از وحدت به عنوان یک برنامه راهبردی برای دستیابی به هدفی والاست تا پیامدهای نادیده انگاری اصل وحدت

به گزارش خبرگزاری شبستان، چهارمین وبینار سی و ششمین کنفرانس وحدت با حضور شخصیت های مذهبی بصبح امروز ۱۸ مهر ماه برگزار شد و در این وبینار ماموستا مولوی عبدالحمید قاضی، مفتی و مدرس دارالعلوم مکی زاهدان  به پیامدهای نادیده انگاری اصل وحدت در مناسبات میان ملت های مسلمان اشاره کرد و اظهار داشت: الله تبارک و تعالی در قرآن مجید می فرماید: «و الهکم اله واحد لا اله الا هو الرحمن الرحیم.». محور این آیه نه فقط خدای مسلمانان، بلکه خدای تمام کائنات، واحد و یکتاست. همچنین خداوند در 2 آیه دیگر نیز می فرمایند:«و ان هذه امتکم امته واحده و انا ربکم فاتقون» و «و ان هذه امتکم امته واحده و انا ربکم فاعبدون». این 3 آیه به محوریت خدای یکتای واحد و امت واحده پرداخته و درس اتحاد و یکپارچگی حول خالق واحد به امت واحد و یکپارچه داده است. «لا اله الا هو» به این معناست که شما خدایی غیر او ندارید و خدایتان خدای جنگ و انتقام نیست بلکه رحمان و رحیم و بخشنده و منبع عطوفت و مهربانی است. پس چرا نباید متحد شوید. شریعت و کتاب در دین اسلام، واحد و تعیین شده از جانب خدای یکتاست. بنابراین باید دنباله روی این شریعت باشید. «ان جعلناک علی شریعه من الامر، فاتبعها». این آیه مسلمانان را از دنباله روی هواپرستانِ خودکامه که آرزوی تفرقه بین امت اسلامی با انواع بهانه ها را دارند، منع می کند.

وی با بیان اینکه اطاعت الله و رسول او، دستور قرآن مجید برای قوت و نیرو گرفتن و ایجاد وحدت و اخوت امت مسلمان است در غیر این صورت، تنازع و در نتیجه سلب شوکت و عزت را به دنبال خواهد داشت، اظهار داشت: تنازع و اختلاف امت، وزنه امت را در جهان و در چانه زنی های سیاسی از بین می برد. وحدتِ قلوب و وحدت کلمه نیاز به صداقت و عمل دارد. مطلوب مسلمانان عمل به وحدت است. «و قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله والمومنون». دستور به عمل داده شده است. خدا و رسول شاهد عملکرد ما هستند؛ زیرا تمدن اسلامی و مدینه فاضله بر پایه صداقت، عمل، عبادت، عبادت الله و محور قرار دادن قرآن، سنت اهل بیت و صحابه شکل می گیرد.

ماموستا عبدالحمید قاضی با بیان این که ما باید بدانیم که در آینده نه چندان دور، به محضر الله تعالی فراخوانده می شویم و عملکرد ما در راستای وحدت امت، مورد قضاوت قرار می گیرد، ادامه داد: خداوند عملکرد دولت ها، ملت ها و مذاهب مختلف را می بیند، قضاوت می کند، کار نیکو را ارج می نهد و عملکرد نادرست را رد می کند. آن گاه، چه عذری نزد الله تعالی خواهیم داشت اگر کنار هم نباشیم و به بهانه غیر مذهبی بودن یکدیگر، فرصت ارزشمند عبادت و حضور در صحنه ها را از هم بگیریم یا محدود نماییم. به فرموده رهبر معظم، نشانه حکومت صالحان، اقامه نماز است. «الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلواه و آتوا الزکاه و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر و لله عاقبه الامور». مبنای تمدن اسلامی و حکومت صالحان، اقامه نماز، ادای زکات، امر به معروف و خیرخواهی امت و بازداشتن امت از روی آوردن به منکرات است. آیا روز حساب، خداوند به ما نخواهد گفت؛ خدای واحد، دین واحد، قبله واحد، عبادات و نماز و روزه و حج واحد برایتان کافی نبود که در بحث های مذهبی، عرصه را برای یکدیگر تنگ کردید و به ریختن خون یکدیگر، در مساجد و در صفوف نماز تشنه بودید یا از عبادت من در مساجد توسط خود به ستوه آمده بودید؟ مگر نه این که همه شما مرا عبادت می کردید؟

مفتی و مدرس دارالعلوم مکی زاهدان با اشاره به این که رسول الله (ص) و خلفای راشدین همگان حتی منافقین را به اقامه نماز در مساجد دعوت می کردند و مانع ورود آنها به مساجد نمی شدند، افزود: امیرالمومنین علی (ع) مانع نماز خوارج که دشمنان خونی و قسم خورده او بودند، نمی شد تا وحدت و شأن و شوکت دولت و تمدن اسلامی و مسلمانان حفظ شود و آنها به دامان امپراطوران شرق و غرب روی نیاورند. حالا آیا ما اهل تشیع و تسنن شایسته ارج نهادن به یکدیگر و ایستادن در کنار هم در عرصه های ملی و بین المللی نیستیم تا دشمن، اتحاد ما را ببیند و از ما مأیوس گردد و فرصت شکار از تنازعات مذهبی و جریان های سیاسی و منطقه ای مسلمانان نصیب او نشود؟ آیا وقت آن نرسیده است که دیگر به نواقص وحدت و امت و تعرض و کسر شأن مقدسات مذهبی یکدیگر نپردازیم و جامعه توحیدیِ یکپارچه و متحد خود را برای جهانیان به نمایش بگذاریم و الگوی ایده آلی از یکدلی و صمیمیت و رعایت حقوق یکدیگر در عرصه اعتقادات و عبادات و حقوق مذهبی یکدیگر باشیم؟ آیا در سیره رسول الله (ص) و اهل بیت و صحابه، یک مورد از نقض وحدت سراغ داریم که نشان دهد ما می توانیم با هم متحد نباشیم؟ بر اساس آنچه از قرآن و سنت و سیره آن حضرت علیه السلام می بینیم این امر است که ایشان به وحدت بین مسلمانان حریص بودند و از مصائب امت ناراحت و افسرده می شدند.

آگاهی بخشی، موجب قوام دین مبین اسلام است

بنابرگزارش خبرگزاری شبستان؛‌ «شیخ عبدالله دشتی»، اندیشمند اسلامی اهل کویت در این وبینار گفت: مجمع تقریب مذاهب اسلامی بر پایه و اساس تحقق اهدافی ارزشمند تأسیس شد و مأموریت مهم و بزرگی را بر دوش گرفت که آن، ایجاد نزدیکی میان مذاهب مختلف مسلمانان و نهادینه ساختن روحیه برادری در صفوف امت اسلامی است.
وی توضیح داد: مقصودمان از برادری همان «برادریِ ایمانی» است. این همان برادری است که خداوند متعال در قرآن کریم نیز بدان اشاره کرده است. در همین ارتباط، خداوند در آیه 10 سوره حجرات می‎‌فرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ» (مؤمنان با یکدیگر برادر هستند؛ بنابرین میان برادرانتان آشتی و مصالحه ایجاد کنید). در واقع، خداوند متعال، این برادری را به عنوان شعاری در میان مسلمانان قرار داد.

این اندیشمند مسلمان در خصوص آگاهی‌بخشی نسبت به «برادری اسلامی» و ضرورت نهادینه ساختن آن در جوامع اسلامی گفت: من معتقدم که قوام دین مبین اسلام مبتنی بر آگاهی‌بخشی درباره حق است، به گونه‌ای که مؤمنان و مسلمانان بتوانند آن را از باطل تشخیص دهند.
وی اظهار داشت: حق همان چیزی است که مؤمن همواره بر مدار آن حرکت می‌کند و در این مسیر، باید مهارت تشخیص حق از باطل را فراگیرد، زیرا حق، دشمن باطل است. خداوند متعال در همین ارتباط در قرآن کریم آورده است: «وَيُرِيدُ اللَّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ* لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ» (خداوند می‌خواهد به حکم تقدیر خود (یارى پیامبران و پیروزى آیین الهى) حق را جلوه گر کند و ریشه کافران را برکند. خدا به شما چنین وعده داد تا حق را ثابت گرداند و باطل را از میان بردارد، هر چند مجرمان از آن ناخشنود باشند».

«شیخ عبدالله دشتی» با بیان این که «برادری اسلامی» که ما از آن سخن می‌گوییم، در واقع به معنای ارتباط میان افرادی است که حق را برتر می‌دانند و بر مدار آن حرکت می‌کنند و بر اساس آن عمل می‌نمایند، تصریح کرد: حق همان چیزی است که قرآن کریم بارها و در مناسبت‌های مختلف، آن را برجسته کرده و در طول تاریخ بشریت، آن را از باطل متمایز ساخته است.
وی خاطرنشان کرد: من معتقدم که فهم این «برادری اسلامی» از رهگذر فهم دو عنصر اصلی و اساسی میسر خواهد بود؛ عنصر اول همان سه‌ اصل «ایمان به خداوند»، «ایمان به رسول خاتم» و «ایمان به روز قیامت» است. این سه اصل هستند که «برادری اسلامی» را تشکیل می‌دهند. در همین ارتباط، قرآن کریم در آیه 39 سوره نساء فرموده است: «وَمَاذَا عَلَيْهِمْ لَوْ آمَنُوا بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقَهُمُ اللَّهُ» (و بر آنان چه زیانی بود اگر به خدا و روز قیامت ایمان می‌آوردند و از آنچه خدا به آنان داده انفاق می‌کردند)؟

وی با اشاره به این که براساس آیات قرآن کسی که حتی به یکی از عناصر سه‌گانه مذکور اعتقاد نداشته باشد، در خارج از چارچوب «برادری اسلامی» قرار خواهد داشت و کسی که به این سه‌گانه معتقد باشد در داخل چارچوب قرار دارد، تاکیدکرد: البته در این میان طبیعتا باید به یک نکته مهم نیز توجه داشته باشیم. صحبتِ ما بدین معنا نیست که با انسان‌هایی که هم‌اعتقاد ما نیستند، عداوت و دشمنی داشته باشیم. شاید همین انسان‌ها دارای نیات خیر و حسنه‌ای باشند و ما در بسیاری از امور نیک و پسندیده با آن‌ها اشتراکاتی داشته باشیم.

این عالم کویتی ادامه داد: بر اساس آنچه که گفته شد، ممکن است ما در یک انسان غیر مسلمان که حتی به باورهای ما هم اعتقادی ندارد، خیر و انسانیت ببینیم. بله درست است که فقدان یکی از عناصر سه‌گانه یادشده [ایمان به خداوند، ایمان به رسول خاتم و ایمان به روز قیامت] در یک فرد موجب می‌شود تا وی از چارچوب «برادری اسلامی» خارج شود اما مسلمانان نباید مرتکب اشتباه شوند و طرف مقابل خود را تکفیر کرده و او را خارج از دین اسلام معرفی کنند زیرا درست است که اعتقاد به اصول سه‌گانه یادشده بسیار مهم و اساسی است، اما عدم اعتقاد دیگران به یکی از این اصول، صرفا به معنای خروج او از دین اسلام و امت اسلامی نیست.

وی در نظر گرفتن اصولی غیر از اصول سه‌گانه به عنوان محورهای اصلی «برادری اسلامی» را اشتباه خواند و اظهار داشت: بدون شک، این اقدام نتیجه منفی به دنبال خواهد داشت و موجب خواهد شد تا انسانِ مسلمان، برادر مسلمان خود را دشمن ببیند و به جنگ با او مبادرت ورزد. این درست مهمترین خطری است که امت اسلامی و جهان اسلام را تهدید می‌کند و اطلب و سیاستمداران حق‌طلب را از سیاستمدارانِ تشنه قدرت و کرسی تشخیص دهند.
جنبش‌ها و گروه‌های تکفیری را به سمت و سوی ارتکاب بدترین و شنیع‌ترین جنایات سوق داده است.

این اندیشمند مسلمان از اخلاص نسبت به خداوند، دین و روز قیامت به عنوان دومین عنصر مهم برای دستیابی به برادری اسلامی نام برد و افزود: این عنصر نیز باید در تمامی مؤمنان و مسلمانان تجلی یابد. البته این موضوع را نیز باید در نظر گرفت که تمامی مدعیانِ اخلاص به خداوند و اسلام، لزوما مسلمانِ حقیقی نیستند.
وی با بیان این که هر کسی که ادعای مسلمانی کرد نمی‌تواند لزوما یک مسلمانِ واقعی باشد، توضیح داد: شاید شما کسی را ببینید که در ظاهر ادعای مسلمانی می‌کند اما در باطن اساسا اعتقادی به اسلام ندارد. این نیز یکی از بزرگترین مخاطر برای امت اسلامی است. کسانی که ادعای اسلام می‌کنند اما در درون خود هیچ اعتقادی به آن ندارند، خطر بزرگی محسوب می‌شوند.

وی ادامه داد: این ویژگی در نزد منافقان دیده می‌شود. فرد منافق در باطنِ خود کافر به خدا است؛ هرچند که در ظاهر ادعای مسلمانی را مطرح کند. در همین ارتباط، خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «وَإِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ وَإِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ». (تو چون آن منافقان را مشاهده کنی ظاهر و وجود جسمانی آن‌ها تو را به شگفت آرد و اگر سخن گویند به سخن‌هاشان گوش فرا خواهی داد ولی از باطن و درون گویی که چوبی خشک تکیه کرده بر دیوارند و هر صدایی بشنوند بر زیان خویش پندارند. دشمنان به حقیقت اینان هستند، از ایشان بر حذر باش).

«شیخ عبدالله دشتی» با اشاره به این که منافقان، همان کسانی هستند که از همان دورانِ پیامبر اکرم (ص) خطرشان همواره دامن‌گیر جامعه اسلامی بوده است، خاطرنشان کرد: اهمیت موضوع به حدی است که حتی خداوند متعال نیز سوره‌ای را تحت عنوان سوره «منافقون» نازل ساخت. بنابراین، باید به این مسئله مهم توجه داشت که منافقان، برادران دینی ما نیستند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به ضعف ایمان برخی مسلمانان اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال، شما برخی مسلمانان را می‌یابید که تنها در راستای تحقق منافع و مصالح شخصی خود تلاش می‌کنند و منافع‌شان را بر منافع امت اسلامی ترجیح می‌دهند. در واقع، آن‎‌ها منافع دنیوی خود را بر منافع امت اسلامی مقدم می‌دارند.

وی با بیان این که البته این دسته از مسلمانان را نمی‌توان در زمره منافقین قلمداد کرد، اظهار داشت: با این حال، واقعیت این است که این قشر از مسلمانان غرق در دنیا و منافع دنیوی شده‌اند. این دسته از مسلمانان را نیز نمی‌توان به عنوان برادر دینی در نظر گرفت. این دسته از مسلمانان در حیات سیاسی، خود را خادم جامعه و امت اسلامی جلوه می‌دهند اما در حقیقت به دنبال تثبیت کرسی و جایگاه سیاسی‌ خود هستند.
این روحانی کویتی تعلق به دنیا و تلاش برای حفاظت و حراست از کرسی و پست دنیوی، را عاملی برای تبدیل شدن این قشر از مسلمانان به منافقان عنوان کرد و افزود: آن‌ها در نهایت نیز به ابزاری در دست دشمنان خارجی تبدیل می‌شوند.

وی در ادامه با اشاره به ضعف در زمان‎‌شناسی و موقعیت‌شناسی نزد برخی مسلمانان، تصریح کرد: یک مسلمان باید زمان‌شناس باشد و در یک زمان مشخص و در یک جغرافیای مشخص، حق را از باطل تشخیص دهد. در همین ارتباط، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «الْعَالِمُ بِزَمَانِهِ لَا تَهْجُمُ عَلَيْهِ اللَّوَابِسُ» (شبهات به کسی که زمانه خود را بشناسد، هجوم نمی‌آورد). بر اساس آنچه که گفته شد، زمان‌شناسی و نیز شناختن نقشه‌ها و طرح‌های دشمنان نیز یک عنصر مهم و اساسی محسوب می‌شود. برخورداری از این ویژگی باعث می‌شود تا مؤمنان در مسیر درست گام بردارند.
وی توضیح داد: بدیهی است که دشمنان ابزار رسانه خود را برای فریبکاری و انحراف افکار عمومی فعال سازند. آن‌ها از این طریق تلاش می‌کنند تا باطل را در لباس حق بپوشانند به گونه‌ای که خداوند متعال درحالی که قوم بنی اسرائیل را خطاب قرار داده بود، فرمود: «وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ» (و حق را با باطل مخلوط نکنید و آن را حالی که می‌دانید و می‌شناسید، از مردم پنهان نکنید).

این اندیشمند مسلمان تاکیدکرد: در نقطه مقابل، رسانه‌های ما نیز باید برای اعتلای حق تلاش کنند. حضرت علی (ع) می‌فرمایند: «مردم سه گروهند؛ دانشمند خداشناس، دانشجوی در راه رستگاری و فرومايگانی بی‌اراده و سرگردان كه هر دعوتی را اجابت می‌كنند و به هر طرف كه باد بيايد به همان طرف می‌روند، از نور دانش روشنايی نمی‌گيرند و به پايگاه محكمی پناه نمی‌برند».
وی با بیان این که بالاترین هدف رسانه‌های ما باید روشنگری باشد تا امت اسلامی را از تاریکی به روشنایی رهنمون سازند، گفت: امت اسلامی باید آنقدر آگاهی داشته باشد که بتواند علمای ربانی را از علمای دنیاسلام جاری نماید.

وحدت، یک برنامه راهبردی برای دستیابی به هدفی والاست

همچنین در ادامه این وبینار، حجت الاسلام رامین ایگیدوف، رئیس اداره مسلمانان گرجستان با بیان این که در متن صریح قرآن کریم و نیز آموزه های پیامبر و امامان معصوم ما این مهم وجود دارد که «وحدت» برای امت اسلامی واجب و بسیار ضروری است، اظهار داشت: این امر هم به مصلحت اسلام است و هم در راستای بهره‌مندی مسلمانان از آثار آن بسیار مهم است.
وی در این باره توضیح داد: ما با نگاه به تاریخ می‌بینیم که امامان و شخصیت‌های بزرگ دینی برای ایجاد وحدت همواره تلاش کرده‌اند. با نگاه به زندگی حضرت علی (ع) می‌بینیم که آن حضرت حقانیت را فدا کرد و برای بقای نظام اسلامی و حفاظت از آن سکوت اختیار کرد.

ایگیدوف با بیان این که مسئله وحدت از نظر راهبردی بسیار اهمیت دارد، گفت: بعضا وحدت را صرفا به عنوان یک تاکتیک به حساب می‌آورند اما این تاکتیک و یا یک گام تاکتیکی نیست بلکه راهبرد و برنامه مهمی برای رسیدن به یک هدف بوده و برای رشد و تعالی مسلمانان در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و دیگر زمینه‌ها ضروری است.
وی ادامه داد: وحدت یک عنصر فرمالیته نیست بلکه متکی بر حقیقت است و بر پایه ارزش‌ها شکل می‌گیرد.
رئیس اداره مسلمانان گرجستان با اشاره به این که ما امروزه شاهد آن هستیم که امت اسلام در حال گذراندن وضعیت اسفناک و سختی است، خاطرنشان کرد: از این رو وحدت برای حفظ عزت اسلامی و رشد و تعالی مسلمانان، امری ضروری است.

وی با اشاره به این که دشمنان تلاش می‌کنند با استفاده از موضوعات ملی- مذهبی با بهره‌گیری از برنامه‌های مشخص میان مسلمانان اختلاف ایجاد کنند، تاکیدکرد: برای رویارویی با دشمن یقینا به یک قدرت نیاز است و اگر ما جدا از هم باشیم، نمی‌توانیم بر آنها غلبه کنیم. اما اگر در چنین موقعیتی میان یک میلیارد و 700 میلیون مسلمان وحدت و اتحاد وجود داشته باشد، شاهد خواهیم بود که در عمل چه تابلوی هولناکی در مقابل دشمن ترسیم می‌شود.
این اندیشمند اسلامی با بیان این که در چنین شرایطی دشمن حتی نمی‌تواند به خود جرات فکر کردن به تجاوز علیه خاک کشورهای اسلامی را هم بدهد، گفت: برای اینکه جهان اسلام، مغلوب ظلم و تجاوز نشود، وحدت یک مصلحت و اصل مهم است.
وی در ادامه سخنان خود به مسئله «اسلام‌هراسی» اشاره کرد و اظهار داشت: هدف از اسلامی هراسی این است که اسلام از چشم انسان‌ها بیفتد و انسانها نسبت به آن بی‌اعتماد شوند و در نتیجه تعداد پیروان این دین کاهش یابد.

ایگیدوف خاطرنشان کرد: ما بر این باوریم که اگر در جهان اسلام وحدت جاری شود، مسلمانان خود مانع می‌شوند که بهانه دست دشمنان بیفتد و اسلام حقیقی به انسان‌ها می‌رسد.
وی با تاکید بر ضرورت یک دست شدن جهان اسلام در برابر آنچه فرقه‌ها و گروه‌های مختلف به نام دین عرضه داشته‌اند، گفت: امروزه ما می‌دانیم که در بسیاری از کشورها سیاست اسلام هراسی در دستور کار است در حالی که مسلمانان با وحدت بین خودشان می‌توانند در مقابل سیاست اسلام ستیزی دشمنان ایستادگی کنند.
رئیس اداره مسلمانان گرجستان در بخش دیگری از سخنان خود به مسئله استفاده دشمنان از رسانه اشاره کرد و توضیح داد: دشن تلاش می‌کند با استفاده از رسانه، اسلام را از چشم انسان‌ها بیندازند و به شیوه‌های گوناگون از جمله فیلم و کاریکاتور به پیامبر گرامی اسلام و مقدسات اسلامی بی‌حرمتی کند.

وی در ادامه به راهکارهای ایجاد وحدت اشاره کرده و افزود: اتحاد برپایه محور و اساس اسلامی و قرآنی می‌تواند یک امت واحد را شکل دهد.
وی در این باره توضیح داد: می‌دانیم که خداوند متعال در قرآن کریم با آیه شریفه "واعتصمو بحبل الله جمیعا" انسان‌ها را به وحدت دعوت می‌کند و چنگ زدن به ریسمان الهی را مهم می‌داند.
این اندیشمند مسلمان در ادامه با بیان این که خداوند متعال به صورت جمعی می‌فرماید که به ریسمان الهی چنگ زنید، هیچ گاه متفرق نشوید و به فرقه‌ها و گروه‌ها تجزیه نگردید، اظهار داشت: افرادی هستند که وحدت بین مسلمانان را ممکن نمی‌بینند و حتی اگر نگاه مثبتی به گفت و گوی ادیان داشته باشند نزدیکی بین مذاهب را اشتباه می‌دانند که این تفکری غلط و ایده‌ای اشتباه در برابر امر عمومی قرآن کریم است.