خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ زینب روحانی مقدم
ایران اسلامی مفتخر به داشتن مفاخر، مشاهیر و بزرگان بسیاری از جمله ابوریحان بیروین، حافظ، رازی، ابوعلی سینا، علامه طباطبایی و ... است که نام و آثار ایشان می تواند به الگویی برای نسل های جدید تبدیل شود و راه روشنی برای پیمودن مسیر رشد و تعالی باشد.
خراسان جنوبی یکی از استان های شرقی ایران اسلامی که به دیار خاوران شهره است از وجود مفاخر و مشاهیر بزرگی همچون غلامحسین شکوهی، کاظم معتمدنژاد، بدیع الزمان فروزانفر، حکیم سعدالدین نزاری قهستانی و ... بهره مند است که در دل این دیار کویری علم و دانش را به جهانیان هدیه داده اند.
*مقدس اردبیلی دوم
علامه «ملاعبدالله بشروی» یکی از مفاخر بزرگ دیار خاوران به خصوص شهرستان عالم پرور بشرویه است، کسی که متاسفانه بعد از ۴۰۰ سال کمتر کسی نام ایشان و آثار بی بدیلش را شنیده و دیده است.
این عالم بزرگ و فرزانه در علم و نوآوری و خلاقیت، مبتکر بود و نظرات فکری جدیدی داشت و از زهد و پارسایی بالایی برخوردار بود آن تا آنجا که شاه عباس زمام دار کشور در رکاب ایشان حرکت می کرد.
ملا عبدالله تونی بشروی از علمای بزرگ و فقیهان مشهور قرن یازدهم هجری است که همه او را به فضل و کمال و زهد و پارسایی ستوده و همتای مقدس اردبیلی دانسته اند و در کتاب های مختلف از ایشان به عنوان عالم، فاضل، ماهر، فقیه، صالح، زاهد و عابد یاد شده است.
در مورد تاریخ دقیق ولادت علامه ملاعبدالله بشروی اطلاعاتی در دسترس نیست اما ایشان در شهر بادگیرهای خراسان جنوبی یعنی بشرویه دیار عالمان و مومنین چشم به جهان گشود.
علامه ملاعبدالله ابتدا همراه برادرش ملا احمد که او نیز از عالمان بزرگ است در مدرسه معروف مولی عبدالله تستری در اصفهان به تحصیل اشتغال ورزید و از محضر اعلام آن دیار مخصوصاً علامه مولانا رفیع الدین محمد بن حیدر طباطبایی معروف به میرزا رفیعا کسب فیض نمود و در ضمن تحصیل به کار تدریس و افاضه پرداخت.
ایشان در طول اقامت خویش در اصفهان با تدریس و افاضه در مدرسه ملا عبدالله بن حسین تستری، شاگردان برجسته ای همچون علامه میر عبدالحسین خاتون آبادی تربیت نمود و همواره مشتاقان فقه، اصول، کلام و حدیث از محفل پرفیضش بهره مند شدند.
یکی از ویژگی های علامه ملاعبدالله بشروی ابتکارات علمی اش است. این همان روح آزاد اندیشی علمی است که وی را در زمان خودش مشهور و معروف ساخته است؛ اگرچه بعد از فوت و گذشت زمان در اثر مفقود شدن آثار وی، نام او به بوته فراموشی سپرده شد؛ اما عده ای معدود از بزرگان معاصر وی، نام او را به بزرگی یاد کرده اند.
این عالم بزرگ و فرهیخته آثار و تالیفات بسیاری از جمله الوافیه، شرح الارشاد در فقه، رساله ای در اصول فقه، رساله ای در نماز جمعه، حاشیه بر معالم الاصول، تعلیقاتی بر مدارک الاحکام، حاشیه ای بر ارشاد علامه و فهرست بر تهذیب الاحکام شیخ طوسی داشته است.
یکی از کتاب هایی که ذوق و ابتکار او را بر همگان آشکار می کند، کتاب ایشان با عنوان «الفهرست علی تهذیب الاحکام شیخ طوسی» است اما با کمال تأسف از آثار وی جز رساله خطی نماز جمعه و کتاب الوافیه که چاپ شده است، اثری در دسترس نیست و شاید سبب گمنامی این بزرگان همین محو آثار ایشان باشد.
همه به زهد و پارسایی علامه ملاعبدالله بشروی ستوده اند؛ شیخ حر عاملی با تعبیر صالح، زاهد و عابد، او را می ستاید و میرزا عبدالله افندی می گوید که «وی از پارساترین مردم اهل زمانش بوده، بلکه می توان گفت دوم مقدس اردبیلی بوده، بلکه برادرش ملا احمد هم در همین قدر از زهد و پارسایی بوده است و در دیداری که از بشرویه داشتم به برکت این عالم بزرگ و برادرش ملا احمد تمام اهالی آن صالح و متقی و عابد و پرهیزکار بودند.»
عالمی بزرگ همچون ملاعبدالله بشروی دارای بُعد اجتماعی عظیمی بود و توانست در میان مردم نفوذ داشته باشد. ساختن مدرسه علمیه ای در اصفهان با وجود مدارس علمیه دیگر خود حاکی از موقعیت اجتماعی ایشان است.
سرانجام این عالم ربانی هنگامی که عازم سفر عتبات عالیات بود؛ در شهر کرمانشاه در اثر بیماری دارفانی را وداع گفت و در شانزدهم ربیع الاول (۱۰۷۱ هـ . ق) روح پاکش به جنان پرواز کرد و پیکر مطهر ایشان با احترام تشییع و در انتهای قبرستان، نزدیک پل شاه کرمانشاه به خاک سپرده شد و به دستور شیخ علیخان زنگنه حاکم کرمانشاه بارگاهی بر قبر ایشان ساختند و این مزار مدت ها مورد توجه خاص و عام بود.
*علامه ملاعبدالله بشروی از عالمان بزرگ جهان تشیع
فرارسیدن سالروز ارتحال علامه ملاعبدالله بشروی این فرصت را به وجود آورد و بهانه ای شد تا به سراغ حسین اسدی مقدم محقق و پژوهشگر مسائل تاریخی شهرستان بشرویه و مولف کتاب «مفاخر بشرویه» برویم. وی در گفتگو با خبرنگار شبستان می گوید: علامه ملاعبدالله بشروی از عالمان بزرگ جهان تشیع محسوب می شوند.
وی عنوان می کند که ایشان در ابتدا در شهرستان بشرویه ساکن بودند و سپس به دستور شاه عباس صفوی به اصفهان سفر می کنند و پدر ایشان حاج محمد بشروی بود و اطلاعاتی از ایشان در دسترس نیست.
اسدی مقدم با بیان اینکه بسیاری از مورخین عبارت فاضل خان را منتسب به ملاعبدالله بشروی می کنند، می افزاید: اما ایشان برادری به نام حسینعلی داشتند که در هندوستان ساکن بود و به تجارت می پرداخت و مدرسه فاضل خان را در مشهد تاسیس کرده و لقب فاضل خان متعلق به ایشان است.
این پژوهشگر بیان می کند که در هنگام ورود علامه ملاعبدالله بشروی به اصفهان یک اتفاق تاریخی رخ می دهد و شاه عباس صفوی به دیدار ایشان می آید و به علامه می گوید که اگر خواسته ای دارید بفرمایید تا اجابت کنم.
وی ادامه می دهد که علامه ملاعبدالله گفتند که من سوار بر اسب می شوم و شما اسب را در راستای بازار همراهی کنید و شاه عباس این خواسته را اجابت کرد و باعث شد تا نگاه مردم اصفهان به علامه تغییر کند و سبب جذب شاگردان بسیاری به سمت مدرسه و کلاس های ایشان شود.
اسدی مقدم با اشاره به اینکه «الوافیه» مشهورترین کتاب علامه ملاعبدالله بشروی است، می افزاید: این کتاب در خصوص فقه و به زبان عربی تهیه شده است و در سطوح بالای حوزوی مورد تدریس قرار می گیرد و این کتاب نشان دهنده عظمت ملاعبدالله بشروی است.
این محقق و پژوهشگر بیان می کند که علامه ملاعبدالله بشروی چارچوب متداول تحقیقی فقهی در زمان خود را شکست و یک شکل جدیدی را متصور می شود و فراتر به بحث فقه نگاه می کند و طرز نگاهش با سایر محققین متفاوت بوده است.
وی با بیان اینکه همه مورخین بر زهد و تقوای علامه ملاعبدالله بشرویه تاکید دارند، ادامه می دهد: زهد و تقوا در زندگی ایشان بسیار نمایان بوده است و در کتب مختلف به این موضوع اشاره شده است و به همین دلیل به مقدس اردبیلی ثانی مشهور می شوند.
اسدی مقدم تاکید می کند شخصیت علامه ملاعبدالله بشروی تنها متعلق به شهرستان بشرویه نیست بلکه به جهان تشیع تعلق دارد و می توان جهت زنده نگهداشتن نام و یاد ایشان کارهای بسیار بزرگی انجام داد و بزرگان فقه نام ایشان را با وجد خاصی بر زبان می آورند.
*لزوم الگوگیری جوانان از شخصیت علامه ملاعبدالله بشروی
محمد اسماعیلی اول رئیس شورای اسلامی و عضو شورای فرهنگ عمومی شهرستان بشرویه هم در گفتگو با خبرنگار شبستان می گوید: عبدالله بن محمد بشروی خراسانی مشهور به ملا عبدالله بشروی از علمای بزرگ و فقیهان مشهور قرن یازدهم بوده که همه او را در فضل، کمال، زهد و پارسایی ستوده و وی را همتای مقدس اردبیلی می دانستند.
وی ادامه می دهد: وجود بزرگانی چون ملاعبدالله بشروی به عنوان مجتهد و از مراجع به نام قرن یازدهم که استفتائات متعدد از اقصی نقاط ایران به ویژه اصفهان به عنوان پایتخت صفویان داشته اند باعث افتخار بشرویه بوده و بیانگر تربیت دینی و مذهبی مردم در این شهرستان از گذشته های دور و مهر تاییدی بر سابقه مذهبی و دینی غنی در این خطه کویری است.
اسماعیلی اول عنوان می کند که یکی از مصادیق تعظیم شعائر الهی و دینی و ترویج وحدت، گرامیداشت نام و یاد اولیای خدا و مکتب الهی است که برگزاری این جلسات گرامیداشت به ما کمک می کند تا در جهت حفظ وحدت که توصیه مقام معظم رهبری نیز می باشد گام برداریم.
رئیس شورای اسلامی بشرویه با بیان اینکه گرامیداشت یاد و خاطر بزرگانی چون ملاعبدالله بشروی و مفاخر و مشاهیر سطح شهرستان وظیفه همه است، می افزاید: برگزاری جلسات گرامیداشت مفاخر سبب می گردد تا تاریخ پربار و غنی شهرستان به دست فراموشی سپرده نشده و برای فرزندان مرز و بوم الگو قرار گیرد.
وی بیان می کند: آنچه که امروزه و باتوجه به جریانات و اقدامات اخیر ضدانقلاب و اغتشاشگران بیش از پیش لازم است مورد توجه قرار گیرد بحث الگو و اسوه قراردادن بزرگان، علما و شهدا است و لازم است جوانان و نوجوانان این خطه راه و روش عالم بزرگ ملاعبدالله بشروی را ادامه دهند.
اسماعیلی اول می گوید: اعتقاد بنده بر این است که یاد و نام علمای فرهیخته، مشاهیر و شهدای شهرستان نباید صرفا در این یادواره ها و مراسمات خلاصه شود و لازم است گروه های فرهنگی، پژوهشی، علمی و رسانه ای شهرستان با استفاده از ظرفیت های متعددی که در اختیار دارند، محتوای مناسب و درخور شان این بزرگمردان را در قالب های مختلف تولید و بازنشر نمایند.
*مظلوم ماندن علامه ملاعبدالله بشروی در بشرویه
حجت الاسلام علیرضا زارعی امام جمعه شهرستان بشرویه هم در گفتگو با خبرنگار شبستان می گوید: بشرویه یکی از شهرستان هایی است که مفاخر بزرگی از جمله علامه ملاعبدالله بشروی و بدیع الزمان فروزان فر را در دل خود دارد.
وی در خصوص علامه ملاعبدالله بشروی عنوان می کند که آثار و تالیفات ایشان امروزه در حوزه های علمیه کاربردهای بسیاری دارد اما متاسفانه در جامعه ایشان ناشناخته و مظلوم هستند.
امام جمعه بشرویه با بیان اینکه شخصیت علامه ملاعبدالله بشروی باید به جوانان و نوجوانان معرفی شود، می افزاید: ایشان الگوی بسیار خوبی در همه جهات از جمله تقوا، زهد و علم هستند و متاسفانه در معرفی ایشان کارهای کمی انجام شده است.
حجت الاسلام زارعی ادامه می دهد: درخواست داریم تا حوزه های علمیه به معرفی آثار موجود علامه ملاعبدالله بشروی از جمله کتاب «الوافی» ایشان بپردازد و دانشجویان را به سمت مطالعه این آثار سوق دهیم.
وی تاکید می کند که شخصیت ملاعبدالله بشروی در شهرستان بشرویه مظلوم مانده است و امیدواریم با کمک مسئولان و نهادهای فرهنگی بیش از گذشته به معرفی این شخصیت بزرگ به جوانان و نوجوانان بپردازیم.
نظر شما