پیوند کتاب ومسجد درکانون انتظار/مساجد نیازمند استفاده ازتکنولوژی آموزشی روز هستند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از سمنان؛(عصمت سالار)

 

بدون تردید، کتاب و کتابخانه در تمدن از درجه و جایگاه ویژه و والایی برخوردار بوده است و این جایگاه بیشتر ناشی از تعالیم مکتب اسلام است.

 

 اسلام، مکتب علم و دانش، و مسلمانان را به دانش اندوزی توصیه می کند. احادیث و روایات بی شماری از پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) درباره فضایل علم و دانش که از طریق کتاب و کتابخانه منتقل می شوند، وجود دارد.

 

مطالعه تاریخ مساجد از آغاز تاکنون، بیانگر این است که مسجد و کتابخانه همواره همراه بوده اند. از همان آغاز که قرآن کریم به صورت مکتوب درآمد، مسلمانان قرآنهای نوشته را به مسجد اهداء و یا وقف می کردند. با افزایش شمار کتابها، کتابخانه های مساجد نیز رشدی فزاینده یافت. به طورکلّی، کتابخانه های مسجد، در تأسیس نخستین کتابخانه‌های عمومی و  در شکوفایی فرهنگ و تمدّن اسلامی نقش به سزایی داشته ‌اند.

 

ترویج فرهنگ کتابخوانی و افزایش سرانه مطالعه از جمله موضوعات مهمی است که می تواند امیدافزایی فرهنگی در شهر و روستا ایجاد کند و در این راستا کانون های فرهنگی هنری مساجد با قوت پیگیر ترویج کتابخوانی هستند.

 

کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد ازآن‌رو یک ظرفیت بسیار بالا در حوزه فرهنگ و هنر است که توانسته است در بیشتر نقاط شهرها و روستاها ورود پیدا کند و محله به محله کارهای فرهنگی انجام دهد.

 

اگر چه امروزه توجه به فرهنگ کتابخوانی کم رنگ شده است؛ اما تلاش هایی برای ترویج این فرهنگ در حال انجام است و در کنار همه تلاش هایی که برای توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی در جامعه توسط متولیان امر انجام می شود؛ کانون های مساجد با جذب کودکان و نوجوانان و تشویق و ترغیب آنان به کتاب و کتابخوانی می توانند نقش موثری در ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی داشته باشد.

 

هفته کتاب بهانه ای شد با محمدرضا اسلامی مدیر کانون فرهنگی هنری انتظار سرخه دراستان سمنان که محور فعاليت‌هاي کانون مسجد محل خود را در حوزه کتاب و کتابخواني قرار داده به گفت‌وگو بنشینیم.

 

 

 

 

کانون فرهنگی هنری انتظار در چه زمانی فعالیت خود را آغاز کرده است؟

کانون فرهنگی هنری انتظار در مسجد ولی عصر(عج) سرخه از سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز کرده است و تمرکز اصلی فعالیت‌های کانون در حوزه کتاب و  کتابخوانی بوده و در طول ۱۰ سال اخیر طرح‌های مختلفی از جمله «گنج دانش»، «گلگشت و گلگشت در خانه» را به اجرا درآورده است.

 

در حال حاضر  ۱۴ گروه کتابخوان در کانون فعالیت دارند و جلسات هفتگی مطالعه با حضور کتابخوانان برگزار می شود که برخی از این گروه‌ها تا کنون بیش از ۱۵۰ کتاب خوانده اند.

 

علاوه بر فعالیت های ترویج فرهنگ مطالعه هفت گروه فرهنگی و هنری نیز در کانون فعالیت می کنندو عمده فعالیت ها در زمینه های رسانه، سرود، تبلیغات، اردو و مدیریت کتابخانه به همراه  برنامه ریزی و اجرای طرحهای فرهنگی هنری  می باشد که توسط اعضاء کانون مدیریت می شود.

 

اجرای برنامه های مختلف در حوزه قرآن و احکام نیز مورد توجه است و کلاس آموزشی قرآن پسران در کانون بیش از ۱۰ سال سابقه فعالیت دارد و دربخش خواهران نیز در کنار فعالیتهای قرآنی آموزش مفاهیم دینی نیز ارائه می شود.

 

کانون تا قبل از شیوع ویروس کرونا مجری برنامه اعتکاف خواهران در سطح شهرستان  بودو با شیوع ویروس  کرونا طرح گلگشت در خانه را اجرا کردیم و دو اکیپ سیار ما به طور هفتگی به خانه های ۱۰۰ عضو کتابخانه کتاب برده و به آنان تحویل داده اند.

 

برای جذب کودکان و نوجوانان علاوه بر فعالیت های حوزه کتاب، طرح «مسیر سعادت» نیز اجرا شده است و در این طرح بچه ها غیر از حضور در نمازجماعت، در برنامه های آموزش مفاهیم دینی، ورزش، اردو و مسابقات فرهنگی شرکت می کنند و در پایان هر دوره یک ساله برگزیدگان طرح معرفی و تقدیر می شوند.

 

اعزام 50 نفر از اعضای طرح گلگشت در مهر گذشته به اردوی فرهنگی تفریحی شهمیرزاد وبرپایی نمایشگاه تخصصی کتاب کودک نوجوان با هزار عنوان کتاب از دیگر برنامه های کانون انتظار بوده است.

 

برگزاری سه کارگاه آموزشی در، روزپنجشنبه (۲۶آبان) با حضور خانم شانه، کارشناس ادبیات کودک و نوجوان از برنامه هفته کتاب وکتابخوانی سال جاری است که ویژه رده سنی چهارم تا ششم، ویژه رده سنی نوجوان و ویژه مربیان طرح کتابخوانی گلگشت برای بچه‌های پیش‌دبستانی و اول تا سوم که در طرح ما عضو هستند پیش بینی شده است.

 

 پخش فیلم و اجرای برنامه‌های فرهنگی هنری از دیگر برنامه های هفته کتاب وکتابخوانی است که تمام برنامه ها با همکاری اداره ارشاد اسلامی سرخه انجام می شود.

 

 

 

راهکارهای جذب جوانان ونوجوانان به کتابخانه های و ترویج فرهنگ کتابخوانی از دیدگاه خودتان را عنوان کنید؟

در چند دهه گذشته با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی که هر روزه اتفاق می‌افتد و به سرعت در تمام جهان پراکنده و در اختیار همگان قرار می‌گیرد، شاهد آن هستیم که جوانان و نوجوانان علاوه بر تلویزیون و رادیو با وسایل ارتباط جمعی گسترده‌ای ازجمله رایانه، اینترنت، تبلت، بازی‌های کامپیوتری و... در ارتباط هستند که باعث شده با سرعت چشمگیری از فرهنگ کتاب و کتابخوانی فاصله بگیرند و حتی تا جایی پیش بروند که به هیچ عنوان زمانی را برای کتاب در دست گرفتن قائل نمی‌شوند.

 

اهتمام اولیای کودکان به کتابخوانی بسیار مهم بوده و هست. فرزند، از پدر و مادرش الگو می‌گیرد، در مدارس نیز از مربیان الگوبرداری خواهد کرد. اگر این افراد را به صورت دائم در حال مطالعه ببیند او هم به این سمت حرکت خواهد کرد. البته طبیعی است منظور از مطالعه این نیست که باعث مختل شدن سایر امور زندگی شود اما اگر کودک در دست پدر و مادرش کتاب نبیند او هم به این سمت گرایشی پیدا نخواهد کرد. علاوه بر این اگر مربیان، دانش آموزان را به سمتی هدایت کنند که نتیجه پرسش‌های خودشان را در کتاب جستجو کنند و پاسخ‌ها را به دست آوردند طبیعتا آن‌ها به سمت مطالعه و خواندن کتاب گرایش پیدا خواهند کرد. این نکته مهمی است که باید به آن توجه داشته باشیم.

 

ما به همه ابعاد توجه داریم به طوری که وقتی نیرویی وارد مسجد می‌شود در عرصه‌های مختلف اعم از فرهنگ، مباحث تحصیلی، ورزشی به تدریج رشد می کند.

 

مخاطبان ما از سنین نونهال و دبستان تا بزرگسالان هستند، در واقع برای تمامی گروه‌های سنی و اقشار برنامه داریم و هدف‌مان این است که وقتی فردی وارد مسجد می‌شود به گونه ای جهت داده شود که در آینده خودش از نیروها و ارکان مسجدی باشد.

 

 

 

 

عوامل ایجاد فاصله بین جوانان با مسجدچیست؟

متنوع نبودن برنامه های مساجد و نیز روشهای تبلیغ و ناآشنا بودن گردانندگان آن با شیوه های نوین جذب نوجوانان و جوانان به مسجد و در مقابل متنوع و جذاب بودن برنامه های مراکز و اماکن تفریحی اجتماعی نظیرباشگاههای ورزشی، کلوب ها، کافی نت هاه و .... باید اذعان داشت که برنامه های مساجد نباید یکنواخت، کسالت آور و خسته کننده باشد.

 

 اعمال روشهای خشک و مستبدانه در بعضی برنامه ها و آموزشهای مذهبی و به کارگیری شیوه های غلط تعلیمی و درخواست اطاعت کورکورانه و بی قید و شرط که موجب بی علاقگی و دلسردی از دین و مراکز دینی به خصوص مساجد در میان نوجوانان و جوانان می شود.

 

خلاء برنامه ریزی منسجم، مرتب و منعطف در مساجد، حاکم نبودن روحیه جوان گرایی و تفکر جوانی و در نظر نگرفتن سلایق و نظرات جوانان، در برنامه ریزی فعالیت ها توسط مدیریت مساجد، نطبق نبودن برنامه های مساجد با نیازهای فکری و فرهنگی جوانان و متناسب نبودن با شرایط زمان و مسائل مبتلا به روز جامعه، فقدان تجهیزات، لوازم و ابزار مناسب نرم افزاری مدرن و روز در مساجد، نبود برنامه های زمان بندی شده و تعریف شده کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در مساجدو انطباق  نداشتن محتوای برنامه های فرهنگی مساجد با نیازهای فکری جوانان، مقتضیات زمان، و مسائل مبتلا به روز جامعه ازعوامل ایجاد فاصله بین جوانان با مسجد می باشد.

 

بسیاری از جوانان به این خاطر از مساجد دوری می کنند که آن را همیشه مکانی برای گریه، موعظه و عبادت می دانند در حالیکه اسلام نقش مسجد را علاوه بر عبادت، مکانی برای آموزش، تعلیم و تربیت و شادابی جامعه معرفی کرده است. اگر این روحیه شادابی و طراوت همراه با حفظ حریم های اسلام به مساجد برگردانده شود، مکانی برای گرایش جوانان خواهد بود. اجرای برنامه های فرهنگی، آموزشی و هنری و برگزاری اعیاد اسلامی مثل قربان، نیمه شعبان، فطر، غدیر، میلادیه های ائمه اطهار(ع) و ... روح نشاط را به جامعه برمی گرداند.

 

برای پیوند نوجوانان با مسجد چه باید کرد؟

درک موقعیت سنی جوانان و شناخت نیازها و روحیات آنان توجه خاص می طلبد و شناخت جوان و خصوصیات اخلاقی، فکری و فرهنگی آنان و برخورد مناسب با جوانان شرط اولی است که کانون انتظار برای جذب جوانان به آن توجه دارد واگر بتوانیم نیازها و سطح توقعات آن ها را شناسایی کنیم و برنامه ها و فعالیت را با این شناخت هماهنگ کنیم قطعا حرکتی مثبت انجام داده ایم.

 

می توان با دادن نقش و مسئولیت به نوجوان و جوان، آن ها را جذب مساجد و برنامه های فرهنگی کرد و طرح ها را به انتخاب نسل جوان ارزش‌گذاری کرد، نوجوانان با حضور در مساجد، با اسلام و معارف آن آشنا شده و انس بیشتری با مکتب اهل بیت(ع) پیدا می کنند.

 

استفاده از نیرو و نشاط جوانان، آموزش مهارت به جوانان و تقویت روحیه اعتماد به نفس به آنان بسیار کمک می ‌کند تا خودباوری را در آنها به وجود آورد و در این زمینه نه تنها مسئولان ادارات بلکه والدین و تمامی اقشار جامعه وظیفه دارند با کار گروهی و جهادی همکاری های لازم را انجام دهند.

 

کانون فرهنگی هنری انتظار سعی کرده با اجرای برنامه های متنوع وخلاقانه وابتکاری ویژه گروه های سنی های مختلف، تقسیم کارودادن مسئولیت به بچه ها و احترام گذاشتن به عقیده و شخصیت آنان نوجوانان وجوانان را به مسجد جذب کند.

 

 

 

 

باید ذوق، سلایق و افکار قاطبه نوجوانان و جوانانی که معمولاً حضور فعالی در مسجد دارند، مورد توجه قرار بگیرد. با توجه به شرکت تعداد بیشماری از نوجوانان و جوانان در مساجد، لازم است، در اجرای برنامه ها، سلیقه های آنان مد نظر باشد.

 

باید در اجرای برنامه های آموزشی، فرهنگی، دینی و ... مساجد از تکنولوژی آموزشی روزاستفاده شودوتنوع بخشیدن به محتوای برنامه های فرهنگی مساجد از نظر موضوع، روش و اجرا مورد توجه باشد.

 

از اجرای برنامه های یکنواخت، تکراری و خسته کننده خودداری کنیم وسعی شود برنامه های اجرایی مساجد (سخنرانی ها، کلاسهای آموزشی، همایش ها، مراسم دعا و ...) کوتاه و متناسب با ظرفیت های جسمی، روحی و روانی، ویژگی های سنی و ذهنی مخاطبین طراحی و اجرا شودتا از خستگی، دلزدگی و در نتیجه گریز جوانان از برنامه های فرهنگی مساجد جلوگیری به عمل آید.

 

باید برنامه های فرهنگی و دینی مساجد برای نوجوانان و جوانان جذاب، مفید بوده و هنر و مهارت را به آنان بیاموزد. « زیستن دینی »

 

کلام پاپانی:

بر همه ما لازم است قدر مسجد را بشناسیم؛ چرا که مسجد مرکز تجمع مؤمنین برای ذکر خدا و کانون مهم دینی  و علمی و محل  رفع مشکلات اجتماعی است، اگر امروز به مسجد به عنوان مهمترین سنگر فرهنگی و اجتماعی نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که این مکان می‌تواند محلی برای رشد و تعالی فرزندان و تحکیم خانواده‌ها باشد.

 

مسجد باید کانون فعالیت همه رشته‌ها برای جوانان و نوجوانان باشد؛ چه در امورورزشی، مداحی، امور درسی و... مسجد نقش تشویق و تعلیم جوانان و نوجوانان را ایفا می‌کند.

 

اگر می‌خواهیم خانواده‌ها حفظ شوند، آسیب‌های اجتماعی کم شود و دست مزدوران از فرهنگ اصیل اسلامی کوتاه شود به مساجد اهمیت بیشتری بدهیم ومسجد در تراز انقلاب مسجدی است که محل رفع مشکلات، مطالبه گری، رفع نیاز اقتصادی و کانون فعالیت‌های فرهنگی مذهبی باشد.