پیامبر(ص) الگوی تمام عیار استقامت/ مهمترین عامل استقامت آگاهی و بصیرت است

خبرگزاری شبستان گیلان - نوشین کریمی

رمز موفقیت هر فردی در گرو ایمان به هدف، استقامت و کوششی است که برای رسیدن به آن انجام می دهد و رسول خدا(ص) نیز اسوه همین صبر و استقامت هستند.

منظور از استقامت، استقامت ایمانی است که با بصیرت دینی همراه بوده و بر مدار دستورات الهی و زیر خیمه ولایت انبیا و اولیا باشد چرا که، هدفی که انسان به آن ایمان دارد و با بصیرت انتخابش کرده است نه تنها برای رسیدن به آن استقامت می کند بلکه برایش جوشش هم دارد و هزاران راه بسته را نیز می تواند باز کند.

«رقیه درویش» استاد اخلاق حوزه جامعه الزهرا در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان، پرچمدار استقامت را در عالم هستی وجود با برکت پیامبر اکرم(ص)، ائمه معصومین(ع) و نیز یارانش عنوان کرد و افزود: پیروان حضرت می بایست این سیره را در زندگی خود به عنوان الگو انجام دهند.

این استاد با اشاره به مفهوم شناسی کلمه «استقامت» که در لغت به معنای پایداری و ایستادن است گفت: استقامت به صورت مصدر در قرآن نیامده اما به شکل های مختلف به صورت اسم فاعل و فعل زیاد تکرار شده است، اما استقامتی که بر مدار دستورات خداوند عالم است و به طور مستقیم صورت میگیرد، به معنای استقامت است.

وی تصریح کرد: معنای واژه استقامت صبر در برابر سختی ها، ستم ناپذیری، تسلیم نشدن در برابر جور و جفا، مقاومت و استواری است که ما در میدان مبارزه آن را نشان می دهیم و در ابتدا مبارزه با نفس و تحمل مشکلات، همراه است.

*جایگاه و اهمیت استقامت در فرهنگ دینی جایگاهی ویژه است

درویش گفت: جایگاه و اهمیت استقامت در فرهنگ دینی جایگاهی بسیار ویژه است و ترغیب معنادار مومنان به استقامت در برابر دشمنان از ناحیه قرآن و روایات دینی نشان دهنده اهمیت این موضوع است.

وی اظهار کرد: این اهمیت به گونه ای است که بدون آن نمی شود در کارزار درونی و بیرونی به پیروزی دست پیدا کرد و خداوند متعال نیز بارها از رسولان خود از جمله آخرین فرستاده اش خواسته استقامت کند و حتی مهمترین علت پیروزی یاران پیامبر خدا در میدان های کارزار مانند جنگ بدر، احد، خیبر و خندق، صبر و استقامتی بود که از خودشان نشان دادند.

درویش با بیان اینکه خداوند در آیات فراوانی مانند سوره شورا آیه 15به استقامت فرمان داده و آثار زیادی برای آن ذکر کرده است، بیان کرد: استقامت حضرت رسول در دعوت به اسلام نیز اینگونه بود که آنحضرت برای رساندن پیام الهی و تمام کردن حجت بر خلق تلاش طاقت‌فرسا و پایداری را انجام میدادند به گونه ای که دعوت حضرت سرافرازانه در برابر گردن کشان کفار قریش قرار گرفت و آنها برنامه های کفرآلود خود را در تباهی دیدند.

این استاد حوزه بیان کرد: از این رو دشمنان بر آن شدند که به پیامبر الهی و مومنان ضربه بزنند و به همین دلیل آنها را گرفتار و آماج تهمت های گوناگون، اذیت و شکنجه های سخت قرار دادند تا جایی که آیات متعددی در حالات رسول اکرم اسلام هنگام استیضاح کافران و فراخواندن آنها مشاهده می کنیم.

*ضرورت استقامت در راه ادای تکلیف

وی با تاکید بر اینکه رسول خدا(ص) با نشان دادن بردباری و استقامت از خود توانستند در برابر این همه مشکلات سربلند بیرون بیایند، تصریح کرد: گرچه قلب حضرت از این همه سختی ها به درد می آمد اما به تکلیف خودشان عمل می کردند و در راه ادای تکلیف استقامت می ورزیدند و حتی یاران و پیروان نیز استقامت را از ایشان الهام می گرفتند و پابه پای حضرت در تلاش و کوشش بودند.

درویش با اشاره به اینکه در سال دهم بعثت و با از دست دادن 2 یار و همراه خود(حضرت ابوطالب و حضرت خدیجه(س) فشارهای کفار مکه بیشتر از هر زمان دیگر احساس می شد، ادامه داد: فشارهایی که کفار وارد می کردند باعث می شد که پیامبر واقعا تحت فشار و اذیت آنها باشند و دشمنان همه جانبه خدا، ابتدا حضرت رسول و سپس مومنان را مورد هجمه خود قرار می دادند تا بتوانند پیامبر و اسلام نو پا را، از پا در بیاورند و پیروانش را پراکنده کنند.

وی با اشاره به اینکه در چنین شرایطی سوره «هود» بر پیامبر نازل شد که دستور استقامت را دوباره برای آن حضرت تکرار کرد، افزود: هیچ آیه ای شدیدتر و دشوارتر از آیه استقامت نبوده است.

درویش اذعان کرد: استقامت ورزیدن در راه حق برای دست پیدا کردن به اهداف بلند واقعا مشقت دارد و امروز هم می‌بینیم که چگونه امت اسلامی برای اینکه مقاومت خودش را نسبت به تکلیفی که خداوند عالم برایش گذاشته، هر چند سخت ولی استوار پابه‌پای رهبرش پیش می رود تا بتواند پایداری خودش را نسبت به وظایفی که در قبال دین و پیامبرش دارد، به نفع احسن ایفا کند.

*حفظ دستاوردهای پیروزی مهمتر از به دست آوردن خود پیروزی است

درویش با تاکید بر اینکه قطعاً نگه داشتن و حفظ دستاوردهای پیروزی مهمتر از به دست آوردن خود پیروزی است، اظهار کرد: آنهایی که این انقلاب و دستاوردهای آنرا حفظ می‌کنند کسانی هستند که واقعا این اعتقاد، باور و ایمان قلبی را دارند که ارادت قلبی خودشان را نسبت به امورات معنوی ایفا می کنند و اگر این استقامت در امت پیامبر اسلام نبود، بعید بود که زحمات پیامبر خدا(ص) به ثمر می رسید.

وی اذعان کرد: پس همان طور که پیامبر(ص) مامور به استقامت است امت پیامبر هم این ماموریت خود را نباید نادیده بگیرند و اگر امت رسول خدا ماموریت و استقامت خودشان را کنار بگذارند به یقین تلاش رسول اکرم و اصحاب پیامبر خدا در زمان بعثت، ممکن است که محو و نابود شود.

*چهار دلیل و دستور مهم برای ایتقامت ورزیدن
 درویش با اشاره به اینکه سوره هود در مورد استقامت ورزیدن بر پیامبر اسلام نازل شد و رسول خدا(ص) فرمودند این سوره مرا پیر کرد افزود: در این سوره بر چهار دلیل و دستور مهم تاکید شده است که استقامت، اخلاص، رهبری مومنان و عدم طغیان و تجاوز است و یقینا بدون بکار بستن این اصول چیزی برای ما مهیا نمی شود.

این استاد خاطر نشان کرد: هر کدام از این چهار اصول بار سنگینی را بر دوش انسان می‌گذارد که اگر رعایت نشوند یقینا پیروزی بر دشمنان برای ما مهیا نخواهد شد.

وی ادامه داد: دشمنان چه داخلی و چه خارجی از هر طرف ما را احاطه کرده اند و تمام وسایل فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی را بر ضد ما بسیج کرده اند و از آنها بهره گیری می کنند تا بتوانند با تمام امکانات خودشان این دین با عظمت را زمین بزنند.

درویش، پیامبر اکرم(ص) را الگوی تمام عیار استقامت همه جانبه دانست و گفت: از این رو پیامبر(ص) یاران خود را مکرا به این امر دعوت می کردند و در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی، اجتماعی و تبلیغی و... استقامت فوق العاده ای را از آنها توقع داشتند.

وی در ادامه افزود: امیرالمومنین(ع) نیز در خطبه 56 نهج البلاغه از مجاهدت های مخلصانه صحابه و استقامت و بردباری آنان در برابر ناراحتی ها و جهاد سخن فرموده اند.

* نمونه ای از عرصه های استقامت پیامبر(ص) در حوزه های سیاسی، نظامی، تبلیغی

درویش در ادامه به عرصه های استقامت پیامبر(ص) و یارانش در حوزه سیاسی، تبلیغی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی و.. اشاره و اذعان کرد: یک نمونه در عرصه اقتصادی در شعب ابیطالب بود که جلوه‌گاه استقامت حیرت انگیزی برای حضرت و یارانش بود چرا که قریش با تمام توانش عرصه را بر زن و بچه ها و بعد پیامبر و یارانش تنگ کرد اما حضرت و یارانشان توانستند از این عرصه با اینکه ناله جانکاه فرزندان بنی هاشم از بیرون شعب به گوش میرسید، با مقاومت و استقامت موفق عبور کند.

وی گفت: در عرصه نظامی نیز قریش در تمام جنگ هایی که بر ضد رسول خدا به راه انداخت توانسته بود هم پیمانان خودش را با خود همراه کرده و یورش های سنگینی را در مدینه انجام دهد اما رسول خدا نیز تعداد نفرات و تجهیزات نظامی که در برابر تجهیزات دشمن به چشم نمی آمد را به راه انداخت و با پیروزی‌های سرافرازانه توانست کاری کند که باعث برد و عبرت دیگران شود، مثلاً در جنگ خندق مسلمان ها با تلاش و کوشش زیادی با حضرت همراه شدند و با پایداری که از خودشان نشان دادند خداوند عالم آیاتی را هم برای این قضیه و در شأن استقامت پیامبر و یارانش نازل کرد.

درویش در ادامه همچنین به نمونه هایی از استقامت اصحاب رسول خدا که سخت ترین شکنجه ها را تحمل کردند و هر چه شکنجه شدند نه تنها از ایمانشان کم نشد بلکه بر استقامت و ایمانشان افزوده شد، اشاره و اظهار کرد: در منابع تاریخی از یاران حضرت مثل بلال حبشی، یاسر و سمیه و ابوطالب و.... بسیار نام برده شده است و استقامت امیرالمومنین علی (علیه السلام ) بارزترین و عالی ترین نمونه های استقامت در بین یاران پیامبر است که توانست استقامت حقیقی را در عمل آشکار کند و ترس را ابدا در خود راه ندهد.

وی اضافه کرد: همچنین نباید فداکاری ابوطالب، پدر امیرالمومنین را نادیده بگیریم که پشتیبانی اش از رسول خدا در مکه کاملا باعث حیرت همه شده بود.

درویش با تاکید بر اینکه امروزه نیز می بینیم زنان، مردان و نوجوانان زیادی برای رسیدن به آرمان های بلند انقلابی و اسلامی تا چه اندازه مقاومت کرده و دشمن را از خودشان ناامید می کنند، به آثار استقامت اشاره کرد و ادامه داد: «اهل استقامت اهل بهشت هستند»، «از نعمت های خداوند بهرمند خواهند شد»، «به واسطه استقامت ملائکه بر آنها نازل شده و بشارت بهشت داده می شود»، «از ولایت خداوند و ائمه معصومین بهتر بهره مند می شوند»، «آرامش و ایمنی از ترس و اندوه شامل حال کسانی که اهل استقامت هستند می شود»، «بهره مندی از روزی فراوان و برکات دنیا و آخرت»، «بشارت فرشتگان به پیروزی و رستگاری» و...  از جمله آثار و پیامدهای استقامت هستند که در فرهنگ قرآنی ذکر شده اند.

وی ادامه داد: از آیات الهی اینگونه می شود دریافت که در قرآن اهل استقامت دارای جایگاه و اهمیت بسیار بالایی هستند و تربیت آدم ها به واسطه زحمات و استقامت این افراد معرفی شده و نتایج و آثار شگفت انگیزی را می توانیم در کتب مختلف به دست بیاریم.

*چگونه می توانیم اهل استقامت باشیم!
درویش گفت: مهمترین عامل استقامت یاد خداوند متعال و یادآوری پاداش اهل استقامت و پایداری در جهاد با دشمنان و اینکه خداوند عالم بهشت را برای این افراد آماده کرده و یادآوری امدادهای الهی و ایمان و توکل به خداوند تبارک و تعالی، شب زنده داری، دعا و نیایش و در کنار همه اینها آگاهی و بصیرت و توجه و تمسک به قرآن کریم است که بر استقامت مومنان افزوده می کند.

وی افزود: در این میان شاید عامل «بصیرت» از ارزش و اهمیت بیشتری برخوردار است و به همین دلیل در روایات آمده است که «پرچم دین را نمی توان حمل کند و این بار سنگین را به دوش بکشد مگر کسی که همراه استقامت ایمانی، بصیرت دینی را هم داشته باشد».