«مسجد» خاستگاه اتفاقات تمدن ساز/ مسجد باید قلب تپنده محله باشد

خبرگزاری شبستان- خراسان شمالی؛ آرزو یوسفی؛ هر دین و آیینی، نمادها و نشانه ‌‌هایی دارد؛ اسلام که آخرین دین آسمانی ا‌ست، از میان نمادها و شعایر ظاهری و مکانی، به جایگاه مسجد و احکام آن بسیار اهمیت داده است. مسجد در اسلام، قلب تپنده حیات این دین حنیف و جایگاه پیوند آسمان و زمین است و انسان به عنوان اشرف مخلوقات در آن رشد و تکامل می ‌یابد. 30 مرداد هر سال، روز جهانی مساجد نامگذاری شده است. در سال 1348 در چنین روزی مسجدالاقصی که قبله اول مسلمین جهان است، توسط صهیونیست ها به آتش کشیده شد.

مسجد در اسلام و در صدر اسلام همیشه مرکز جنبش و حرکت های اسلامی بوده، از مسجد، تبلیغات اسلامی شروع می‏‌شده و از مسجد حرکت قوای اسلامی برای سرکوبی کفار و وارد کردن آنها در زیر بیرق اسلام بوده است.

نقش آفرینی عمیق دین در ایجاد تشکل های اجتماعی است که موجب شده تا اسلام در ابتدای نظام دهی سازمان دینی خود، تأسیس مرکز تجمع عمومی مسلمانان را با نام «مسجد» در اولویت قرار داده و اجتماع در آن را به نیکوترین وجه ستوده و شدیدترین تأکیدات را در راستای حفظ این سنگرهای توحیدی ابراز داشته است. حضرت امام بر اساس همین شناخت، بارها بر اهمیت اجتماع و حضور فعال در مساجد تأکید داشته و آن را موجب تقویت اسلام و نظام می دانستند.

حجت الاسلام والمسلمین «رضا نوری» امام جمعه بجنورد در این باره گفت: کارکرد اصلی مسجد متصل کردن بنده به خداوند است و این هم از طریق نماز، دعا، تضرع و قرآن خواندن امکان پذیر است.

وی انجام اموری که دین از ما خواسته است مثل تبیین احکام و معارف دینی، تبیین امور مورد نیاز جهت یک زندگی دینی و اسلامی، طرح و تبیین دشنمی های دشمنان(دشمن شناسی) و عندالزوم به عنوان یک پایگاه جهت اعزام نیرو برای جهاد با دشمنان، انجام امور اجتماعی از جمله جمع آوری کمک به نیازمندان و خبرگیری از کارافتادگان و بیماران و ... را از دیگر کارکردهای مسجد عنوان کرد.

نماینده ولی فقیه در خراسان شمالی افزود: مسجد طراز همان مسجدی است که پیامبر(ص) به کمک مردم درست کرد، آماده ساخت و نمازهای جمعه و جماعات را در آن پرپا نمود و بعد مرکز رسیدگی به همه امور مسلمانان اعم از امور سیاسی، نظامی، اجتماعی و اقتصادی شد.

حجت الاسلام والمسلمین نوری با بیان اینکه پیامبر(ص) رسیدگی به مشکلات معیشت مردم را در مسجد برنامه ریزی می کرد و تقسیم مسئولیت افراد را در مسجد انجام می داد، اظهارکرد: مسجد محوریت پیدا کرده بود و همه خود را نیازمند به آن می دانستند، هم برای امور عبادی خودشان و هم برای امور دنیوی خودشان، لذا به مسجد می رفتند تا هم بندگی خدا را بکنند، هم گرفتاری هایشان را با پیامبر(ص) در میان بگذارند و اگر ما توانستیم چون پیامبر اسلام مسجدمان را محور امور فوق قرار دهیم یعنی به مسجد طراز اسلامی رسیده ایم.

وی استقبال مردم و جوانان از برنامه های مسجد را خوب بیان کرد و گفت: لیکن شرط دارد و شرطش این است که اگر امام جماعت، هیئت امناء، خادم و دیگر مجموعه ها با هم هماهنگ باشند، نظم داشته باشند و ارتباط صمیمی با جوان و کودک داشته باشند و برنامه های خوب و مفید و مورد نیاز را برای جوانان و سایر اقشار داشته باشند و جوان احساس کند با رفتن به مسجد هم توانسته به معنویت برسد و هم از برنامه های مفید و سازنده و پر محتوا برای زندگی اش بهره ببرد، قطعا مسجد را ترک نخواهد کرد.

حجت الاسلام «حبیب الله پاکدامن» مدیر ستاد کانون های فرهنگی و هنری مساجد خراسان شمالی هم در خصوص کارکردهای اصلی مسجد گفت: زمانی پیامبر اسلام (ص) مسجد ساخته که تصمیم بر تشکیل حکومت اسلامی داشته است، در واقع زمانی که از مکه به مدینه هجرت می کنند و تصمیم بر حکومت‌رانی دارند؛  اولین بنایی که می سازد مسجد است و این اولین اقدام فرهنگی ایشان است و مسجد پایه و اساس حکومت اسلامی است.

وی بیان کرد: درست است که مساجد مردمی است اما در نگاه دین، مسجد پایگاه تربیت است یعنی همه آموزش ها اعم از آموزش قرآن، جلسات اخلاق، موعظه و پندها در آنجا شکل می گیرد.

حجت الاسلام پاکدامن اظهارکرد: از بعد اجتماعی هم همه خدمات اجتماعی پایه و محور آن مسجد است و این مهم هسته مقاومت فرهنگی است که اگر بخواهیم آسیب های اجتماعی، ناتوی فرهنگی که علیه فرهنگ دینی ما انجام می شود، هسته مقاومت فرهنگی برای مقابله با آن مسجد است که جوان، کودک، مادر و پدر ما بیاید و آنجا واکسینه شود تا مقابل فرهنگ بیگانه مقابله کند.

وی با اشاره به اینکه مسجد، هسته مقاومت امنیتی نیز هست، بیان کرد: آموزش های نظامی هم مسجد محور بوده و بر پایه مسجد انجام می شده است و در حال حاضر مساجد ما با این فضا فاصله دارند.

مدیر ستاد کانون های فرهنگی و هنری مساجد خراسان شمالی در خصوص چگونگی احیا کارکردهای واقعی مسجد تأکید کرد: هر جا که ما بستر را آماده کردیم که مردم نقش آفرینی کنند، آنجا این مردمی سازی اتفاق افتاده است و حکمرانی مردمی معنا پیدا کرده است، مثلا برای نمونه یکی از کارهایی که در مسجد صورت می گیرد عزاداری ایام محرم است که کاملا مردمی اداره می شود و مردم هم به بهترین وجه نقش آفرینی می کنند.

وی افزود: ما در نظام اسلامی نیاز به کادر و نیرو داریم و ما با این نیرویی که دولت اسلامی را بفهمد و تربیت شود، خیلی فاصله داریم و نگاه ما این است که اگر می‌خواهیم دولت جوان حزب اللهی شکل بگیرد باید کادر آن در مسجد تربیت شود و هر آنچه که ما داریم در حال حاضر انجام می دهیم باید در آن تربیت باشد اگر مواسات و کار جهادی می کنیم، باید به تربیت فکر کنیم و در واقع روح حاکم به تمام فعالیت های مسجد باید تربیت باشد و در حقیقت باید همه برنامه های مسجدی با نگاه تربیتی باشد.

حجت الاسلام والمسلمین «حمید رفیعی» مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان شمالی نیز مسجد را به عنوان اولین مقر حکومتی اسلام توسط نبی مکرم اسلام(ص) و در دین مبین اسلام معرفی کرد و افزود: ما معتقدیم که اتفاقات تمدن ساز و در راستای اسلام ناب محمدی اگر بخواهد از جایی رشد و نمو داشته و اثرگذار و ماندگار باشد، حتما باید خاستگاه آن اتفاقات، مسجد باشد.

وی بیان کرد: حیات، بقاء، دوام، حرکت، کارایی و اثرگذاری مومن به ارتباط با مسجد است که اگر مسجد را از او بگیرند دوام و آینده ای نخواهد داشت.

حجت الاسلام والمسلمین رفیعی اظهارکرد: در بازه های مختلف تاریخی و زمانی دیدیم که جایگاه مسجد به اصالت خودش بر می گردد، چه در دوران صفویه که ظهور و بروز اسلام و علمای اسلام شکل گرفت و چه در دوران انقلاب اسلامی خود ما وقتی که قبل از انقلاب محور و پاتوق انقلابیون مساجد هست و در دوران جنگ و هشت سال دفاع مقدس بچه هایی که اعزام شدند از مساجد بود و مسجد کارکرد اصیل خودش را ارائه کرد.

وی گفت: الزامات رسیدن به مسجد طراز اسلامی را ما معتقدیم که بر اساس همان اتفاقات ابتدای اسلام که قائل بودند مسئله حل اختلاف مردم، اقتصادی، اجتماعی، دفاعی، سنگر بودن، رشد، تربیت، آموزش، این ها یک سری ماجرا است که باید در مسجد باشد.

وی با بیان اینکه اگر بخواهیم به مسجد طراز اسلامی برسیم باید مسجد جایگاه و پایگاهی شود برای حل مسائل و مشکلات مردم، اعم از مشکلات اقتصادی و دنیوی و مادی و اعم از مشکلات معنوی، خاطرنشان کرد: یعنی یکی از علت هایی که مساجد ما امروز ناکارآمد شده این است که فقط به یک بعد و یک بال پرداخته است و آن مسئله معنوی است و به مسئله معیشتی مردم، اقتصاد، اشتغال، ازدواج مردم اهمیتی نمی دهند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان شمالی افزود: اگر بخواهیم مسجد یک محله، قلب تپنده یک محله باشد و مردم برای امورات مختلف هم ظرفیت هایشان و هم نیازهای خود را به مسجد منتقل کنند؛ آن زمان به مسجد طراز اسلامی نزدیک شده ایم.

حجت الاسلام والمسلمین رفیعی یکی از دغدغه های سازمان تبلیغات اسلامی را مسئله احیاء و احصا کارکردهای مسجد در عرصه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و ... اعلام کرد و افزود: علاوه بر اینکه مسجد یکی از مراکز مهم فعالیت های مذهبی است باید به عنوان یک مرکز ویژه در عرصه های مختلف اجتماعی و اقتصادی ظهور و بروز کند.

حجت الاسلام والمسلمین «عظیم آسوده» مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان شمالی نیز گفت: مهمترین کارکرد مساجد این است که تمام امورات فرهنگی، مذهبی، سیاسی، اجتماعی و حتی رفع اختلافات خانوادگی را تحت پوشش خودش قرار دهد.

وی بیان کرد: اگر نگاه دقیقی به تاریخ داشته باشیم در اوایل انقلاب همه مردمی که به مقابله با طاغوت برخاسته بودند و در زمان جنگ هشت سال دفاع مقدس نیز شهدا، جوانان و رزمندگان آن زمان، تمامی آن ها از دل مسجد بیرون آمده و تربیت شده مکتب مسجد بودند و این دلیل بارزی بر این ادعا است و خوشبختانه مساجد در سطح خراسان شمالی نیز کارکرد خوبی داشتند.

وی اظهارکرد: امروزه نیز با حضور پایگاه های بسیج، کانون های فرهنگی هنری مساجد، شوراهای حل اختلاف، برگزاری برنامه های فرهنگی، مذهبی و دینی همچون مراسمات ایام محرم و فاطمیه و ... و برگزاری اجتماعات سیاسی همچون انتخابات، می توان گفت که در مساجد تا حدود زیادی به کارکرد اصلی آن پرداخته شده است و این امور باعث شده تا مردم در مساجد حضور پیدا کنند و با ارزش ها و مفاهیم مسجد بیشتر آشنا شوند.

حجت الاسلام والمسلمین آسوده با اشاره به الزامات رسیدن به مسجد طراز اسلامی، افزود: رسیدن به این مهم دارای چند اولویت است که امام جماعت، هیئات امنا، خادم، شفاف سازی و برنامه ریزی دقیق برنامه های مسجد همه باید ویژگی های بارز مختص به خود را در حد معقول داشته باشند.

وی تأکید کرد: خادمین و هیئات امنا مساجد که رکن دیگر این مهم هستند باید به مطالب روز آگاه بوده و به دور از هیچگونه مباحث حزبی مسجد را اداره کنند و به مردم به ویژه جوانانی که وارد مسجد می شوند، تکریم و احترام کنند و همچنین با سپردن بخشی از مسئولیت ها به جوانان، آن ها را برای رفتن به مسجد دلگرم کنند.

مدرکل اوقاف و امور خیره خراسان شمالی افود: در کل مسجد باید چشمه جوشش تمام خواسته های مردم باشد تا کسی که وارد مسجد می شود به نیازهای او پاسخ داده شود و دست خالی از مسجد بیرون نرود و در این صورت است که می توان گفت که مساجد ما در طراز اسلامی هستند.

وی اظهارکرد: خوشبختانه امروزه وجود برنامه های متنوع فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، وجود کتابخانه های تخصصی، برگزاری مسابقات ورزشی، فرهنگی، قرآنی، کلاس های اوقات فراغت برای نوجوانان و جوانان و دیگر برنامه های دینی، حضور مردم به ویژه جوانان و نوجوانان را در مساجد پر رنگ تر کرده است.

حجت الاسلام والمسلمین «محمد خانی» مدیر مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان شمالی نیز با اشاره به جایگاه و فضیلت مسجد در دین مبین اسلام، افزود: همه ما باید به معنای واقعی، مساجد را گرامی بداریم، چرا که ما مأمور به بزرگداشت مساجد هستیم.

وی بیان کرد: در سیره بزرگان و علمای دین، نقش مساجد صرفا برگزاری نماز خواندن نیست، بلکه مرکزعبادی، سیاسی و فرهنگی است.

وی با بیان اینکه 28 آیه فقط مخصوص مساجد در قرآن کریم آمده است، اظهارکرد: در میان مراکز و مکان های مقدس، هیچ مرکز و مکانی به اندازه مساجد دارای قداست نیست که وجود 400 روایت و حدیث درباره مسجد، نشان از اهمیت و جایگاه این مکان دینی و اسلامی است.

حجت الاسلام والمسلمین خانی اظهارکرد: ما به دنبال این هستیم تا نقش و کارکرد مساجد را همانند صدر اسلام و انقلاب اسلامی ایران که به خوبی نمود داشت، مساجد را به جایگاه اصلی خودشان برگردانیم و به جایی برسیم که همه امور اسلام در بحث نیازهای جامعه اسلامی در مسجد برآورده شود.