خبرگزاری شبستان _ گروه سیاسی_ فرزانه تهجا: سند تحول قضایی بر مبنای هفت ماموریت اصلی قوه قضائیه برگرفته از تکالیف تعیین‌شده در قانون‌اساسی و سیاست‌های کلی نظام از سوی ایت الله رییسی ابلاغ شد. مسیر تحول قضایی براساس برنامه‌ای آغاز شد که حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی آن را خدمت مقام معظم رهبری (مدظله العالی) ارائه کرد و با موافقت و استقبال ایشان نسبت به مفاد این برنامه، تحولات وارد بخش اجرایی شد. در فرآیند نگارش سند تحول قضایی، هفت ماموریت اصلی قوه قضائیه منبعث از تکالیف تعیین‌شده در قانون اساسی و همچنین سیاست‌های کلی نظام، مبنای تدوین سند شد. که عبارتند از «رسیدگی به تظلمات، تعدیات، شکایات، حل‌وفصل دعاوی و رفع خصومات»، «احیای حقوق عامه، گسترش عدل و آزادی‌های مشروع»، «نظارت بر اجرای صحیح قوانین و حسن جریان امور»، «کشف جرم، تعقیب و مجازات و تعزیر مجرمین و اجرای حدود و مقررات مدون جزایی اسلام»، «پیشگیری از وقوع جرائم و دعاوی»،«اصلاح مجرمان»، «حمایت از حقوق مالکیت اشخاص» در همین رابطه گفتگویی با حسین ذبحی، معاون سابق دادستان کل کشور در مورد تحول در دستگاه قضا به شرح زیر ارایه می شود.
روند انتخاب رییس دستگاه قضا در دوره جدید را چگونه ارزیابی می کنید؟
پیرو درخواستی که از سوی تعدادی از قضات از رهبر معظم انقلاب مطرح شد، پیشنهاد شد برخلاف رویه های سابق رییس قوه قضاییه از قضات پیشکسوت قوه قضاییه تعیین شود که شناخت کافی از دستگاه قضایی و صلاحیت ها و اشخاص داشته باشد و این گونه نباشد که فرد منصوب یک سال یا دو سال یا بیشتر زمان نیاز داشته باشد تا در ابتدا از قوه قضاییه که ریاست آن را بر عهده دارد، شناخت پیدا کند.
پذیرش این درخواست موجب تحولی در روند مدیریت قوه قضاییه شد و موجب شد تا آیت الله رییسی که از قضات با تجربه و با سابقه در قوه قضاییه بودند به ریاست قوه قضاییه منصوب شوند. انتصاب آیت الله رییسی با برنامه راهبردی و طرح تحول قوه قضاییه و طرح گام دوم انقلاب همراه شد و در واقع برنامه راهبردی تدوین شد تا قوه قضاییه بر اساس آن راهبردی شود.
طرح تحول در دستگاه قضا بر چه ارکانی استوار است؟
طرح تحول در دستگاه قضا که به تایید مقام معظم رهبری رسید و اصلاحاتی انجام و تدوین شد، راهبردهای مدیریت قوه قضاییه در اداره قوه را مشخص می کند. اگر بخواهیم در یک کلام خلاصه ارزیابی از این طرح تحول داشته باشیم، باید بگوییم این طرح مبتنی بر سه رکن اساسی کوچک سازی، چابک سازی و تغییر است که هر کدام از این ارکان راهبرد و نحوه اجرایش مشخص است اما رکن رکین راهبرد مدیریت قوه با رییس قوه قضاییه است.
آیت الله رییسی در دوران کوتاه ریاست قوه سعی کردند تا این محورهای طرح تحول را تا اندازه ای اجرایی کنند یعنی کوچک سازی، ادغام برخی واحدهای مدیریت، چابک سازی و تغییراتی که ملاحظه کردید. با توجه به اینکه تجربه گذشته نتیجه بخش و مثمرثمر ارزیابی شد در این دوره نیز تقاضای تعدادی از قضات و با پذیرش مقام معظم رهبری موجب انتصاب حجت الاسلام محسنی اژه ای بر ریاست قوه قضاییه شد.
با گذشت یک سال از انتصاب ریاست جدید دستگاه قضا چه تغییراتی در طی این مدت ایجاد شده است؟
حجت الاسلام محسنی اژه ای از پیشکسوتان در دستگاه قضایی با تجربه و شناخت مدیریت و سابقه طولانی و قضاوت طولانی در قوه می درخشد و شخصیتی مدیر، مدبر، با تجربه، قاطع و جدی است.
اما امروز که قریب یک سال از انتصاب حجت الاسلام محسنی اژه ای به ریاست قوه قضاییه می گذرد در مسیر طرح تحول و گام دوم انقلاب اقدامات مفیدی شده است اما هنوز در ابتدای راه اجرای طرح تحول هستیم چرا که مدیریت حجت الاسلام محسنی اژه ای در سه محور طرح تحول یعنی کوچک سازی، چابک سازی و تغییر در ابتدای راه است و اقدامات مثبتی صورت گرفته و انتظار می رود در روند اجرایی طرح تحول سرعت یابد.
تغییر مدیریت در بخش های مختلف قضایی چه تاثیری در بهبود قوه قضاییه دارد؟
به طور قطع تغییر در مدیریت های قوه نقش موثری در بهبود وضعیت موجود و ارایه طرح های جدید و پیشرفت قوه قضاییه ایفا می کند. این تغییرات باید نه تنها مدیر محور باشد بلکه باید مدیریت برنامه محور باشد و آنچه انتظار می رود، این است که در انتصاب ها مدیران برجسته با شاخصه های ویژه مبنی بر لیاقت خدمت در مدیریت کلان قوه قضاییه، مدیران انقلابی، جهادی، سخت کوش و دانا و بصیر منصوب شوند و البته در انتصاب مدیران با شاخص ها باید برنامه محوری پیش رو قرار گیرد به طوری که از میان مدیران داوطلب برای هر مسئولیت در قوه قضاییه طرح های راهبردی آنها مبتنی بر طرح تحول و مستندات موجود ارایه شود و به برنامه های مدیران پیشنهادی رای داده شود.
تغییر مدیریت در دستگاه قضا بر چه شاخص هایی استوار است؟
در حقیقت تغییر پیش روی ما در طرح تحول که مدیریت قوه قضاییه مکلف به اجرای آن است، مبتنی بر این است که مدیرانی با شاخص های انقلابی و مورد انتظار و البته با برنامه های مدون برحسب مسئولیتی که عهده دار می شوند، ارایه کنند تا ابتدا مدیر بر اساس راهبردها و برنامه های معین خدمت کند و دوم اینکه در پایان هر دوره یک ساله بتوان مدیران را ارزیابی و بر اساس شاخص های تایید شده در برنامه مدیریت به آنها نمره داده و مدیرانی که توانایی کافی نداشتند و یا لیاقت های خود را به اثبات نرساندند، جایگزین شوند و مدیران شاخص ارتقا یابند.
آنچه مهم است، این است که قوه قضاییه به نوعی با کمبود مدیران شایسته به اندازه کافی روبرو است و این نشان می دهد در سال های گذشته مدیرپروری نشده است و از رویکردهای مورد انتظار مدیریت قوه قضاییه این است که تلاش کند برای شناسایی و تربیت و تقویت ارتقای مدیران و نیروهایی که قابلیت ارتقا دارند تا بتوانند قسمت های مختلف قوه را مدیریت کنند.
عملکرد دستگاه قضا در طی یک سال گذشته با توجه به تغییرات انجام شده چگونه ارزیابی می کنید؟
به طور قطع بدون وجود برنامه های مدون و مفید و مدیران لایق و شایسته قوه قضاییه علیرغم تمام توانایی های رییس محترم قوه قضاییه و برخی معاونان و مدیران وی نمی تواند آن انتظارات مطلوب ناشی از طرح تحول در سرعت و زمان کافی و مورد نظر به نتیجه برساند؛ بنابراین در عین اینکه عملکرد قوه قضاییه در یک سال گذشته را مثبت، مفید و کارساز ارزیابی می کنم اما بر اساس طرح تحول و آنچه مورد انتظار است، لازم است مدیریت قوه قضاییه با سرعت بیشتر و در مسیر طرح تحول گام بردارد. امیدواریم در موارد و مسئولیت هایی که همفکری داریم و همراهی داریم با مسئولان در قوه برای بهبود روش ها و کار تلاش می کنیم و توقع افزودن بر سرعت روند اقدامات بر اساس طرح تحول است زیرا در حال حاضر یک سال از مدیریت دوران ریاست محترم قوه را سپری کردیم و باید با سرعت بیشتری این مسیر طی شود تا بتوانیم به راهبردها و اهداف عالیه زودتر برسیم.
نظر شما