به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، دکتر محمد تقی کرمی امروز دوشنبه 3 مرداد در نشست تخصصی بررسی ابعاد اجتماعات دینی فرهنگی در دوران پسا کرونا با بررسی موردی جشن غدیر در تهران گفت: اتفاقی که در جشن غدیر امسال رخ داد، یک واقعیت متکثر است. باید تکثر منابع قدرت را در شکل گیری این رخداد از نظر دور نکنیم. مجموعه ای از تناقض ها و هم افقی ها این اتفاق را رقم زد.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با طرح این سوال که چرا اتفاقاتی مانند جشن غدیر امسال در دهه پنجم جمهوری اسلامی ایران می افتد، بیان کرد: روز عاشورای 1364 یک تجربه متفاوت داشتیم از آنچه در 1401 تجربه می کنیم. در آن روزگار از ساعت 9 تا 12 یک آقایی مقتل می خواند اما الان از اول تا پانزدهم محرم صدا و سیما می خواهد به نحو حداکثری و نمایشی نشان دهد عزادار است و این را در جامعه پمپاژ کند، این بیشتر ناشی از هراس و واهمه است، هراس فقدان و هراس تضعیف گفتمان مرکزی.
وی تصریح کرد: وقتی در معرض هراس هستیم، تلاش می کنیم در یک عرصه هایی اقتدار را به کرسی بنشانیم، برای این کار تکثر در گفتمان خودی از بین می بریم. روضه قبل از انقلاب به روضه خانگی و روضه در چند مسجد محدود بود، الان به مددرسانی و حمایت های سیاسی و مالی حدود 10- 15 هیئت که اجتماع توده بزرگ است، ساماندهی می شود و حتی عزاداری آنها از صدا و سیما پخش می شود؛ این نشان می دهد که سیاست فرهنگی میل به کنترل حداکثری پیدا می کند، این کنترل فقط کنترل رقیب نیست، کنترل خودی هم هست. یک راه این است که مناسک را کارناوالی کنیم یعنی اجازه ندهیم تکثرات سنت پیدا کند. وقتی پای سنت بیاید، پای تکثر هم می آید. برای اینکه مناسک سنت و ریشه دار نشوند، مدیریت مناسک را در دست گرفت.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در دهه محرم هیچ مداحی شعر تکراری نمی خواند، حتی شعری که پارسال خوانده را نمی خواند اما در اکثر روستاهای کشور برای هر شب محرم یک نوحه مشخص را می خوانند، مثلا در شب هشتم یک نوحه و در شب نهم یک نوحه دیگر خوانده می شود. اینها دارند یک هویت متکثر را برای خود رقم می زنند. در حال حاضر کنترل نسبت به تکثرهای همسو به مراتب شدیدتر از طرف مقابل است. وقتی می توانی کنترل کنی که بازی بعدی را مشخص نکنی، به عنوان مثال امسال جشن غدیر را بزرگ کردیم، ممکن است سال دیگر روز ازدواج بزرگ برگزار شود و کاروان عروسی راه بیفتد.
کرمی با اشاره به اینکه ایده ای برای کثرت فرهنگی نداریم، اظهار داشت: متاسفانه در کشور ما سیاست تکثر فرهنگی به رسمیت شناخته نمی شود. ما ایده ای برای تکثر فرهنگی هم نداریم چه در گفتمان های همسو و چه در گفتمان های مخالف نتیجه فضایی می شود به نام تخاصم گفتمانی. تخاصم گفتمانی باعث می شود هراس گفتمانی مرکزی تشدید شود.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: ریاست فرهنگی موفق آنجایی است که آشیانه می بینند نه سنگر. در آشیانه هم دشمن داریم، در آشیانه اصالت زندگی و تکثر وجود دارد، ما سراغ دشمن می رویم تا دفع شر کنیم اما در سنگر باید برویم دشمن را در خانه اش زمین گیر کنیم. در حال حاضر سنگرهای زیادی در دانشگاه به نام های مختلف از جمله دانشگاه، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و غیره داریم و باید حواس مان باشد که صدای متکثری نیاید. مفاهیم بیش از آنچه بیان می کنند غیریت را طرد می کند. وقتی مناسکی مانند جشن غدیر و اربعین را راه اندازی می کنیم، گروهی فکر می کنند این آیین ها باید به نحوی مصادره شوند و گروهی هم از این آیین ها بیرون هستند. مناسک بیش از کارکرد فرهنگی و اجتماعی کارکرد سیاسی دارند. باید مراسمی مانند اربعین و فاطمیه و غدیر را از سیاست و حرکات نمایشی بیرون آورد تا در درازمدت بتوان از برکات آنها استفاده کرد.
نظر شما