آیین سنتی چهل منبر در تاسوعای حسینی

به گزارش خبرگزاری شبستان از رشت، لاهیجان شهر آیین‌های عاشورایی در عصر تاسوعا و شب عاشورا پذیرای خیل عظیمی از سوگواران حسینی از اقصی نقاط استان در آیین محرمی«چهل منبر» است. این آیین کهن که به نقلی از دوران صفويه به یادگار مانده است همزمان با اذان مغرب تاسوعای حسين در محله‌های قدیمی این شهر پرده‌سر، خميرکلايه، خيابان حکيم فياض، آقاسيد محمد، يحيی آباد و گابنه برگزار می‌شود.

این آیین باید بر در خانه چهل سید برگزار می‌شد که به مرور زمان با تغییراتی همراه شد و امروز بر در خانه‌هایی که در طول سال مراسم روضه‌خوانی دایر کردند و یا خود از این مراسم حاجت روا شده‌اند برگزار می‌شود. شمع‌های ارزان قيمت بقعه‌ای همراه با بسته‌های خرمایی چهل تایی در گوشه گوشه شهر فروخته می شود تا برای شرکت در سوگواری چهل منبر همراه داشته باشید.

منبرهای کوچک در جلوی درب خانه‌ها و یا در اطراف کوچه به چشم می‌خورد که مجمری از آتش را بر دوش می‌کشند و دو ظرف خالی در اطراف مجمع در کنار یک ظرف برنج گذارده شده است. سوگواران حسینی و هرفردی که نذر چهل منبر دارد با چهل شمع و چهل خرما به درب خانه‌ای که منبری در جلويش برپاست می‌رود و صاحب خانه دعای برآوردن حاجات را برایشان می‌خواند و شخص دارای نذر، شمعی در آتش انداخته و دانه‌ای خرما در ظرف می‌گذارد و مقداری برنج بر می‌دارد و به منبر ديگر می‌رود و این مراسم تا چهل منبر ادامه می‌یابد. در پایان فرد حاجتمند برنج جمع‌آوری شده را به قصد برآورده شدن حاجت با خود به خانه برده و با برنج موجود در خانه مي‌آميزد و فردای آن روز می‌خورد.

روایت است که در گذشته سوگواران با پای برهنه در حالی که ۷۲ شمع و ۷۲ دانه خرما به یاد ۷۲ شهید دشت کربلا در دست دارند با روزه سکوت در کوچه‌های شهر گشته و از چهل منبر می‌گذشتند. اما امروز تعداد شمع‌ها و خرماها به ۴۰ عدد رسیده است.

*آیین سنتی هفت کلکله

اما در سوی دیگر و همزمان با چهل منبر رسم کهن دیگری توسط بزرگترها و نسل‌های قدیمی در حال برگزاری است که در میان نسل جدید کمرنگ شده و رو به فراموشی است. آنها به جای رفتن به در خانه‌ها و افروختن چهل شمع با پای برهنه در کوچه‌های قدیمی شهر حرکت می‌کنند و به پا بوسی هفت بقعه متبرکه می‌روند.

در این محلات قدیمی بیش از ۱۲ بقعه وجود دارد و سوگواران حسینی در این آیین فقط در هفت بقعه از این بقعه‌ها شمع روشن می‌کنند. این مراسم که همزمان با چهل منبر برگزار می‌شود « هفت کلکه» نام دارد و خیلی از سوگواران از وجود چنین مراسمی اطلاع ندارند.