فیلمسازان با ادبیات پایداری قهر هستند

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، ویژه برنامه سینما کتاب با بررسی فیلم کوتاه و اقتباسی آقا مهدی زین الدین برگزیده سی و نهمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران امروز چهارشنبه 25 آبان با حضور سجاد معارفی کارگردان این فیلم و گلستان جعفریان نویسنده در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

گلستان جعفریان در این نشست با بیان اینکه 20 سال پیش با همسر شهید مهدی زین الدین مصاحبه کردم، گفت: در آن موقع من به قم رفتم و با خانواده شهید صحبت کردم. زمانی که من در روایت فتح با رویکرد همسران شهدا کار می کردم، نیمه پنهان ها را مصاحبه می کردیم.

این نویسنده اظهار داشت: نگاه من به پاسداران مانند نگاه همسر شهید مهدی زین الدین بود. نگاه ما این بود که پاسداران مجسمه پاکی ها و هر آنچه خوبی هست، هستند و جز اطاعت چیزی را مد نظر نداشتند و سه دهه در ادبیات پایداری قلم می زنم و همچنان این نگاه را می بینم. 

وی با بیان اینکه شخصیت مهدی زین الدین پیچیده بود، عنوان کرد: بعد از 20 سال توفیق شد که به شهید زین الدین برگردم و کتاب نوشته شده در مورد او را بخوانم. این شهید با مهدی باکری و با شهید همت بسیار فرق دارد و حتی بچه های روایت فتح می گفتند مهدی زمخت است. من آن زمان مصاحبه ها را انجام می دادم، 250 ساعت با همسران شهدا مصاحبه کردم. چند بار نویسنده مرا خواست و گفت من با مهدی زین الدین ارتباط برقرار نمی کنم. شخصیت او پیچیده است و من گفتم حتی همسر شهید هم همین اعتقاد را دارد.

نویسنده کتاب هایی همچون چهارفصل پوچ، شیر صحرا و حسن آبشناسان تصریح کرد: همسر شهید زین الدین به من گفت دو سال با مهدی زندگی کردم اما گویی او را نشناختم و نتوانستم به درون او نفوذ کنم. مهدی انسانی بود که زمینی نبود و گفته بود من به زور شهادت را از خدا می خواهم. به نظر من شهید زین الدین زندگی طبیعی را بر خود حرام کرد زیرا او زمینی نبود. وقتی دخترش چهل روزه بود، شهید تازه او را دید. همسر شهید زین الدین به گفت یک سال طول کشید که بتوانم به او بگویم مهدی نه آقا مهدی.

جعفریان با ذکر خاطره ای از همسر شهید مهدی زین الدین یادآور شد: همسر شهید زین الدین گفت شهید زین الدین مرا از قم به اهواز برد و من تنها بودم. گاهی سه شب یا یک هفته به خانه نمی آمد و به من می گفت من ظرفیت تنهایی کشیدن را در تو دیدم و این برای تو خوب است. نگاه شهید زین الدین به انسان ایدئولوژی و ساخته شدن بود. در نگاه این شهید فلسفه و ایدئولوژی بود. او به همسرش پیشنهاد می کند که به در و دیوار خانه حرف های شهدا را بچسباند و در مورد آنها تفکر کند و همچنین کتاب بخواند. این نوع نگرش شهید زین الدین نشان می دهد که نسل آنها پیچیده تر بودند و از طرفی زود بزرگ شدند.

نویسنده کتاب هایی چون تیک تاک زندگی و چقدر زود بزرگ شدیم با ابراز تاسف از اینکه رابطه کتاب و سینما نحیف است، افزود: به این رابطه از 100 امتیاز 20 امتیاز می دهم. در کتاب هایی که در دهه های اخیر چاپ شده است، شخصیت پردازی و زاویه نگاه خوبی داریم. احساس می کنم که سینماگران ترجیح می دهند خودشان به سراغ شهدا و فرماندهان جنگ بروند و انگار یک نوع بی اعتمادی نسبت به نویسندگان دارند.

وی خاطرنشان کرد: در کتاب نیمه پنهان ماه شخصیت شهید مهدی زین الدین خسته کننده است. او به همسرش می گوید که می خواهم به من وابسته نشوی و استقلال خود را حفظ کنی و من نویسنده الان فکر می کنم که نگرش و دید شهید زین الدین درست بوده است زیرا نمی خواسته همسرش بعد از شهادتش در رنج قرار گیرد.

جعفریان با بیان اینکه نگاه شهید زین الدین فلسفی بوده است، عنوان کرد: محمود کاوه را شبیه مهدی زین الدین دیدم. می گویند شهدا شبیه هم هستند اما من معتقدم که این طور نیست، رویکرد شهدا متفاوت است.

این نویسنده خاطرنشان کرد: کارگردانان ما فکر می کنند ادبیات دفاع مقدس در دهه 60 و 70 باقی مانده است. فیلمسازان ما با ادبیات پایداری قهر هستند. در حوزه ادبیات پایداری اتفاقات خوبی رقم خورده و ما با نگاه متفاوت شاهد کتاب های خوب و متفاوتی در این حوزه هستیم.

گفتنی است، موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان یکی از حامیان سی و نهمین دوره فیلم تهران فیلم آقا مهدی زین الدین را به عنوان فیلم برگزیده خود معرفی کرد. در این اثر سجاد معارفی با بهره گیری از دو کتاب تنها زیر باران و جلد پنجم مجموعه نیمه پنهان ماه زندگی شهید زین الدین را به روایت همسر شهید به تصویر کشیده است.

لازم به ذکر است، مهدی زین الدین متولد 1338 در تهران بود. پدرش کتابفروشی داشت و او بیشتر اوقات نوجوانی را در کتابفروشی گذراند. وی یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران در طول جنگ ایران و عراق محسوب می شد و در بیست و هفتم آبان 1363 در سردشت به درجه شهادت نایل شد.