خبرگزاری شبستان- خراسان رضوی- مرضیه وحدت؛ تمام سيره ورفتارهای امام حسن (عليه السلام) چونان نام مبارکش زيباست چون مربی والگوی آن حضرت پيامبر(ص)است وقرآن سيره ی نبوی را بهترين الگو معرفی می کند، امام حسن (ع) از حاملان وعاملان سنت وسیره ی نبوی است ، پس از پیامبر(ص) وامیرمومنان (ع)هرکس خواست پیامبر(ص) را ببیند وسیره اش را بنگرد وبشناسد وبه آن عمل نماید به امام حسن(ع) می نگریست. به مناسبت شهادت امام حسن محتبی (ع) این خبرگزاری با حجت الاسلام امیر علی حسنلو استاد حوزه ومدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه گفتگو داشته که در ادامه می خوانید:
شمه ای از حسنات امام حسن علیه السلام را توضیح بفرمایید؟
تمام سيره ورفتارهای امام حسن (عليه السلام) چونان نام مبارکش زيباست چون مربی والگوی آن حضرت پيامبر(ص)است وقرآن سيره ی نبوی را بهترين الگو معرفی می کند، امام حسن (ع) از حاملان وعاملان سنت وسیره ی نبوی است ، پس از پیامبر(ص) وامیرمومنان (ع)هرکس خواست پیامبر(ص) را ببیند وسیره اش را بنگرد وبشناسد وبه آن عمل نماید به امام حسن(ع) می نگریست ؛ چهره حضرت به اندازه ای نورانی وزیبا و نمکین بود که مردم برای تماشای حضرت در مقابل آستانه منزلش صف کشیده وازدحام می کردند؛ امام حسن علیه السلام دارای اخلاق بسیار نیکو ونرم و جذابیت ظاهری ورفتاری فوق العاده بود وهر بیننده را به خود جذب می نمود؛ سیره عبادی اجتماعی وفرهنگی و سیاسی حضرت دارای جاذبه ها و مولفه های الهام بخش وزیباست.
جلوه هایی از بندگی وسیره اجتماعی امام حسن مجتبي(ع) را بیان بفرمایید؟
همه تاریخ نویسان اسلامی اعم از شیعه واهل سنت حسن بن علي (ع)را عابد ترين و زاهد وبخشنده ترين مردم زمان خود بوده است واین به معنی الگو بودن حضرت برای همه مسلمانان است. امروز که زیارت پیاده روی یک آیین ویک فرهنگ است ، ریشه در سیره و رفتار امام حسن و مادرش فاطمه دارد. مادرش پیاده از مدینه به احد می رفت و حسن پیاده از مدینه به حج مي رفت و گاهي نيز پاي برهنه راه مي رفت. اما در توضيح دليل اين كار مي فرمود: من شرم دارم خداوند را ملاقات كنم در حالي كه پياده به خانه او نرفته باشم. بنابر نقلي بيست بار و در نقل ديگري بيست و پنج بار با پاي پياده به سفر حج رفت.
امام حسن (ع) آنچه انجام می داد از اعمال و رفتار به عمق معرفت و شناخت از پروردگار مربوط است ؛ امام حسن(ع) وقتي ياد مرگ مي كرد مي گريست و چون ياد قبر مي كرد مي گريست و چون از قيامت و بعث و نشور ياد مي كرد مي گريست و چون متذكر عبور از صراط مي شد مي گريست و هرگاه به ياد توقف در پيشگاه خداي تعالي در محشر مي افتاد فريادي مي زد و روي زمين مي افتاد ... و چون به نماز مي ايستاد بند هاي بدنش مي لرزيد پيوسته در هر حالي كه كسي آن حضرت را مي ديد به ذكر خدا مشغول بود.
داوند می فرماید «واذکرونی اذکرکم » امام حسن در عمل به این آیه چنین بود ؛ سنت امام حسن (ع) وقتي به بستر خواب مي رفت سوره كهف را مي خواند و مي خوابيد. امام حسن (ع)چون از وضو فارغ مي شد رنگش تغيير مي كرد و مي فرمود: حق است بر كسي كه مي خواهد به محضر خداوند وارد شود اين كه رنگ چهره اش تغيير كند. عین معرفت و شهود است که در حالات امام حسن(ع) مورخین اهل سنت و شیعه گزارش نموده اند ؛ جوانان باید در عرفان وسیر عملی معرفت و خدا شناسی از این امام همام سرمشق بگیرند.
در حصوص رفتار حضرت(ع)با مردم عادی وهمنشینی با آنها بفرمایید؟
یکی از روشهای اصلاح مردم ارتباط رهبران و کارگزاران و نخبگان علمی وسیاسی و فرهنگی جامعه با آنان و زندگی کردن آنان میان مردم بوده است ؛ جدا بودن زندگی اهل فرهنگ از مردم در ر زندگی ومعیشت آفت است که این فاصله فیزکی منجر به فاصله وپیوند معنوی وبی خبری از مردم واجتماع و پیامدهای نا مطلوبی خواهد داشت لذا ما سیره پیامبر را می بینیم که میان مردم زندگی ساده داشت وزندگی ائمه وعلمای سلف همه میام مردم بودند لذا تاثیر گذاری بیشتر بود آسیب ها وآفت های فرهنگی واجتماعی کمتر بود ؛ امام حسن(ع) از لحاظ اجتماعي به گونه اي رفتار مي كرد كه همسايگان و شهروندان و هيچ كس به خاطر شأن والاي ايشان از دست يابي به ايشان و دست يابي به حقوق خويش محروم نشوند؛ يعني آثار جلالت امام بر مردم تحميل نمي شد و از جبروت آني امام ضرري به نظم جامعه و حقوق مردم نمي رسيد.
سيوطي در كتاب تاريخ الخلفا روايت كرده كه روزي امام حسن (ع) در مكاني نشسته بود و چون خواست از آن جا رود فقيري وارد شد امام به آن مرد فقير خوش آمد گفت و با او ملاطفت كرد و سپس به او فرمود: اي مرد تو وقتي نشستي كه ما براي رفتن برخاستيم آيا اجازه رفتن به من مي دهي؟ مرد فقير عرض كرد: آري اي پسر رسول خدا.
روزي گذر امام به جمعي از گدايان افتاد كه چند پاره نان خشك در پيش داشتند و مشغول خوردن بودند. چون نظر آنان به حضرت افتاد تعارفش كردند. امام حسن از اسب فرود آمده و فرمود: خدا متكبران را دوست نمي دارد. آن گاه با آنان نشست و از غذايشان تناول كرد. به بركت وجود آن بزرگوار چيزي از غذا كم نيامد. آن وقت حضرت آنان را به مهماني دعوت كرده و ضمن دادن غذاي خوب لباسهاي فاخري نيز به آنها هديه داد.
از صبر پیشگی ودرایت در هدایت وامر به معروف امام حسن مجتبی (ع) بفرمایید؟
امروز یکی از مشکلات فرهنگی جامعه این است که برخی نمی دانند چگونه امر به معروف نمایند واز این جهت سبب نا ملایمات و مشکلات برای خودشان وجامعه می شوند ؛ لذا توصیه من این است که سیره امام حسن (ع) ودیگر ائمه را در باب امر به معروف دریابند وبشناسند وبه آن عمل نمایند ؛ حلم و بردباري امام چنان بود كه گاه دشمن كينه توز را كه به قصد كشتن آمده بود، به دوستي مخلص و هواداري مؤمن تبديل مي كرد. امام حسن از نمونه هاي مشهور به بردباري و نيكي در برابر بدكاران است. و الگوي حقيقي در مكارم اخلاق است.
موفق بن احمد خوارزمي روايت كرده كه امام حسن(ع) گوسفندي داشت كه به آن علاقه داشت, روزي مشاهده كرد كه پاي آن گوسفند شكسته شده به غلامش فرمود چه كسي پاي اين گوسفند را شكسته؟ پاسخ داد: من! فرمود چرا؟ گفت: مي خواستم شما را غمگين كنم! امام فرمود: اما من تو را خوشحال خواهم كرد و تو در راه خدا آزادي! مردي از شاميان گويد: روزي در مدينه شخصي را ديدم با چهره اي آرام و بسيار نيكو و لباسي در بر كرده كه به طرز زيبايي آراسته و سوار بر اسب. درباره او پرسيدم. گفتند حسن بن علي بن ابيطالب است. خشمي سوزان سرتاپاي وجودم را فرا گرفت و بر علي بن ابيطالب حسد بردم كه چگونه او چنين پسري دارد. پيش او رفته و پرسيدم آيا تو فرزند علي هستي؟ وقتي تأييد كردم سيل دشنام و ناسزا بود كه از دهان من به سوي او سرازير شد. پس از آن كه به ناسزاگويي پايان دادم از من پرسيد آيا غريب هستي؟ گفتم: آري. فرمود با من بيا اگر مسكن نداري به تو مسكن مي دهم و اگر پول نداري به تو كمك مي كنم و اگر نيازمندي بي نيازت مي سازم. من از او جدا شدم درحالي كه در روي زمين محبوب تر از او نزد من كسي نبود.
در خصوص کرامت حضرت بفرمایید؟
همه مورخان اهل سنت وشیعه نوشته اند حسن بن علی در بخشش وکرامت نمونه بود وهیچ کس چونان او و به پای در سخاوت وبخشندگی آن حضرت نرسید و هیچ کس را از این گشاده دستی و سخاوت بی بهره ننمود از اینروی خانه او مامنی وخانه امید برای محتاجان و نیازمندان و ورشکستگان وبدهکاران بود ؛ امام حسن(ع) آنان را از هر جهت که توان داشت یاری می نمود ؛ نمونه هایی از بخشندگی حضرت و دست گیری از مستمندان را به اجمال اشاره می شود : مردي نامه اي را به دست امام حسن(ع) داد كه در آن حاجت خود را نوشته بود. امام بدون اين كه نامه را بخواند به او فرمود: حاجتت رواست! شخصي عرض كرد: اي فرزند رسول خدا خوب بود نامه اش را مي خواندي و مي ديدي حاجتش چيست و آن گاه بر طبق حجتش پاسخ مي دادي؟ امام فرمود: بيم آن دارم كه خداي تعالي تا به اين مقدار كه من نامه اش را مي خوانم از خواري مقامش مرا مورد مؤاخذه قرار دهد.
كنيزي آمد و شاخه گلي را به آن حضرت هديه داد. حسن بن علي به او گفت: تو در راه خدا آزادي! من كه آن ماجرا را ديدم به آن حضرت عرض كردم: كنيزكي شاخه گلي بي ارزش به شما هديه كرد و تو او را آزاد كردي؟ ايشان در پاسخ فرمودند: اين گونه خداي تعالي ما را ادب كرده كه فرمود: «وقتي تحيتي به شما دادند, تحيتي بهتر بدهيد». و بهتر از آن گل آزادي اوست.
نظر شما