به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، حادثه عاشورا و قیام کربلا یکی از راهبرد های اساسی برای ایجاد تحول و برون رفت از اوضاع نابسامان است. این رخداد دل خراش به ویژه در میان شیعیان از جایگاه و اهمیت بالایی برخوردار می باشد، تمامی نهضت ها و قیام های تاریخ اسلام برخواسته از سیره ی امام حسین(ع) و نهضت عاشورا است. عاشورا نشان داد که اگر قدرت در دست صالحان باشد به هدایت و سعادت سوق می دهد و چنان چه به دست نااهلان و نامحرمان بی لیاقت برسد به ظلم، کشتار و چپاولگری می انجامد. لذا در این خصوص با حجت الاسلام «رضا تاج آبادی» کارشناس دینی و دبیر جبهه فرهنگی اجتماعی انقلاب اسلامی استان مرکزی گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
حركت و نهضت امام حسين ـ عليه السّلام ـ يك جنبش خصوصي يا خانوادگي نبود بلكه حركتي عظيم و انقلابي بزرگ عليه حكومت بني اميه بود. از اين رو يك حركت سياسي محسوب ميشود. كه ازجهات گوناگون ميتواند الگوي سياسي جوامع باشد مهمترین عبرت های سیاسی عاشورا چیست؟
اربعین سیدالشهدا (ع) خود گویای نیازهایی است که حتی در صورت وجود شبهات هم ما می توانیم پاسخش را دریافت کنیم که فطرت انسان ها با کربلا ارتباط گرفتند و این مختص یک جامعه بشری خاص نیست. این نشان می دهد همان طور که اصحاب ابا عبدالله الحسین (ع) از همه اقصی نقاط بوده و حاکی از بین المللی بودن این حرکت و قیام دارد از طرفی هم ارتباطی که با فطرت انسان ها می گیرد و سال به سال این حرارت و جوشش بیشتر می شود، این گردهمایی عظیم اربعینی ها توسعه و پیشرفت می کند، این نشان می دهد که حسین (ع) یک شخصیت و حرکت جهانشمول است که این قابلیت را داشته و دارد که با انسان ها و جوامع بشری ارتباط بگیرد.
آیت الله شاه آبادی در کتاب «شذرات المعارف» بیان کردند که مشکل جوامع بشری خصوصا جوامع اسلامی چیست؟ علت العلل بیماری هایی که در جوامع وجود دارد، کجاست؟ ما می توانبم پاسخ همه این سوالات را در نهضت عاشورا دریافت کنیم. ایشان می فرمایند: نخستین مشکل جوامع اسلامی غرور آنها از مسلمان بودن و غرور آنها نسبت به شفاعت است. همین ظواهری که ما مسلمانان از شریعت رعایت می کنیم، باعث فریبی می شود که شیطات آن را تقویت می کند در واقع احساس برترین می کنیم، یعنی هیچ مشکلی نداریم، کارمان درست است و تکلیف خود را انجام می دهیم لذا این موجب می شود که میدان را به دشمن واگذار کنیم. به عنوان مثال اشکال اصلی در حوزه حجاب و عفاف کجاست؟ مامی توانیم از عاشورا و شخصیت ابا عبدالله الحسین (ع) برای حل مشکل حجاب جامعه استفاده کنیم ولی این کار را نمی کنیم این ضعف جامعه ماست یا مساله ای که زیاد به چشم می خورد و دل انسان های مومن را به درد می آورد، همین که می بینیم مومنین خود را چهار دیواری مساجد، هیئات و منزل خود محدود کردند و حال قیام ندارند یا اینکه حال قیام دارند ولی راه را بلد نیستند و نمی دانند چه کار باید بکنند این اولین ضعف اصلی و اساسی ما است که می تواند روز به روز باعث بدتر شدن حال جامعه شود.
حجت الاسلام شاه آبادی یاس و نا امیدی را دومین عامل می داند و می فرماید: یأس از ظهور سعادت دینی و دنیوی است؛ یعنی هرگاه سنجیده شود سعادت، با قوه ی عامله ی خود، با اینکه اگر خود را از بحر اُجاج غرور خارج نموده [باشد]، گرفتار چاه پر تباه یأس می نماید و خود را متوقّف [نموده] و از هر گونه تکلیف، بَری و عَری دانسته، با اینکه عالم مُلک، دار تحصیل و تکمیل سعادت است به حَسَب دین و دنیا. چند نفر به امام حسین (ع) کمک کردند. ایشان می فرمایند: بلاد اسلامی در آن دوران 100 حکمران داشت، همین ضعف و ناامیدی امروز هم وجود دارد، مگر ما مومنان چه کار می توانیم بکنیم؟ مگر امام حسین (ع) چه کار کردند؟ امکانات امام حسین (ع) دست های حضرت ابوالفضل العباس (ع) بود. سرمایه امام حسین (ع)، علی اصغر (ع) و علی اکبر (ع) و زینب (س) خواهرشان بودند لذا ما می توانیم با الگو گرفتن از کربلا و استمداد از ابا عبدالله الحسین (ع) این یاس و ناامیدی از بین ببریم.
سومین نقدی که آیت الله شاه آبادی به جامعه اسلامی زمان خود وارد می کنند و امروز هم این نقد وارد است، افتراق و پراکندگی مسلمانان می باشد. امام حسین (ع) فرمودند اگر کم هم هستید با هم باشید، دست خداوند به کمک شما می آید، «یدالله مع الصف». خوشبختانه ما به برکت خون شهدا زیاد هستیم. تشییع جنازه حاج قاسم سلیمانی و سرود سلام فرمانده به ما می فهماند که چند نفر هستیم. تشییع علما و مراجع ما می فهماند که ما چند نفر هستیم؛ پس ما کم نیستیم، مشکل اینجاست که با هم نیستیم.
چهارمین مسئله، مسئله بیت المال است که آیت الله شاه آبادی می فرماید: که امام حسین (ع) چقدر دقیق فرمودند که هر کس دینی به گردن اش دارد از من جدا شود که اولین قطره خون شهیدی که به زمین می ریزد، کفاره همه گناهان اش است الا دین. این بیت المال چگونه مصرف می شود، این بیت المالی که با ایثار و گذشت شهدا و مجاهدت های علما و بزرگان ما ایجاد شده است، آنها جان خود را فدا کردند تا این انقلاب و بیت المال به دست ما برسد، این بیت المال چگونه مصرف می شود؟ آیا این بیت المال در آن مواضعی که باید خرج شود، هزینه می شود؟ بنابراین اگر ما این چهار نکته را از قیام ابا عبدالله الحسین (ع) استفاده کنیم و این ضعف های ریشه ای و اصلی خودمان را در جامعه برطرف و مرتفع کنیم ،این مشکلات نه تنها در کلیه جوامع بشری بلکه در جوامع اسلامی هم برطرف خواهد شد. این نکات را شما هر کجای دنیا ببرید، جواب می دهد؛ در مسیحیت، در یهودیت، در همه جا جواب می دهد.
مهمترین پيامها و عبرتهاي اخلاقي نهضت امام حسين(ع) چیست؟
خداوند در آیه 10 سوره حجرات می فرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ » (همانا مؤمنان با يكديگر برادرند، پس ميان برادران خود، (در صورت اختلاف و نزاع) صلح و آشتى برقرار كنيد و از خدا پروا كنيد تا مورد رحمت قرار گیرید.) لذا بحث برادری از جمله درس های مهمی است که ما می توانیم از قیام عاشورا بگیریم و این امر همان چیزی است که جامعه اسلامی را به ایده ال می رساند، آن چیزی که ما بخواهیم در کربلا از آن درس بگیریم و می تواند جامعه را به یک جامعه ایده آل و اسلامی برساند، بحث برادری است. همچنین خداوند در آیه 90 سوره نحل یک سیری را برای رسیدن به این برادری بیان می فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إِيتاءِ ذِي الْقُرْبى وَ يَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ » (همانا خداوند (مردم را) به عدل و احسان و دادن (حق) خويشاوندان، فرمان مى‌دهد و از كارهاى زشت و ناپسند و تجاوز، نهى مى‌فرمايد او شما را موعظه مى‌كند باشد كه متذكّر شوید). بر همین اساس دو پیش نیاز دارد اول اینکه عدل باید مستقر شود، هر کسی سر جای خود قرار بگیرد، حق به حق دار برسد. دوم وقتی به حقت رسیدی احسان کن تا جامعه روحیه احسان پیدا کند تا بتواند از حق خودش بگذرد. سوم بالاتر از عدل و احسان، اخوت و برادری است.
این اخوتی که بین امام نه تنها خانواده اش بلکه اصحاب اش ساری و جاری بود. «زهیر» می گوید اگر 70 بار در راه شما کشته شوم و دوباره خداوند به من حیات ببخشد و برگردم، باز هم همین راه را می آیم و کشته می شوم. آیا برادر به برادرش این قدر تعهد، محبت و مودت دارد که در کربلا بین امام حسین (ع) و اصحابش وجود داشت. ابوالفضل (ع) به برادران اش می فرماید: شما زودتر بروید تا من ارادت های خود را به امیر و امام خودم ثابت کنم، از هم سبقت می گیرند، حضرت قاسم که 17 سالش استف دغدغه اش این است که نکند همه بروند و او جا بماند. حضرت زینب (س) در شب عاشورا وقتی امام حسین (ع) از حضرت ابوالفضل (ع) با شیون می خواهد که دست زینب را بگیر از آنجا بروید، زینب (س) با شیون و فغان از امام حسین (ع) می خواهد که خانواده را از خودش جدا نکند؛ دقت کنید «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ ...» فقط مومنان با یکدیگر برادرند. این اخوت باید در جامعه ایرانی و اسلامی ساری و جاری شود؛ این هم همان درسی است که کربلا به ما آموخت.
بصیرت دینی چقدر در قیام عاشورا نقش داشت؟
همه مواردی که در بالا ذکر شد، بر می گردد به توحید، یعنی اگر برادری حاکم است به خاطر خداوند است که حاکم است. خداوند در سوره بقره می فرماید: « وَ الَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ..». پس بصیرت دینی بر می گردد به حب افراد و معطوف بودن قلوب انسان ها به رشته توحید. کسی که اهل توحید بود، صد در صد اهل تقوا است. تقوا یعنی تکلیف شناسی، یعنی الان وظیفه من در این زمان چیست؟ اگر کسی اهل توحید نباشد، نمی تواند اهل تقوا و مغفرت باشد، این بصیرتی که در کربلا وجود داشت به خاطر دین مداری و ولایت مداری افراد بود. تکلیفی بود که احساس می کردند نسبت به امام و جامعه خود دارند.
چرا امام حسین (ع) می فرماید: «هَلْ مِنْ ناصِرٍ یَنْصُرُنی» (آیا یاوری هست که مرا یاری کند؟) امام که به کسی جز خدا نیازی نداشت. امام حسین (ع) به لشکر دشمن استغاثه می کند و درخواست کمک می کند، برای چی؟ برای اینکه هدایت کند. اگر کسی قابلیت هدایت را دارد تا آخرین لحظات قابلیت این را دارد که هدایت شود لذا امام نسبت به دشمن اش بر اساس بصیرت دینی برخورد می کند، همین طور سایر اصحاب وگرنه شهادت 72 نفر آن هم به دست 30 هزار نفر چه اتفاقی را می خواهد در جهان رقم بزند جز اینکه یک بصیرت را در دنیا ایجاد بکند، هم در زمان خود و هم در زمان های دیگر.
نظر شما