نجات کشور فرزندآوری داشته باشند و با عرق دینی و ملی در این مسیر گام بردارند.
وی با اشاره به عوامل کاهش جمعیت در کشور افزود: در کشور ما کمی زاد و ولد نقش پررنگی دارد ناباروری یکی از عوامل کاهش جمعیت می تواند باشد اما اصلی نه؛ چرا که برخی از خانواده هایی که به این سمت می روند به دلیل مراحل پراسترس و اضطراب غربالگری از فرزند آوری منصرف می شوند و تمایلی به زاد و ولد ندارند عواملی چون سقط جنین که به لحاظ شرعی و قانونی و پزشکی خود استرس آور هستند نیز باید مورد بررسی قرار بگیرد؛ طبق آمار در کشور ایران تمایل درونی افراد به فرزند آوری هست اما موانعی وجود دارد حالا چه به لحاظ اقتصادی یا حرف مردم و سرزنش ها و ترس های اجتماعی که وجود دارد حال اگر از نظر فرهنگی این مشکل را برطرف کنیم اکثر افراد جامعه خواهان این مسئله هستند این مطلب درست برخلاف کشورهای غربی مطرح می شود که به لحاظ شرایط خاص فرهنگی و نگهداری حیوانات، تمایلی به فرزند آوری ندارد.
به گفته نوروزی درونی شدن و فرهنگ سازی این مطلب توسط بزرگان و سرشناسان مورد اعتماد مردم و بسیج همگانی بسیار تاثیرگذار است؛ موانع دیگری چون رفاه طلبی و تجمل گرایی و .. نیز وجود دارد که در این زمینه توصیه های بسیاری شده به ویژه از جانب رهبر معظم انقلاب که باید در راستای سبک زندگی ایرانی اسلامی برنامه ریزی شود و اگر این مهم را به صورت عملی وارد زندگی مردم کنیم این مسئله حل می شود به شرطی که رهنمود ها را جلوی چشم قرار داده و بر اساس آن گام برداریم تا جامعه را از مشکل بحران کمبود فرزند نجات دهیم.
وی با اشاره به دیدگاه اسلام نسبت به فرزند آوری خاطرنشان کرد: با گذری اجمالی به آیات و روایات دینی، بحث استحباب حکم اولیه ای است که برای این مسئله مطرح می شود اصل فرزندآوری مستحب و مورد رضایت خدا و پیغمبر و اهل بیت علیهم السلام است و طبق روایات فرزند گلی از گل های بهشت، نعمتی از نعمت های خدا، مایه زینت زندگی، یار و مددکار انسان، جانشین پدر و مادر شناخته شده که استغفار گویی و اعمال نیک فرزندان در حیات اخروی والدین نیز تاثیر دارد از طرفی کنترل جمعیت نیز از نظر اسلامی جایز و اصل آن هم منع نشده است؛ با مراجعه به متون دینی در فرهنگ اسلامی هدف اصلی در ازدواج فرزند آوری است نبی مکرم اسلام (ص) نیز در این باره فرمودند: ازدواج کنید تا صاحب فرزند شوید و نسل شما زیاد گردد چرا که فردای قیامت به واسطه کثرت شما به دیگر امت ها مباهات می کنم.
بنابر گفته این مدرس حوزه با توجه به تهدید ها و خطرهایی که جامعه شناسان ما در مسئله فرزندآوری و کمبود نیروی انسانی مطرح می کنند و خطر اینکه در آینده نیروی کاری نداشته باشیم در واقع همین مسئله کنترل جمعیت خطری هست که نظام اسلامی را تهدید می کند بر همین اساس شهید مطهری نیز در بیان سرّ تفاوت سیره اهل بیت (ع) می فرماید: «اهل بیت یک اصل داشتند تحت عنوان حفظ نظام اسلامی و مصالح امت» که ما هم باید این اصل را داشته باشیم و آن هم حفظ نظامی است که به قیمت خون شهدا بوده و اگر بخواهد به خطر بیافتد وجوب فرزند آوری و حرمت کنترل جمعیت مطرح می شود که حکومت باید وسط بیاید و با تشویق، مردم را به این مهم سوق دهد که این مهم نباید به شکلی مطلق و بدون در نظر گرفتن شرایط باشد.
وی نظام اسلامی ما را نظامی الهی خواند و گفت: باید همه مسائل را با قرب به خداوند دید در واقع فرزندی که صالح، با ایمان و خوب و باعث افتخار پیامبر و مفید برای نظام باشد نه فرزندی که معضل اجتماعی حساب شود و خود سربار جامعه باشد؛ پس هر خانواده ای باید این نکته را در نظر بگیرد که آیا توان تربیت فرزندان صالح را دارد یا نه؟ مقام معظم رهبری نیز فرمودند: فرزند آوری قشر متدین و خانواده هایی که توانایی تربیت فرزند صالح داشته باشند با توجه به اصل قناعت و زهد و اصولی که اسلام می گوید به حد معمول نیاز فرزندان را تامین کنید.
وی در پایان افزود: در واقع نعمتی که اندک است و به قدر کفایت، بهتر از نعمتی است که بسیار است و انسان را از یاد خدا غافل می کند باید دانست فرزندآوری هم ملاک هایی دارد اینکه در حد کفاف باید داشته باشیم به حدی که جامعه اسلامی لازم دارد خانواده اسلامی نیاز دارد کفاف به حدی که می توانیم فرزندانی صالح تربیت کنیم کفاف به حدی که خودت را از یاد خدا غافل نکند تا سربازی تربیت و تقدیم جامعه کنیم.
گفت و گو از حمیده زند
نظر شما