خبرگزاری شبستان- خراسان رضوی- مرضیه وحدت؛ حضرت در شرایطی امامت جامعه اسلامی را بر عهده گرفتند که جامعه دچار التهاب و تشتت بود، از طرفی بنی‌عباس فشار فراوانی بر علویان و طرفداران اولیای الهی وارد می‌کردند و از طرف دیگر انسجام و یکپارچگی بین پیروان اهل‌بیت (ع) بنا به دلایلی چون ظلم بی‌حد و بی‌شماری که عباسیان بر جامعه اسلامی عرضه می‌داشتند دچار تشتت و پراکندگی شده بود و مدینه آن انسجام، اتحاد و یکپارچگی جامعه دینی، الهی و شیعی را نداشت، حجت‌الاسلام «علی‌اصغر تقوی» رئیس مرکز فقهی جوادالائمه(ع) و عضو مجمع خطبای حوزه علمیه خراسان گفتگویی در خصوص سیره امام عسکری (ع) با این خبرگزاری داشته که در ادامه تقدیم می شود:
در خصوص سیره و روش امام حسن عسکری (ع) در دوران امامت خود توضیح بفرمایید.
حضرت در شرایطی امامت جامعه اسلامی را بر عهده گرفتند که جامعه دچار التهاب و تشتت بود، از طرفی بنی‌عباس فشار فراوانی بر علویان و طرفداران اولیای الهی وارد می‌کردند و از طرف دیگر انسجام و یکپارچگی بین پیروان اهل‌بیت (ع) بنا به دلایلی چون ظلم بی‌حد و بی‌شماری که عباسیان بر جامعه اسلامی عرضه می‌داشتند دچار تشتت و پراکندگی شده بود و مدینه آن انسجام، اتحاد و یکپارچگی جامعه دینی، الهی و شیعی را نداشت.
در بغداد تمرکزی در بین پیروان اولیای الهی دیده نمی‌شد و تقریباً در بخش‌هایی از خراسان و ایران آن روز، اجتماعی که باید در کنار، همراه، یار و کمک امام می‌بود، به چشم نمی‌خورد درنتیجه امام عسکری (ع) تقریباً در سخت‌ترین و بدترین شرایط امامت را به دست گرفتند.
نگاه امام عسکری و دیدگاه ایشان در خصوص رعایت حسن خلق در برخورد ها چگونه بود؟ ایشان در این زمینه چه توصیه ای داشتند؟
مسئولیت عمده امام عسکری (ع) زمینه‌سازی برای دوران غیبت کبری و غیبت صغری بقیه‌الله الاعظم امام زمان (عج) بود که باید در خاندان امام متولد می‌شد و زمام امامت جامعه اسلامی را بر عهده می‌گرفت، همان امامی که در بیان اولیای الهی و رسول گرامی اسلام و به ویژه بیانات امام رضا (ع) و امام جواد (ع) وعده داده‌شده بود « به يملأ الله الأرض قسطا و عدلا بعد ما ملئت ظلما و جورا » و امام عسکری (ع) با الهام گرفتن از این بیانات باید زمینه را برای حضور حضرت و دوران غیبت کبری و صغرای ایشان فراهم می‌کردند.
از ویژگی‌های سیره امام حسن عسکری (ع) این بود که در آن مقطع زمانی امام به شدت به احکام الهی توجه می‌کردند و تمام تلاش خود را به کاربردند تا احکام الهی در جامعه ترسیم و تبلیغ شود ؛ بخش عمده‌ای از وقت امام در شبانه‌روز صرف بیان احکام الهی از واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح می‌شد؛ احکام خمسه شرع مقدس اسلام و خصوصاً مذهب گران‌سنگ شیعه در زمان امام عسکری (ع) به شکلی بسیار غنی و قوی در جامعه آن روز تدریس و تبلیغ می‌شد.
دوستان امام با سختی از جای‌جای کشورهای اسلامی خود را به محضر امام می‌رساندند و یا واسطه‌ها و نمایندگان خود را به محضر امام می‌فرستادند و دستورات دینی و شرعی خود را از محضر امام استماع کرده و به دیگران منتقل می‌کردند.
در خصوص زنجیره وکالتی که در زمان امام عسکری (ع) بود توضیح بفرمایید.
زنجیره وکالتی و امامتی در زمان امام عسکری (ع) شکل گرفت و حضرت در زمان امامت خود به‌نوعی دوران غیبت کبری امام زمان و نیابت عامه را در جامعه، واقعی و حقیقی کرده بودند و یا به تعبیر روان‌تر امام عسکری (ع) دوران امامت امام زمان را بر پایه و ستون نواب عام امام زمان (عج) یعنی فقهای جامعه پایه‌گذاری کردند .
امام نمایندگانی را به بغداد، مدینه منوره و مکه مکرمه اعزام کردند، بعضی از نمایندگان امام به ایران آمدند و در سراسر ایران پخش شدند و در آفریقا و مصر آن روز تعدادی از نمایندگان امام حضور داشتند و زنجیره وکالت در آن زمان شکل گرفت؛ درواقع به جامعه دینی آن زمان القا و تفهیم شد، وقتی مصلحت امام بر این تعلق گرفته که از نظرها غایب باشد، این وظیفه بر عهده فقها و نمایندگان عام و یا خاص امام است.
با زنجیره وکالت امام به جامعه آن زمان فهماندند، نیازی نیست مردم مصر، آندلس، آفریقا، خاورمیانه، جزیره العرب، حجاز و عراق آن روز مستقیماً به محضر امام شرف یاب شوند و مشکلات فقهی و علمی خود را از محضر امام دریافت کنند و جامعه به این نتیجه رسید که اگر در احکام الهی و مسائل شرعی دچار مشکل شد و دسترسی به امام زمان وقت و امام معصوم خود بنا به هر دلیلی وجود نداشت، با مراجعه به نمایندگان امام معصوم، نواب عام و یا نواب خاص امام، احکام شرعی خود را بپرسند تا رفع مشکل شرعی و دینی شود .
اموال مجهول‌المالک، مسائل ارث، خمس، دیات، اداره حکومت جامعه اسلامی و سیاست دینی مسائلی است که در پیرامون کشورهای اسلامی شکل می‌گیرد؛ روابط اقتصادی با جهان، کفار و کسانی که در جرگه مبانی دینی و اعتقادی می‌ایستند و روابط بین‌الملل همه این‌ها با شاکله وکالت می‌تواند به‌راحتی جامعه دینی را در زمان غیبت کبری از این مقطع زمانی عبور دهد تا حضرت بقیه‌الله قیام کنند و قسط و عدل در جهان شکل گیرد .
در خصوص جامعه آن زمان توضیح بفرمایید.
جامعه زمان امام عسکری (ع) از نظر اخلاقی به‌شدت دچار نوسان اخلاقی و انهدام اخلاق و رفتار سیره نبوی شده بود. حضرت بااخلاق تواضع مدار، حلم، علم سرشار، متانت، بردباری و تدبر صحیح ، جامعه دینی را به‌گونه‌ای رهبری کردند که هم در آن مقطع جامعه دچار مشکل نشده بود و هم زمینه برای حضور امام زمان (عج) مهیا شد لذا این بار سنگین بر دوش نمایندگان عام امام زمان (عج) قرار گرفت.
این‌ها کسانی هستند که از دل حوزه‌های علمیه‌ای چون حوزه علمیه نجف، قم، خراسان و حوزه‌های علمیه سایر بلاد بر خواسته‌اند و باید توان این را داشته باشند که شخصیت‌هایی مثل مقدس اردبیلی، علامه حلی، امام راحل و حضرت آقا در درون خود پرورش دهند تا جامعه دچار نوسان رهبری و امامت و هدایت نشود.
الان دوران غیبت کبری و زمان ولایت عامه‌ای است که نواب عام این مسئولیت را بر عهده دارند؛ مسئولیت سنگین اداره اجتماع بر عهده فقهای جامع‌الشرایط و فقیه جامع‌الشرایطی است که مردم و جوامع دینی و مذهبی در معارف و آموزه‌های دینی، سیاسی، اعتقادی، اجتماعی و اخلاقی خود به ایشان مراجعه می‌کنند و شخصیت‌هایی که این مسئولیت را به‌خوبی انجام می‌دهند زیاد هستند.
از جمله مفسرین بزرگ قرآن کریم، مبلغین عظیمی که در حوزه‌های علمیه به انواع مختلف در تبلیغ دین کوشا و فعال هستند، طلاب جوانی که لحظه‌به‌لحظه بر حضور خود در حوزه‌های علمیه افزوده می شود و با تفکری نو و اندیشه‌ای ژرف بر علوم و مبانی و فن روز تسلط دارند.
امروز دنیا، دنیای فضای مجازی است و خوشبختانه فعالین فراوانی از حوزه‌های علمیه در فضای مجازی هستند اگرچه کافی نیست اما امیدوارکننده و دلگرم‌کننده است و نسل جوان حوزه‌های علمیه علاوه بر اینکه مسلط بر زبان‌های خارجی و بر علوم و فنون مختلف جهانی هستند، در زمینه و رشته‌های مختلف مشغول درس‌آموزی و تلمذ هستند و هیچ نگرانی برای آینده جامعه اسلامی و شیعی وجود ندارد؛ او لا خود امام زمان (عج) نگهبان و حافظ هستند و ثانیاً امید ما به آینده بسیار روشن، شفاف و امیدوارکننده است.
نظر شما