به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، آیت الله علی اکبر رشاد در همایش ملی فلسفه فقه نظام‌ساز با تأکید بر افکار و آرای شهید آیت‌الله محمدباقر صدر(ره) که در تالار استاد موسویان(ره) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد اظهار داشت: برای برگزاری این همایش معنوی و فکری و علمی و معرفتی، تلاش های زیادی صورت گرفته است.
وی بیان کرد: گرامی می داریم یاد آیت الله سید محمد باقر صدر آن فقیه نواندیش و متفکر بی‌بدیل که راههایی را پیش روی حوزه و جهان اسلام گشود که آنچه از بارقات الهی به ذهن ایشان رسیده بود و در زبانش جاری و در آثارش ثبت و در اذهان شاگردانش پروده شد و می‌رود تا در ادبیات قالب فکر حوزه های علمیه و جهان وارد شود.
آیت الله رشاد عنوان کرد: ایشان تا پای جان بر جریان کار فکری و تولید فکرو فقه ایستاد؛ در حوزه فقه نظام ساز که تعبیر دقیق تری از تعبیر فقه نظام است و تفاوت هایی بین این دو وجود دارد؛ در این زمینه کارهایی در حوزه ها شروع شده و مطالعاتی شکل گرفته و گروههای علمی راه افتاده و رشته های فقهی جدید در فقه نظام ساز دایر شده است و فضلا و اساتیدی در این رشته مشغول به تحصیل اند.
وی تصریح کرد: اخیرا بحث حلقه نظام پردازی دینی را در میان اساتید داریم، این بحث چند سالی است جریان دارد، پیرامون فقه نظام ساز نیز بحث هایی می شود، برای اینکه این بحث های انجام شده صورت بندی و قالب بندی شود ساختاری را برای فقه نظام ساز طراحی کرده ایم و در خصوص جزییات و اجزای آن نیز بحث هایی در جریان است.
رئیس شورای حوزه‌های علمیهٔ استان تهران خاطرنشان کرد: برای برخی از فقه ها نیز ساختار و نظام داده ایم، همانند زیست فناوری و یا فقه سیاسی و به صورت نظام این بحث ها را ارائه می کنیم، یکی از بحث ها، نقد ساختار فعلی فقه است که آیا ساختار کنونی فقه می‌تواند پاسخگوی نیازهای کنونی باشد و با فقه نظام ساز متناسب باشد؟
وی گفت: ساختار رایج در این باره الگوی محقق حلی است و عمده فقهای ما از الگوی محقق حلی تبعیت می کنند که 52 باب است اینکه اگر فقه قرار است نظام ساز باشد چه ساختاری باید داشته باشد؛ ما جوهر این الگو را از حدیث اصول المعاملات امام صادق(ع) که شمیم امامت و ولایت می دهد گرفته ایم.
آیت الله رشاد افزود: در این حدیث آمده که معامله 4 نوع است که شامل معاملة الله، و معاملة النّفس، و معاملة الخلق، و معاملة الدّنیاست، یعنی کلّ معاملات دنیا واقع مىشود بر چهار قسم یعنی معامله خلایق است با خالق، معامله ایشان است با نفس خود و معامله خلایق است با یک دیگر و معامله هر کدام است با دنیاست.
رئیس حوزهٔ علمیهٔ امام رضا اظهار داشت: ذیل هر یک 7 رابطه خردتر را نقل کرده و ما این را الگو قرار داده ایم که الگوی دقیقی است، جوهر فقه نظام ساز، ارتباطات است چون فقه مناسبتات است و ذات نظام یک عنصر اجتماعی به شمار می رود و نظام ساز وقتی معنا پیدا می کند که پای جامعه در میان باشد.
وی تصریح کرد: فقه را این گونه تعریف می کنیم، فقه یک دستگاه رفتاری و یک نظام است اما دستگاه رفتاری جامع است که خودش مرکب از یک سلسله نظامات خرد تر است از کلان تا میان نظام ها و زیر نظام می تواند در5 لایه نظاماتش تقسیم شود، فقه مشتمل بر نظام های گوناگون با کاربست روش معتبر و در نظر گرفتن همه شئون انسان است که فقه سه شاخه همچون تکالیف و حقوق و وضعیات دارد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد:این مجموعه در 4 بخش دسته بندی می‌شود و فقه 4 بخش اصلی دارد که اول ارتباط انسان رابطه با خداست و مجموعه ای از مناسک و رفتار و اعمال در این بخش تنظیم می شود،
وی عنوان کرد: در فقه نظام ساز باید ساختارش نظام سازانه تر شود به لحاظ کمی 152 باب می‌شود که در این طرح به جای 50 باب آمده است، در رابطه با خلق خدا نیز شامل فقه تعلیم و فقه اخلاق و فقه تزکیه و فقه اجتماع و فقه سیاست است، در فقه سیاست تفکیک قوا باید مورد ارزیابی قرار گیرد که چرا سه قوه است و چرا 5 قوه نشود.
آیت الله رشاد گفت:یکی از رفتارهای انسان تنظیم است که همان نظام سازی است، در این باب فقه ولی امر و ولایت فقیه وفقه اقلیم و فقه قوه مقننه ارزیابی می شود، برنامه ریزی بخشی از قانون گذاری و نهادسازی بخشی از قانون گذاری است، چون صورت بندی برای تحقق قانون است سازمان دادن کشور، ابزاری است برای اینکه قانون اجرا شود و تابع قانون و برنامه است یعنی کلیاتی وجود دارد و برای آن سازمان ایجاد می کنند.
وی افزود: همچنین فقه قوه مجریه و فقه دولتی و فقه دیپلماسی و همزیستی مسالمت آمیز با جهان و فقه اجتهاد، فقه طهارت و فقه معنویات و فقه طب و فقه تفریحات سالم و فقه مالی و مالکیت، فقه اقتصاد شخصی و اجتماعی، فقه اقتصاد حکومت، فقه معامله درعالم، فقه طبیعت و فقه مدنی، فقه هنرهای زیبا، فقه بلدیه ، فقه فناوری و تکنولوژی، فقه زیست فناوری، فقه مهارت ها مورد ارزیابی قرار می گیرد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی متذکر شد: در این الگوی پیشنهادی فقه از نظر کمی توسعه می یابد، فقه از نظر کمیت توسعه یافته است و باید ساختاری مفصل برای این فقه تعریف شود که با الگویی که ارائه می کنیم فقه از نظر کمی توسعه می یابد.
نظر شما