بسته‌برنامه آیت‌الله صافی(ره) برای توجه به امام‌زمان(عج)/ از حفظ هویت دینی تا تقویت مناسک مهدوی

به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت  خبرگزاری شبستان، نشست علمی «راهبردهای تبلیغی مهدویت در اندیشه آیت الله العظمی صافی گلپایگانی(ره)» از سلسله نشست های همایش «مهدویت و انتظار در اندیشه آیت الله العظمی صافی گلپایگانی(ره)» برگزار شد.

بنابر این گزارش، در این نشست حجت الاسلام دکتر «سعید روستاآزاد»، استاد حوزه و دانشگاه و معاون فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به ارائه بحث در موضوع یادشده پرداخت که در ادامه مرور می شود:

حجت الاسلام روستاآزاد در این نشست اظهار کرد: آیت الله صافی(ره) شخصیت تراز حوزه علمیه قم است که از سفره علمی و معرفتی آیات عظام بروجردی و گلپایگانی، امام خمینی(ره) و به طور غیرمستقیم از آیت الله حائری‌یزدی بهره برده و ارتباط گسترده ای با طیف های مختلف مردم داشت.

معاون فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ادامه داد: ایشان دغدغه مندی ویژه نسبت به حوزه علمیه و جهان اسلام و جهان تشیع داشت و از هیچ امری ولو ساده دینی، به سادگی عبور نمی کرد و وقت می گذاشت، چنان که معروف است وقتی اسرار هزارساله حکمی زاده را به امام خمینی(ره) دادند، ایشان از میانه راه بازمی گردد و حدود یک ماهی درس را تعطیل می کند و کتاب کشف الاسرار را می نویسد. اینها نشان می دهد حوزه علمیه حتی حوزه نجف، نسبت به آنچه در جریان بود، حساسیت داشته و دارد و واقعیت حوزه توجه به پیرامون خود است.

آیت الله صافی(ره) دغدغه مهدوی داشت

وی با بیان اینکه با نگاه مسئله‌محوری باید به راهبردهای تبلیغی مهدویت در اندیشه آیت الله العظمی صافی گلپایگانی(ره) پرداخت، گفت: چون هم مسئله و هم ابعاد آن موردتوجه قرار می گیرد، ایشان در برهه ای از زمان با کاستی توجه به امام زمان(عج) مواجه شد و این عرصه را برای تحقیق انتخاب کرد؛ نداریم کسی را به اندازه ایشان به مهدویت متوجه بوده باشد شاید همه پیام ها و دیدارهای ایشان رویکرد مهدوی داشته است.

حجت الاسلام روستاآزاد ابراز کرد: برای حل مسئله ما نیازمند تولید فکر، سپس گفتمان‌سازی یعنی تاثیر بر نخبگان و همسو کردن آنها و پس از آن لایه جریان‌سازی، هستیم؛ اگر اینها را استخراج کنیم می توانیم به  راهبردهای تبلیغی مهدویت در اندیشه ایشان برسیم.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: آیت الله صافی مسئله ای را با عنوان کاستی توجه به مقام حضرت ولیعصر(عج) مطرح و برای آن بسته برنامه ای طراحی کرد، که ما در آن شاهد اندیشه سازی، گفتمان سازی و جریان سازی هستیم.

مهدویت نیازی اصیل و اصلی

وی افزود: در اندیشه‌سازی، ایشان مهدویت را به مثابه نیازی اصلی در نظر می گیرد، یعنی برای هر فرد فارغ از شرایط زندگی، اندیشه مهدویت اصلی است و حداقل در دو کتاب «وابستگی جهان به امام زمان(عج)» و «ولایت تکوینی و تشریعی» پنج توجیه می آورد و از ادبیات رایج فلسفی نیز در این توجیهات بهره می گیرد؛ توجیهاتی مثل اینکه امام هدف غایی خلقت است، و جهان بدون امام بی فایده است، نیاز به واسطه فیض بودن امام(ع) که اصالت دارد.

حجت الاسلام روستاآزاد تاکید کرد:ایشان امام زمان(عج) را مجرای فیض خدا معرفی می کند. این دو کتاب مبانی عقلی و اندیشه ایِ نیازمندی بشر به مهدویت را متقن ارائه کرده است. آیت الله صافی می گوید: در دو سه سالی که منتخب‌الاثر را تدوین می کردم، برخی شب ها نمی خوابیدم و بدون دستیار، خودم منابع متعدد را می خواندم مثل مجموعه چهارده‌جلدی تاریخ بغداد و مسند حنبل. هنگام چاپ هم گفت: چندصفحه چند صفحه کتاب را برای نشر می فرستادم تا صفحات بعدی آمده شود و اینچنین کاری فاخر برای امام زمان(عج) انجام شد.

تبیین نسبت مهدویت و مقاومت

معاون فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در ادامه بیان کرد: در محور دوم اندیشه‌سازی، ایشان مهدویت را امیدآفرین معرفی و نسبت بین امید و مقاومت را تبیین می کند که در بعد اجتماعی اندیشه مهدویت قرار می گیرد؛ به ویژه در کتاب «انتظار، عامل مقاومت»، ایشان به تبیین مفهوم اسلامی تاکید دارد و عدم تبیین این مقوله را سبب انحراف می دانست.

وی افزود: همچنین، انتظار را هم عامل پایداری مقابل رهبران فاسد و هم مقابله با مفاسد اجتماعی می دانست. ایشان تاکید داشت: اسلام آینده عادلانه جهان را تعیین اما در ظرف ظهور اعاله کرده است.

آسیب‌شناسی مهدویت

حجت الاسلام روستاآزاد ابراز کرد: محور سوم در اندیشه‌سازی آیت‌الله صافی، آسیب شناسی مهدویت به عنوان مسئله‌ای به‌روز و پرهیز از خرافات و طرح مباحث سست و بی‌پایه است؛ ایشان تعبیری مهم در نهی مبلغان دارد که نباید از هر کرامات و داستانی در منبر سخن گفت؛ کرامت، کرامت شیخ طوسی است که هیچ وقت حرف عوامانه نمی زد. زمانی حوالی سال 85 86 محضر آیت‌الله صافی(ره) رسیدیم، نامی از یکی از بزرگان آمد ایشان بلافاصله تاکید کرد: وارد مباحث کرامات نشوید! ... نتیجه اینگونه اندیشه سازی، تبیین و تنقیح مبانی علمی است.

نشانه تصرف امام زمان(عج) در قلب آدمی

وی تاکید کرد: در حوزه گفتمان‌سازی به معنای دغدغه مند کردن نخبگان و ایجاد مسئله ذهنی برای آنها، ایشان در چند محور ورود کرده است؛ نخست توجه دائمی به مقام حضرت حجت(عج)، ایشان در دیدارها تاکید داشت: اولین کسی که از هر کار خوبی خشنود می شود، امام زمان(عج) و نخستین کسی که از هر امر ناپسندی، محزون می شود، حضرت حجت(عج) هستند. کمتر متن و سخنرانیِ ایشان بدون ایشان به این مسئله است. ایشان می فرمود برخی افراد و برخی کارهایی که خیران انجام می دهند، فقط نشانه تصرف امام زمان(عج) در قلب انسان است.

وی با بیان اینکه محور دوم در حوزه گفتمان‌سازی در اندیشه آیت الله صافی(ره)، تکرار و تبیین سختی های عصر غیبت برای عطف توجه نخبگانی به اندیشه مهدویت است، گفت: چند موضع این روایت را که می فرماید: کسی که بخواهد در عصر غیبت دینش را نگاه دارد، گویی آتش در دست دارد، بیان می کند.

تاکید بر لزوم حفظ هویت اسلامی

معاون فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تاکید کرد: محور بعد حوزه گفتمان‌سازی، تکرار و تبیین لزوم حفظ هویت اسلامی و تلاش دشمن برای از بین بردن این هویت است که شاید بتوان ذیل این بحث پاسخ به شبهات و مبارزه با فرقه‌های انحرافی را پیگیری کرد. ایشان تاکید داشت: وظیفه اصلی حوزویان استنباط احکام دین، تبیین و ممانعت از تحریف آنها و مبارزه با منحرفان است؛ همچنین بر مسئله تقید به مباحث عالیه جهان اسلام و تقریب تاکید داشت. یعنی در عین تقید به پاسخ به شبهات، به مصالح عالیه جهان اسلامی توجه ویژه داشت.

حجت الاسلام روستاآزاد ابراز کرد: محور بعدی در بُعد گفتمان‌سازی، مبارزه با فِرَق انحرافی مثل نقد و مبارزه با صوفیه انحرافی و بهائیت و علائم و فعالیت های آنها است.

ارتباط با مخاطبان

وی با بیان اینکه در بعد جریان‌سازی آیت الله صافی، بی‌رقیب است، گفت: لذا با مخاطبانی از همه طیف ها و اقشار، مردمی و محدود برای تقریر مبانی مهدویت ارتباط می گرفت ... در دیدار با هیئت یامهدی تهران، فرمود: بنده به دلیل این انتساب به نام حضرت مهدی(عج)، برای مقاصد خودم به شما متوسل می شوم.

تقویت مناسک مهدوی

حجت الاسلام روستاآزاد تصریح کرد: تقویت مناسک مهدوی هم در این بعد جای می گیرد؛شاید تنها فردی بود که در سال های متمادی به مناسبت جشن نیمه شعبان در مسجد توحید در تبریز، پیام اختصاصی می داد جدای از تقدی مفصل به چراغانی و جشن های این ایام در اماکن محتلف؛ تاکید بر فضاسازی شهری و جشن در مناسبت های مهدوی داشت. ایشان تعریف می کرد: با اینکه زندگی ما در گلپایگان بشدت در مضیقه بود اما پدرم برای نیمه شعبان قرض می کرد و در طول یکسال این قرض را می پرداخت!

وی با اشاره به پیام های متعدد ایشان برای 9 ربیع الاول، سالروز آغاز امامت حضرت بقیه‌الله الاعظم(عج)، خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم با ادبیات مرسوم بررسی کنیم، ایشان مسئله ای به عنوان معضلِ کاستی توجه به امام زمان(عج) را مدنظر داشت و برای رفع آن بسته برنامه ای جامع را ارائه کرد.

گفتنی است، در ادامه این نشست علمی حاضران سوالات و مباحث را مطرح کردند.