به گزارش خبرگزاری شبستان از رشت، همانقدر که ساختش سه سال زمان برد، مرمتش هم طولانی شده است. از تابستان بام جبهه شرقی عمارت بلدیه رشت واچینی شد. مدیریت شهری می‌گوید، تعویض چوب های سقف و لمبه های بام پایان پذیرفته و با مساعد شدن هوا داربست های روی بام برچیده می شود تا حلب سقف را نیز تعویض کنند. مرمت بناهای میراثی در هر شهری به دلیل رعایت ضوابط میراثی هم زمانبر است و هم پرهزینه. با این حال مرمت شاخص ترین بنای میراثی شهر رشت- که به نوعی نماد استان گیلان محسوب می شود- از منظر شهروندان به کندی پیش می رود.
شاید مردم رشت ندانند که حدود یکصد سال پیش هم ساخت عمارت بلدیه رشت بعنوان نخستین بنا با معماری نئوکلاسیک اروپایی، چه هزینه کمرشکنی داشت. پیش از ساخت این عمارت، اداره بلدیه رشت در خیابان معروف به چراغ برق در محله چهل تن قرار داشت. کلنگ احداث ساختمان اداری بلدیه رشت، در سال ۱۳۰۲خورشیدی به زمین زده شد و چهارم اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۵به صورت نیمه تمام افتتاح شد و با تکمیل نهایی، اول تیرماه ۱۳۰۵ خورشیدی، اداره بلدیه رشت به ساختمان جدید منتقل شد.
عمارت بلدیه، نخستین بنای ساخته شده در مرکز رشت با معماری جدید بود. این ساختمان و دیگر مجموعه بناهای میراثی مرکز رشت، در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۵۶ به شماره‌ی ۱۵۱۶ در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شد.
به گفته یک رشت پژوه، بناهای نئوکلاسیک شهری بطور کلی تبلور فضائی فرهنگ رنسانس و دوران حاکمیت نظامیان و نظامی گری در سراسر دنیاست و دقیقا به خاطر همین ویژگی است که نظامیانی از قبیل محمدحسین خان آیرام و سرتیپ فضل الله زاهدی، به عنوان حکمرانان نظامی وقت گیلان و طوالش و یاور محمودخان غفاری به عنوان رئیس نظمیه بلدیه رشت از سال ۱۳۰۲ ه. ش و دقیقا دو سال پس از خاتمه کار نهضت جنگل و سقوط رشت به دست نیروهای قزاق و آغاز حکومت نظامی در رشت، دست به کار شده و به قول بعضی ها دست به تخریب سنتی و ارگانیک رشت نموده و به جای بناها و بافت های فرسوده شهری بناها و خیابان های جدید به سبک نئوکلاسیک بوجود آوردند.
روبرت واهانیان تبریز ، به نقل از روزنامه های آن دوران، به اعتراض های مردمی اشاره کرد و افزود: این اقدامات عمرانی آمرانه مشکلات فراوانی برای شهروندان بوجود آورد و باعث ناآرامی‌ها و شورش های متعددی گردید که منجر به انتقال محمد حسین خان آیرم به تبریز و انتصاب سرتیپ فضل الله خان بجای وی شد. نهایتا اولین بنای باشکوه شهری یعنی ساختمان مرکزی شهرداری رشت روز چهارم اردیبهشت ماه سال 1305 ه. ش حدودا هفت سال قبل از آغاز حکومت هیتلر در آلمان به مناسبت تاجگذاری پهلوی اول، به صورت نیمه تمام افتتاح گردید. برای آماده سازی طرح های نیمه تمام شهری ارقامی نجومی به مصرف رسید که با مقایسه قدرت خرید ریال در حدود 100سال پیش از این ارقامی باور نکردنی است.
وی، متن شکوائیه رئیس انجمن بلدیه را قرائت کرده و توضیح داد: سید محمود ویشکائی رئیس نمایندگان بلدیه رشت شکوائیه ای تلگرافی به وزیر کشور وقت به این ارقام اشاره نموده است. او در این تلگراف تاریخی می گوید: ... چنانچه خاطر مبارک مسبوق است از یکسال قبل گیلانی به میل و اراده خود برای عمران خانه مسکونی خود (دروازه مهم مملکت) و تجلی آن در انظار مسافرین محترم اروپائی عوارض به مال التجاره خود تحمیل و بالاخره در تحت سرپرستی فرمانده معظم و محبوب تیپ مستقل شمال حضرت سرتیپ فضل الله خان زاهدی دامت شوکته موفق گردیده یک بنای عدیم المثال و یک خیابان معظمی بیادگار تاجگذاری اعلیحضرت شاهنشاه پهلوی ارواحناه فداه بنا و امتداد دهد و بحمدالله به هر دو مقصود به اضافه تعمیر و روشنایی سایر کوچه های شهر نایل و قریب به اتمام بود که مصادره وسایل نقلیه برای تامین ارزاق و عدم صدور مال التجاره عایدات مذکور را از ماهی 23 هزار تومان به ماهی 16هزارتومان تنزل داده و عملیات مشعشع موسسه شهری ما را دچار سکته نمود. هنوز جبران این نقص عایدات نشده که قانون الغا عوارض در مجلس مقدس پنجم تصویب رسیده گرچه چندین برابر عایدات مذکور به مال التجاره تحمیل می شود معهذا چون رفاهیت مسافرین و عابرین و عمران شهری هردو منظور مقنن بوده مورد شکر عموم واقع... اینک بیست روز از الغا عایدات می گذرد بدون اینکه دیناری از طرف مالیه محل به موسسه شهری تادیه شود. 56 هزار تومان طلب بابت قیمت اراضی و ملزومات بلاتکلیف، عمارت 150هزار تومانی که بایستی تا تاجگذاری تمام شود زیر باران های متواتر شروع به انهدام خیابان به این عظمت که قریب صد هزار تومان فقط اراضی آن خریداری شده است و بایستی در این فصل تسطیح آن بافتتاح برسد، در حال خرابی، این وضعیت و عدم تادیه وجه از طرف مالیه نه تنها موجبات انحلال بلدیه و یاس عموم را فراهم نموده بلکه تاسفات سایر ناظرین را هم جلب و ما را مجبور می نماید که بوسیله آن مقام منیع مطالبه حقوق حقه شهر خود را طبق عایدات مذکور بنمائیم و آن تادیه عوارض در گمرک در صورتیکه به حمل مصرف قانونی خود نرسد خالی از اشکال خواهد بود.» (نک، روزنامه پرورش چاپ رشت، سال دوم، شماره 94 مورخ 21اسفند 1304 صفحه اول)
واهانیان یادآور شد: رقم بدست آمده از تبدیل ارقام هزینه شده فوق به نرخ های امروزی حاکی از عظمت کار سازندگان این بناهای شهری در حدود 100سال پیش از این است و هشدار و تاکیدی است بر این که در حفظ و نگهداری این قبیل بناهای تاریخی باید بیش از اینها وسواس بخرج داده شود.
نظر شما