معرفت امام و ولایت اساس محور مدیریت عالم است

خبرگزاری شبستان – اردبیل:

یکی از اصول بسیار مهم مکتب حیات بخش اسلام امامت و جایگاه و شان ولایت است که اساس حیات طیبه جامعه و سعادت دنیوی و اخروی آحاد مسلمین بشمار می رود. مسئله جانشینی پیامبر اسلام از روز اول و آغاز تبلیغ و گسترش آن مطرح بوده و در دوران حیات رسول اکرم همواره مورد تاکید و ابرام ایشان بوده و آیات متعدد کلام الله مجید بر آن صحه گذاشته است و باید اذعان داشت که مسئله ولایت، رهبریت صالح، حاکمیت و یقین نوع حکومت و حاکم مسلمین جزو اساسی ترین مسائل اعتقادی و اجتماعی مکتب اسلام است.

بدین جهت و برای بررسی و واکاوی اهمیت مقوله ولایت و معرفت امام و در ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان مصاحبه ای با «حسن مهدوی» کارشناس مذهبی و پژوهشگر فرق و ادیان صورت گرفته است که در ذیل می خوانید:

- ضمن سلام و احترام لطفا در خصوص اهمیت ولایت و معرفت امام و حاکمیت اسلام توضیح بفرمائید؟

مهدوی: با عرض سلام و احترام و ادب و عرض تسلیت ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین (ع)، مسئله امامت و ولایت و در واقع حاکمیت در اسلام از مسائل و باورهای بسیار مهم و اساسی مکتب اسلام است.

امام باقر (ع) در حدیث معروفی می فرمایند: «بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَی خَمْسٍ اشیاء عَلَی الصَّلَاةِ وَ الزَّکاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوَلَایَةِ »؛ بنای اسلام بر 5 چیز استوار است، نماز، زکات، حج، روزه و ولایت؛ زُراره از شاگردان حضرت سئوال کرد کدام یک مهمتر است؟ حضرت فرمود: الولایه، بعد حضرت توضیح می دهد که «لانها مفتاحهن والوالی هو الدلیل علیهن؛ زیرا ولایت کلید سایر مسائل است و والی و حاکم نقش رهبری و هدایت مردم را به دیگر موارد بر عهده دارد و بسیار جای تعجب و اهتمام دارد که آنقدر مسئله شناخت ولی و حاکم صالح بر مسلمین واجب و لازم است که در تعابیر روایی برابر با کل دین مسلمین آمده است هیچ یک از اعمال مسلمین مورد پذیرش نخواهد بود مگر با قبول امامت و ولایت این نکته را هم باید عرض کنم که درست است که اولین سئوال در قیامت در مورد نماز است ولی نماز زیر پرچم چه کسی؟ امام حق یا امام باطل.

طبق آیه کریمه قرآن مجید «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ» ولایت امام چیز مستقل نیست ولایت امام دنباله ولایت پیامبران است و به بیان دیگر نتیجه ولایت پیامبران ولایت امام است، رسالت و امامت 2 منصب انبیا است.

امام صادق (ع) می فرماید: «ان رسول الله کان اماما» و همین تعبیر در خصوص حضرت ابراهیم هم در قرآن آمده است بنابراین ولایت و معرفت امام ارتباط مستقیم با نبوت و توحید دارد شناخت خدا بدون شناخت ولی خدا انسان را به بیراهه می برد ظهور مکاتب و فرق مختلف بخاطر نبود مرجعیت علمی و معنوی اصیل و ناب و صحیح است و در یک کلام عدم اعتقاد به امام نتیجه امر رسالت را ابتر می کند.

- هدف ارسال رسل و بعثت انبیا چیست و ارتباط آن با امامت چگونه تعریف می شود؟

مهدوی: ببینید انبیا دارای 2هدف عمده بوده اند، اول انسان سازی و تربیت الهی انسان در واقع باید اذعان داشت تخلق انسان به اخلاق الهی و حرکت او به سمت تکامل و خدایی شدن و رشد و اعتلای فضایل انسانی، اساس اهتمام و هدف پیامبران بوده است. پیامبر اسلام فرمودند: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکارِمَ الْأَخْلَاقِ» اساساً انسان از روز اول ولادت در حال کامل شدن است هم در جسم و ظاهر و هر در معنویت و روحیات و فضائل و انبیا مبعوث می شوند تا محیط را بیشتر آماده کنند و برای ساختن انسان های خوب و متحلی به فضائل تلاش کنند.

و هدف دوم پیامبران تشکیل جامعه توحیدی که در راس آن خدا حکومت می کند و تمام مقرارت و قوانین و احکام و... بر طبق دستورات الهی سامان یافته است پس باید این حرکت عظیم و تشکیلات والا هم در مسیر و راه و هم در وسیله و ابزار و هم در مقصد و هدف و هم در رهبر و راهنما خدایی و توحیدی باشد.

- پس با توجه به فرمایشات شما مسلمانان باید دارای حکومت و تشکیلات باشند، لطفاً بیشتر توضیح دهید؟

مهدوی: بله یقیقاً برای رسیدن به این طرح کلی حتماً باید مسلمانان دارای حکومت و تشکیلات باشند و مراد از اولی الامر صاحب دولت و حکومت و قدرت است چون پیامبر دارای حکومت بود و باید دارای فضائل و ویژگی های برجسته ای من جمله عصمت و عاری از خطا، گناه و انحراف فکری و عملی و به دور از هوای نفس باشد و حتما باید متصل به چشمه علم الهی و قوه استنباط باشد البته در اتحاذ شیوه و روش به اقتضای زمانی و مکانی عمل می شود اما همه ائمه اطهار (ع) هدف واحدی داشته اند و آن هم تحقق هدف پیامبر است یکی جنگ می کند یکی صلح می کند یکی کلاس درس بر پا می کند و دیگری با دعا به مبارزه با جهل می پردازد.

- در صورت امکان ولایت را تعریف و به ویژگی های آن اشاره بفرمائید؟

مهدوی: ما به صورت گذرا اشاره کردیم که برنامه مدیریت این عالم خلقت بر محور و مدار امام صالح و ولایت است و در تعریف و توصیف ولایت باید عرض کنم به تعبیر زیبای مقام معظم رهبری، ولایت یعنی بهم پیوستگی و اتصال شدید یک عده انسان دارای یک فکر واحد و جویای یک هدف واحد، یعنی یک مرکز اداره کننده جامعه اسلامی با شرایط و ویژگی های خاص من جمله از سوی خدا باشد، مظهر قرآن باشد، مورد تائید پیامبر باشد، عالم و آگاه و صد البته معصوم و مصون از خطا و اشتباه و گناه باشد اسم این مرکز در فرهنگ اسلامی ولایت است که تمام منشاء و الهام همه نیروها و نشاط و فعالیت ها و قطب و مرکز همه امورات و نقطه اتصال همه رشته ها از او نشات می گیرد.

- با توجه به مباحثی که فرمودین پیوستگی با امام ظاهراً کار ساده ای نیست اساساً چگونه می توان مطمئن بود که ما دارای ولایتیم و انسان دارای ولایت چگونه انسانی است؟

مهدوی: تشکر می کنم نکته بسیار مهم و دقیقی را سئوال کردید، امام حسین (ع) در روایتی اساس معرفت الله را اطاعت از امام واجب الاطاعه بیان می کند حال منظور از این اطاعت چیست انسجام و اتصال و ارتباط با امام چگونه محقق می شود این سئوال اساس جهان بینی اسلامی در مکتب حقه تشیع است اما متاسفانه عده ای به یک امام حسین (ع) ساده و آسان بسنده می کنند که چند روزی در ایام محرم فقط برای ایشان گریه و احسان و نذورات بدهند و دیگر تکلیفی را برای خود نمی دانند اما حقیقت آن است که ولایت در یک انسان به معنای وابستگی فکری و عملی هر چه بیشتر با ولی است یعنی در روحیه، راه و رسم و سبک و روش زندگی یعنی تلاش تو تلاش او باشد جهاد تو جهاد او باشد، دوستی تو دوست او باشد، دشمنی تو دشمنی او باشد، جبهه بندی تو جبهه بندی او باشد، جغرافیای فکری و منظورمه اندیشه امام را بفهمد و بشناسد با ولیّ هم فکر و هم عمل باشد، دنباله رو او در همه شئون زندگی و در تمام حالات و سکنات انسانی باشد و ولایت منحصر در دل و محبت نیست انسان ولایت مدار باید در راه ولیّ خود هزینه بدهد و برای تحقق هدف او قیام کند و این قیام مقدمه تحقق جامعه اسلامی خواهد بود.

- تحقق امر ولایت در یک جامعه چگونه می توانند باشد و مشخصات جامعه ولایی چیست؟

مهدوی: عرض کردیم که اصلی ترین بحث ولایت فهم درست از ولایت است و در عمل نشان دادن آن، اولاً جامعه ولایتمدار است که در تمام شئون آن ولایت مشخص باشد، دوماً تمام نیروها، نشاط ها، فعالیت ها از ولایت نشات بگیرد و همه اتصال به آن قطب و مرکز را داشته باشند همگان خود را با ولایت تنظیم و هماهنگ نمایند اگر جامعه دارای ولایت شد انگار مرده ایست که جان دوباره گرفته است در جامعه بدون ولایت تمام استعدادها خنثی می شود به هدر می رود نابود می شود هرز می رود و حتی به زیان انسان ها به کار می افتد به سمت بدبخت کردن انسان ها سوق پیدا می کند و در واقع مشعل هدایت جامعه بی فروغ می ماند و چراغ ها روشنایی شان را از دست می دهند در چنین جامعه ای معاویه، یزید، حجاج بن یوسف، شمر و خولی و متوکل ها رشد می کنند اما اگر جامعه در مسیر هدایت امام و ولایت قرار گیرد تمام استعدادهای انسانی رشد می کند، جامعه بالنده می شود، پویا می شود و تکامل و تقویت می شود، جامعه در راه خدا و برای خدا قدم بر می دارد فضیلت و نیکی ها اشاعه پیدا می کند بدی ها و رذالت ها محو و ریشه کن می شود، ثروت عادلانه تقسیم می شود، نماز، زکات و احکام به پا داشته می شود، امر به معروف و نهی از منکر گسترش پیدا می کند، خلاصه پیکر بی روح و بی جان جامعه حیات پیدا می کند و این جامعه است که بی نیاز و مستغنی از قدرت های دنیوی می شود در مسیر الهی قدم بر می دارد وابسته به هیچ کس نخواهد بود و با عزت و اقتدار و سربلندی حرکت می کند.

- و کلام آخر؛

مهدوی: اینکه امام حسین (ع) با درک روشن و ضمیر آگاه و فهم صحیح از شرایط آن دوران برای احیای مکتب ناب اسلامی با تمام مایملک خود حتی خانواده خود قدم در راه کربلا نهاد تا به من و شما این درس را بدهد که در راه تحقق اهداف پیامبران از هیچ چیزی نباید کوتاه آمد و تا پای جان از آن حراست و حفاظت کرد و انسان باید بنشیند و به این نکته باید فکر کند و خود را با امام خود مقایسه کند که آیا برای یاری امام خود آماده شده است و راهی که در پیش گرفته و سبک و اسلوب زندگی اش منطبق با سیر و هدف امام و ولایت است یا خیر.