به گزارش خبرگزاری شبستان، بیش از هزار سال است که به صورت سالانه و در نخستین ماه از تقویم هجری قمری(محرم)، مسلمانان و انسان‌های آزاده از اقصی نقاط جهان، جهاد و شهادتِ نوه پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص)، یعنی امام حسین(ع) و یارانش را گرامی می دارند و برای آن ها و شهدایِ دشت کربلا عزاداری می کنند.
در این چهارچوب در طول بیش از هزار سال اخیر، حکام اقتدارگرا به دلیل حضورِ توده های وسیع و گسترده مردم در مراسم عزاداری امام حسین(ع) و پیامِ آزادگی نهضت عاشورا، شدیدا با برگزاری هر مراسمی در این رابطه مقابله کرده و سعی داشته اند تا جای ممکن این عرصه را به حوزه ای ممنوعه برای مردمشان تبدیل کنند. در این رابطه رضا خان، نخستی پادشاه رژیم پهلوی در ایران و یا صدام حسین رئیس جمهور و دیکتاتور سابق عراق تلاش های زیادی را جهت ممنوع سازی عزاداری برای امام حسین(ع) از سوی توده های گسترده مردمِ کشورهایشان انجام دادند. اکنون نیز تکفیری ها و وهابیون در چهارچوب رژیم سعودی، دولت بحرین و یا مناطقی نظیر کشمیر به شدت با هرگونه عزاداری برای امام حسین(ع) مخالفت می کنند. در افغانستان نیز گروه های تروریستی نظیر داعش و القاعده، شیعیان را به نحو گسترده ای هدف قرار می دهند و مانع از برگزاری مراسم عزاداری از سوی آنها برای سرور و سالار شهیدان حضرت سید الشهدا(ع) می شوند. در ان میان نباید فراموش کرد که وقوع انقلاب اسلامی ایران تا حد زیادی تحت تاثیر آموزه های آزادی‌خواهانه امام حسین(ع) بوده است و درست به همین دلیل، این انقلاب از موقعیتی خاص و استثنایی در جهان برخوردار است.
در این راستا، قسمت جدید برنامه "اینسایت" شبکه پرس تی وی در گفتگو با "آیت الله محمود رجبی"، رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، به بررسی تاثیرگذاریِ نهضت عاشورا و قیام امام حسین(ع) بر جنبش‌های سیاسیِ ضدامپریالیستی پرداخت.
در ابتدا آیت الله رجبی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه ارتباط نهضت عاشورا با تحولات ایران در بیش از 4 دهه اخیر و وقوع انقلاب اسلامی در کشورمان و البته دوران پس از انقلاب چیست؟ گفت: فرهنگ و منطق اسلامی، فرهنگی است که کاملا هماهنگ با فطرت و عقل انسان است. نهضت عاشورا هم برخاسته از همین فرهنگ است و اساسا امام حسین(ع) و حرکت ایشان نیز نمادی از همین فرهنگ است. از این رو، پشتوانه نهضت امام حسین(ع) فرهنگ اسلامی است و این فرهنگ هم همانطور که پیشتر گفتم با فطرت بشر هماهنگ است و بشریت در اقصی نقاط جهان آن را می پذیرد.
فراموش نکنیم که نقشه و طرح کلان فرهنگ اسلامی، نقشه راه اجرای عدالت و حمایت از مظلومان را در برنامه دارد و از این طریق تامین سعادت توده های مردم را دنبال می کند. از این منظر، نهضت امام حسین(ع) اساسا حرکتی جهانی است. در این رابطه امام صادق(ع) به این نکته اشاره دارند که امام حسین جان خود را فدا کردند تا بندگان را نجات دهد. ایشان اشاره ای به طیف خاصی از بندگان نداشتند، خیر، منظور ایشان بشریتِ جهان بوده است. در این چهارچوب، نگاهِ ابا عبدالله الحسین(ع) نگاهی جهانی است و ایشان به دنبال نجات بشریت هستند.
البته که ماهیت این نجات نیز فرهنگی است . ایشان می خواهند نوعی ارتقا معنوی را در آن ها ایجاد کنند و آنها را به موجودیت هایی مطالبه گر تبدیل کنند. در این راستا، ایشان به همراهِ یاران با وفای خود در زمانه خاصشان، دست به نوعی قیام و انقلاب زدند و موجب بیداری و هوشیاری فراگیر و جهانی شدند. در این چهارچوب، نضهت امام حسین(ع) و شعارهای مطرح در قالب آن کاملا جهانی است. با این همه، برنامه ریزی هایی که دشمنانِ این نهضت انجام داده اند و بعضا غفلت هایی که صورت گرفته، موجب شده تا بشر در برهه هایی از زمان از آرمان هایی که در قالب نهضت عاشورا مطرح شده فاصله بگیرد. از این منظر، واقعه کربلا عملا یک شوک به بشریت وارد کرد و موجب بیداریِ آن شد. در این رابطه شاهدیم که در طول تاریخ حتی افرادی که مسلمان نبوده اند و با دین مخالف بوده اند هم از امام حسین(ع) الهام گرفته اند و بارها شاهد بوده ایم که افراد اینچنینی تاکید داشته اند که از امام حسین(ع) و نهضتشان تاثیر گرفته اند.
آیت الله رجبی در ادامه با اشاره به فطرت و ذات بشر تصریح کردند که فطرت به معنای آن چیزی است که در ساختارِ وجودی یک موجود نهفته است. بشر روح و بدن دارد و هویت وی جدای از جسم، از لایه پنهان دیگری نیز با نام "روح" تشکیل می شود. مسله ای که در قرآن کریم نیز مورد اشاره قرار گرفته و در قرآن تصریح می‌شود که این حوزه با خدا آشنا است و بسیاری از مسائل در این حوزه(حوزه الهی) را درک می کند. باید توجه داشت که روح نیز هویت خاصی دارد و داده های خاصی را در بر می گیرد و می تواند انسان را به نقطه تعالی برساند. نبای فراموش کرد که انسان رنگِ خدایی دارد و روح می تواند نقطه شکوفایی در این زمینه باشد.
در این چهاچوب یک بخش معرفیتی داریم که در قالب آن، انسان مجموعه ای از مفاهیم خوب نظیر عدالت و برابری و مقابله با ستم و غیره و زیباییِ این مسائل را درک می کند. از طرفی، جدای از این معرفت، بشر نوعی "گرایش" به سمت این مسائل نیز دارد و حتی اگر زمینه های آن ها شکوفا شود، به آن ها عشق نیز می ورزد. در این رابطه شاهدیم که در قالب نهضت عاشورا، میلیون ها انسان عملا شیفته و دلباخته امام حسین(ع) شدند. در این چهارچوب، وقتی انسانی فردی را می بیند که ویژگی های متعالی اخلاقی دارد، به سمت وی جذب می شود و طبق ساختارِ وجودی خود به سمت وی حرکت خواهد کرد. در قرآن کریم نیز این نکته اشاره شده که دعوت به دین اسلام به این دلیل انجام می شود زیرا این دین همسو با فطرتِ حق گرای بشر است. در این چهارچوب، اساسا حرکت به سمت دین و نهضتی نظیر عاشورا، نوعی شکوفاییِ روحی بشر است.
در ادامه آیت الله رجبی در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیرگذاری نهضت امام حسین(ع) بر وقوع انقلاب اسلامی در ایران و تحولات بیش از 4 دهه اخیر در کشورمان گفت: باید توجه داشته باشیم که اساسا بسیاری از پیامبران و امامان معصوم(علیهم السلام) در دوره های زمانی مختلف به این دلیل ظهور کرده اند زیرا بر آن بوده اند تا بشریت را که از فطرت پاکِ خود دور شده، بار دیگر به اصول و مبانی درست فرابخوانند. در واقع، آن بزرگواران به دنبال این بوده اند تا انسان ها بار دیگر به مسیر الهی خود باز گردند. مسیری که هم با فطرت آن ها سازگار است و هم با عقلشان. این دقیقا همان دستورکاری بوده که امام حسین(ع) نیز در دوران خود دنبال کردند و در چهارچوب قیام عاشورا، یک نهضتِ جهانی را خلق کردند که صرفا محدود به یک زمان نیز نبود. حادثه عاشورا نهضتی است که مرتبط با تمامی دوران بشریت است. در این چهارچوب نضهت امام حسین(ع) نوعی بیدار کردنِ مجدد بشریت است و شبیه به دیده بان تیزبینی کنشگری می کند که انسان ها را به مسیر فطرت و عقلشان فرا می خواند. در این چهارچوب، انقلاب اسلامی ایران نیز اساس با نگاه به همین نهضت با رهبری امام خمینی(ره) شکل گرفت. ایشان نیز تاکید داشتند که "هر روز عاشورا است و همه جا کربلا" است. مساله ای که تا حدی زیادی حاکی از تاثیرپذیری قابل توجه نهضت انقلاب اسلامی، از نهضت جهانی امام حسین(ع) و عاشورا است.
در ادامه آیت الله رجبی تصریح کردند که نهضت امام حسین(ع) به قدری متعالی بود که تمام حرکت پیامبران و امامان در قیام ایشان متجلی می شود. قیامی که تا حد زیادی شکوفایی مجدد بشریت را در دستورکار خود قرار داده است. در این میان، انقلاب اسلامی یک پدیده بی نظیر و استثنایی در درس گرفتن از نهضت امام حسین(ع) و واقعه عاشورا است. حداقل از دوره امام علی(ع) تا زمان وقوع انقلاب اسلامی در ایران، ما شاهد عینیت یافتنِ عینی و اجتماعی یک حرکت اسلامی نبوده ایم. از این منظر، همانطور که گفته شد، انقلاب اسلامی در الهام گرفتن از نهضت کربلا یک پدیده ویژه است. ویژگی برجسته انقلاب اسلامی نیزینز این است که برخلاف دیگر حرکت‌هایی که شاید تحت تاثیر قیام کربلا بوده اند، صرفا حاملِ بُعدی محدود از این قیام نبوده است و عملا حرکتی جامع بوده است و موقعیتی منحصر به فرد در دعوتِ بشریت به فطرت و عقلانیت داشته است.
آیت الله رجبی در ادامه ضمن اشاره به موقعیت مختار بودنِ بشر گفت حتی اگر بهترین برنامه ها و طرحواره ها نیز به بشریت ارائه شود، باز هم این مساله، بشریت را مجبور به انجام کاری خاص نمی کند. بلکه این خودِ انسان‌ها هستند که باید راه و روشی خاص را انتخاب و دنبال کنند. از این رو، هر چه بشر همراهی با طرح های خوب و انسان ساز داشته باشد، به تعالی خود کمک بیشتری کرده و هر چه در این زمینه کوتاهی کند و از موقعیت مختار بودنش سواستقاد کند، طبعا نقایصی نیز ظاهر خواهد شد.
از این رو، اینکه بعضا گفته می شود که چرا با وجود با ارزش بودنِ نهضت عاشورا و تاثیرگذاری آن بر حیات کنونی بشر، باز هم شاهد برخی نواقص هستیم، باید گفت این مساله تا حد زیادی ناشی از این است که بشر از مختار بودنِ خود سواستفاده می کند. با این همه، در سایه نهضت عاشورا و متعاقبا وقوعِ پدیده های نظیر انقلاب اسلامی، راه، روشن است و این آدم ها هستند که باید خود را با مسیر درست هماهنگ کنند. در این چهارچوب، وقتی انسان ها خود را با چهارچوب های حقیقی نهضت عاشورا هماهنگ کرده اند، شاهد اتفاقاتی شگرف و رخدادِ بیداری‌ها و پیشرفت های قابل توجهی نیز هستیم. موضوعی که مخصوصا در چهارچوب پیشرفت های کشورمان پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران به خوبی قابل مشاهده است.
نظر شما