لیلا ضامنی
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، هنر کاشیکاری و عناصر بکار رفته در تزیینات مساجد از عوامل موثر در شکوه و زیبایی معماری مساجد ایران در دوران اسلامی است که پرداختن و بررسی آن می تواند منجر به بازشناسی هویت فرهنگی این هنر شود؛ پس از ورود دین اسلام به ایران سبک جدیدی از معماری تحت عنوان معماری اسلامی در ایران شکل می گیرد و معماران مسلمان سعی کردند از اصول و اعتقادات اسلامی در آثار خود بهره بگیرند و هنری را ارائه دهند که برخاسته از اصول اعتقادی آنهاست؛ باید به این نکته توجه داشت که معماری اسلامی برگرفته از زبان قرآن است و یکی از عناصر اصلی نشان دهنده عمق غنای فرهنگ اسلامی است و نمودهای آن را می توان در مساجد مشاهده کرد. پرداختن به معماری اسلامی بدون توجه به تزئینات آن امری ناقص است .کاشیکاری یکی از تاثیرگذارترین هنرها در معماری اسلامی به شمار می رود که در هویت بخشی به عناصر و تزئینات مساجد نقش ویژه ای داشته است و با طرح ها و رنگهای ترکیبی مختلف اهداف هنر اسلامی را محقق کرده است. درباره کاشیکاری مساجد و تزئینات معماری اسلامی با دکتر «حجت امانی»، هنرمند و پژوهشگر هنر اسلامی و استاد دانشگاه هنر به گفتگو نشسته ایم که در زیر می آید:
چرا تزیینات مساجد صرفا بیانگر زیبایی ظاهری مساجد نیست، بیان کننده فضای قدسی مساجد است؟
کاشیکاری تجلی خاطره فردوس بر روی زمین است، در فرهنگ اسلامی نقش مایه ها تنها عامل تزیین نیستند بلکه حاکی از خاطره انسان از ماوای نخستین اوست بنابراین کاشیکاری مساجد علاوه بر کارکردهای معماران تجلی خاطره فردوس بر زمین است.
عنصر کاشی کاری چقدر در معماری اسلامی و به ویژه مساجد تاثیرگذار است؟
تزیینات در کاشیکاری های مساجد در بستر زمانی خود فضای مساجد را از سایر فضاهای دیگر متمایز می ساخته است به گونه ای که حضور در مسجد فضای خاصی را برای مخاطب بوجود می آورده است به بیان دیگر عالم دیگری را تجربه می کرده است.
چرا معماری اسلامی و به ویژه معماری مساجد بدون تزییات آن ناقص است؟
تزیینات در واقع بیان مفهوم کثرت در وحدت را دارند و عناصر اضافی نیستند که بتوان آنها را نادیده گرفت از سوی دیگر خود این آرایه ها چکیده، خلاصه و نمادهایی از عوالم هستند.
خطوط به کار رفته در معماری مساجد و تزییناتی مثل گل و مرغ به عنوان عناصر هویت بخش از چه زمانی وارد زیبایی بصری مساجد شدند؟
- بنظر می رسد آنچه حس مسجد را فرامکانی می کند تنها کاشی و آرایه نبوده است بلکه نتایج معرفت جمعی از شایستگان هنری حوزه های مختلف در کنار یکدیگر است که با نیت مشترکی در یک اثر تجمیع یافته است،
یعنی اینکه خوشنویس تنها خوشنویس نبوده بلکه با خط را معمارگونه و معمارانه نوشته است.
نظر شما