خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛سالانه حدود ۵۰ هزار زمین لرزه بزرگ و ویرانگر در کل کره زمین رخ می‌دهد که از این تعداد زلزله های سالانه حدود یکصد زمین لرزه چنانچه مرکزشان در نزدیکی مناطق مسکونی باشد خسارات قابل توجهی ایجاد می‌کند به طور متوسط زمین لرزه‌های بسیار بزرگ با خسارات زیاد حدود یک بار در سال رخ می‌دهد و در طول قرن های متمادی این زمین لرزه‌ها نه تنها باعث جان باختن افراد زیادی شده است بلکه خسارات جبران ناپذیری نیز در مکان‌های مختلف به وجود آورده است.
از زمین لرزه های پرآسیب و مخرب با میزان خسارت بالا می توان به زمین‌لرزه دشت بیاض و فردوس، دو زمین لرزه بزرگ و جداگانه اشاره کرد که اولین زلزله در 9 شهریورماه 1347 به بزرگی 7.3 (یا به بیانی7.1) ریشتر منطقه دشت بیاض و کاخک و دومی در حدود ۲۱ ساعت بعد یعنی در 10 شهریور 1347 با بزرگی 6.4 ریشتر شهر فردوس را که در اثر زلزله دشت بیاض تنها اندکی آسیب دیده بود، تقریباً به‌کلی ویران کرد تا جایی که برخی از مجروحان که زمین لرزه دشت بیاض زنده مانده بودند و از دشت بیاض به فردوس برای مداوا منتقل شده بودند، در زلزله 10 شهریور فردوس در بیمارستان کشته شدند.
به استناد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله وزارت علوم، تحقیقات و فناوری 48 سال پیش در ساعت ۱۴:17 زمین لرزه ای استان خراسان در شمال خاور ایران را لرزاند و به منطقه شمال باختر قائن آسیب رساند. تمرکز اصلی آسیب‌ها در دره نیمبلوک بود که در آن بیش از 2 هزار و 500 تن، یعنی در حدود یک چهارم شمار کل تلفات که حدود 10 هزار تن برآورد شده است، جان باختند. در دشت بیاض همه خانه ها به طور کامل فرو ریخت و از هزار و 670 نفر ساکنان آن هزار و 230 نفر کشته شدند و از روستاهای بزرگ دیگری که سخت‌ترین آسیب‌ها را دیدند می توان به روستاهای خضری، میم، بسک آباد، بیناوج و چرمه اشاره کرد و تنها سازه‌های مهندسی‌ساز در منطقه کلان‌لرزه‌ای چند مخزن آب فراز نشسته دارای کالبد فولادی و خانه‌های دو طبقه بود که ویران نشدند.
میزان آسیب‌ها با دور شدن از این منطقه به سرعت کاهش می‌یافت. شدت زمین‌لرزه در سوی شمال، در گناباد و بیدخت، و نیز در فردوس و قائن، که به ترتیب در سوی باختر و جنوب خاور جای دارند، بسی کمتر بود. یک مورد استثناء کاخک بود، که در آن به جز چند خانه‌ای که بر پایه موازین درست احداث شده بود، همه شهر فروریخت و هزار و 379 نفر جان باختند.
۷ تا ۱۲ هزار کشته در زمین لرزه سال ۴۷
بر اساس مستندات تعداد کشته‌شدگان این دو زمین‌لرزه در آمارهای مختلف، بین هفت تا 12 هزار نفر اعلام شده است. در این زمین لرزه حدود 12 هزار خانه مسکونی ویران شد و حدود 70 هزار نفر هم بی خانمان شده و در زمین لرزه 10 شهریور ماه سال 1347 قسمت بزرگی از شهر باستانی تون به کلی ویران شد.
بر اساس مستندات، اولین گروه برای کمک به مردم آسیب دیده، جمعی از طلاب مشهدی بودند که در همان روزهای اولیه به کمک مردم زلزه‌زده شتافتند. مقام معظم رهبری در خاطرات خود در این‌باره می‌گویند: «وقتی زلزله پیش آمد، ما از فرصت استفاده کردیم با بعضی از دوستان تماس گرفتم، گفتم که می‌خواهیم برویم فردوس. بعضی از دوستان استقبال کردند. آقای طبسی، آقای هاشمی‌نژاد و یک عده بازاری علاقمند و عده‌ای از طلاب، 10 الی 15 ماشین و 70 الی 80 نفر آدم راه افتادیم و به طرف منطقه زلزله‌زده رفتیم.»
کمک‌رسانی به مردم زلزله‌زده فردوس تا حدود دو ماه بعد از آن توسط روحانیت انجام می‌گرفت و مردم فقیر و آسیب‌دیده از این کمک‌ها استفاده می‌کردند تا جایی که مقام معظم رهبری در خاطره جالب توجهی از آن روزها می‌گویند: «اوایل که ما آنجا رفته بودیم تا 10 الی 15 روز مردم اسم مرا با اسم امام راحل اشتباه گرفته و برای دیدن امام راحل از روستاهای اطراف می آمدند و این مهم نشان می داد امام راحل برای همه مردم محبوب بود.»
بر اساس اسناد به دست آمده، مقام معظم رهبری حدود 45 روز در مناطق زلزله مانده و هرزگاهی برای مردم سخنرانی می کردند و 28 مهرماه در هیأت فاطمیه فردوس به منبر رفته و با اشاره به تلخی‌های آن حادثه درباره بی‌کفایتی مسئولان وقت در رسیدگی به افراد زلزله زده، گفتند: «چرا شما از حق خود دفاع نمی‌کنید که حق شما را می‌خورند و چرا مقامات تهران به فکر شما نیستند که خانه درست کنند و بچه‌ها و افراد مسن از سرما جان دهند.»
بر اساس مستندات تخریب ساختمان‌های نیمه‌کاره قابل استفاده برای مردم (ساختمان بهداری) از دیگر مواردی است که بی‌کفایتی مسئولان وقت در زلزله فردوس را نشان می دهد چرا که مردم زلزله‌زده تا دو ماه بعد از آن و با رسیدن فصل سرما همچنان در چادر و حفره‌های زیرزمینی زندگی می‌کردند.
زمین لرزه مخرب فردوس
مقام معظم رهبری در خاطرات خود با اظهار تأسف از این واقعه می‌گویند: «بنده اول باور نمی‌کردم... صبح روز بعد که برای مشاهده آن محل رفتم از دیدن خاک زرد رنگ که از نابودی صدها هزار آجر، تمام محوطه بزرگ بهداری را پوشانده بود، بی‌اختیار به صدای بلند گریه کردم و بر بی‌رحمی و بی‌اعتنایی مقامات وقت لعنت فرستادم.»
با وجود گذشت 48 سال از زمین لرزه فردوس و حضور پررنگ جامعه روحانیت و مقام معظم رهبری با هدف کمک رسانی، امسال شاهد برگزاری اجلاسیه ملی جهادگران در شهرستان فردوس هستیم.
13 شهریور مبدا تاریخی حرکت های جهادی
استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه 13 شهریور مبدا تاریخی حرکت های جهادی می شود، در نشست بررسی آخرین وضعیت برگزاری اجلاسیه ملی جهادگران، با اشاره به حضور رهبر معظم انقلاب در شهرستان فردوس در ۱۳ شهریور سال ۱۳۴۷ که مبدأ حرکهای جهادی و انقلابی بود، گفت: در اجلاسیه ملی جهادگران شهرستان فردوس قرار است که مبدأ تاریخی شکل گیری گروه های جهادی تغییر کند.
«جواد قناعت» یادآور شد: مردم متدین و انقلابی ما همواره پای کارند و به صورت خودجوش به امورات مختلف ورود می کنند که این مهم از نقاط قوت نظام محسوب می شود.
استاندار خراسان جنوبی با ذکر این نکته که غربی ها از همین باور و تفکر حاکم بر نظام ما خوش شان نمی آید، متذکر شد: آنها می گویند همه کارها باید در چارچوب اداری انجام شود و مداخله مردم در این قاعده جایگاهی ندارد.
حضور مقام معظم رهبری برای کمک به آسیب دیدگان زلزله
وی با بیان این که اجلاسیه را از زوایای مختلف می توان بررسی کرد، گفت: یکی از این زاویه ها همین است، این که در سال ۴۷ و با حضور حضرت آقا (حفظه الله) که طلبه ای جوان بودند و جمعی از طلاب، حرکت خودجوش مردم برای کمک رسانی به زلزله زدگان فردوس شکل گرفت.
قناعت با تأکید بر این که همین اتفاق، مبدأ حرکت های جهادی و انقلابی بود، تصریح کرد: در این اجلاسیه قرار است که مبدأ تاریخی شکل گیری گروه های جهادی تغییر کند.
وی با زیبا خواندن اقدام بسیج سازندگی به عنوان متولی گروه های جهادی، اظهار داشت: بسیج در این اجلاسیه به این نکته تأکید دارد که مبدأ شکل گیری گروه های جهادی همین چند سال قبل و بعد پیروزی انقلاب اسلامی نیست بلکه برمی گردد به آن زمان که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در جمع مردم زلزله زده فردوس حضور پیدا کردند.
استاندار خراسان جنوبی با بیان این که محور کار در اجلاسیه، حضرت آقا (حفظه الله) است، گفت: قرائت پیام معظم له، رونمایی از کتاب ایشان، تبیین حرکت انقلابی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در سال ۴۷ و... در اجلاسیه انجام می شود.
ورود انقلابی
قناعت ادامه داد: با توجه به این رویکرد، اجلاسیه تقدس خاصی دارد و همه ما باید برای انجام کارهای مربوط به این برنامه از چارچوب کارهای اداری خارج شویم و در انجام وظایفی که به ما محول شده، به صورت انقلابی ورود کنیم.
وی متذکر شد: همپوشانی و تعامل دستگاه ها در انجام کارهای مربوط به اجلاسیه ضروری است.
استاندار خراسان جنوبی از اجلاسیه به عنوان یک فرصت مغتنم یاد کرد و گفت: از این فرصت بی نظیر باید برای معرفی استان به نحو شایسته ای استفاده کنیم تا خراسان جنوبی را با این همه ظرفیت، از مظلومیت خارج نماییم.
به گفته وی؛ ما باید با میزبانی شایسته، خاطره خوبی از استان خراسان جنوبی در ذهن مهمانان باقی بگذاریم.
نظر شما