«پیری جمعیت» بحران جدی در استان سمنان

به گزارش خبرگزاری شبستان از سمنان، عصمت سالار:

 

مسئله «جمعیت» از کلان مسائل کشور است که دغدغه مندان زیادی را طی سال های اخیر به تکاپو واداشته تا با فرهنگ سازی پیرامون ضرورت افزایش جمعیت کمکی به پیشگیری از بحران پیری و کاهش جمعیت داشته باشند.

 

افزایش جمعیت سالمندی و کاهش نیروی جوان جامعه بحران همه گیر جهانی است و حالا این معضل برای آینده ایران نگران کننده است.

 

مطالعات جمعیتی اثبات می‌کند که طی سالیان آینده روند سالمندی جمعیت ایران با سرعت و شدت بیشتری تداوم خواهد داشت و در آینده نه چندان دوری ایران با پدیده سالمندی قطعی جمعیت روبرو خواهد شد.

 

یکی از نتایج قابل تأمل پژوهش‌های تحولات سالمندی این است که هم‌اینک نرخ رشد جمعیت سالمندان کشور بیش از سه برابر میانگین نرخ رشد جمعیت کل کشور است و این یعنی زنگ خطر سالمندی جمعیت در ایران به صدا درآمده‌است و باید به زودی منتظر پدیده‌ای تحت عنوان سونامی سالمندی در ایران باشیم.

 

پدیده پیری جمعیت موضوعی که در یک دهه اخیر به یک دغدغه مهم برای کشور تبدیل‌شده است؛ به‌طوری‌که رهبر معظم انقلاب نیز بر این موضوع بارها و بارها تأکید کرده‌اند و در سال ۱۳۹۳ سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ کردند.

 

بسیاری از کشورهای دنیا برای تشویق و ترغیب خانواده ها در خصوص فرزندآوری، امتیازات و شرایط ویژه ای برای والدین در نظر می گیرند، اگرچه به خودی خود این امتیازات نیروی محرک فرزندآوری زوجین نیست، اما در ایجاد اطمینان خاطر و اعتماد والدین به جامعه در برابر ایجاد شرایط مطلوب رشد و زندگی فرزندان تاثیری شگرف دارد.

 

در آبان ماه ۱۴۰۰ نیز درکشور ایران قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت پس از تصویب مجلس شورای اسلامی از سوی رئیس‌جمهور ابلاغ شد؛ قانونی که در ۷۳ ماده، وظیفه و تکلیف دستگاه‌های اجرایی را در این زمینه مشخص کرد.

 

براساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت ۲۴ نفر به عنوان اعضای اصلی ستاد ملی جمعیت با ریاست رییس جمهور فعالیت کرده است که در این ستاد علاوه بر رییس جمهور، وزرای کشور، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری، فرهنگ وارشاد اسلامی، ارتباطات و فناوری اطلاعات، تعاون، کار و رفاه اجتماعی،  ورزش و جوانان، اطلاعات، امور اقتصاد و دارایی و راه و شهرسازی نیز عضو هستند.

 

دیگر عضوهای این ستاد معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، مدیر حوزه‌های علمیه، دادستان کل کشور، روسای سازمان‌های صدا و سیما و برنامه و بودجه، تبلیغات اسلامی، پزشکی قانونی کشور، دو نفر از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر و رییس ستاد کل نیروهای مسلح و رییس سازمان بسیج مستضعفان هستند.

 

موضوعات مهم در حوزه زنان و خانواده، مسائل مربوط به جمعیت، ازدواج، فرزندآوری، اعطای تسهیلات به خانواده‌ها برای تامین مسکن، حوزه بهداشت و سلامت مسائل معیشتی و رفاهی کارکنان، سیاست‌های تشویقی برای بانوان و موضوعات بسیار مهم در این قانون دیده شده است.

 

البته باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که در طول ۷۰ سال گذشته نرخ باروری در جهان رو به کاهش بوده و در ایران نیز در طول این مدت به نصف رسیده است. شاهد این مدعا آمار و ارقام منتشرشده در این زمینه است که در سال ۱۳۵۷ هر یک زن ۷ فرزند داشته اما در سال ۱۴۰۰ این آمار به زیر ۱.۷ رسیده است.

 

قطعا سیاست های تشویقی فرزندآوری سبب ایجاد انگیزه در زوجین می شود، اما باید توجه داشت که ارائه بسته های تشویقی فرزندآوری نیازمند ایجاد شرایط مطلوب اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کاهش تنش ها در جامعه است.

 

تردیدی نیست که دین مبین اسلام به‌عنوان برترین دین آسمانی در معارف الهی خود به اهمیت خانواده و فرزندداری عنایت ویژه‌ای کرده است و قرآن‌ کریم و روایات اهل‌ بیت(ع) به‌عنوان سرچشمه و منبع اصلی احکام این دین مبین در زمینه‌های مختلف از جمله مسائل جمعیت‌ شناسی به‌شمار می‌روند.

 

با توجه به این‌که موضوع افزایش جمعیت و فرزندداری در سبک زندگی دینی به الگویی شایسته نیاز دارد، بررسی نظر دین اسلام به‌عنوان کامل‌ترین دین در این مورد حائز اهمیت فراوان است.

 

طبق بررسی‌های انجام گرفته، نظر قرآ‌ن‌ کریم به‌عنوان منشأ و اساس دین اسلام ‌ نسبت به فرزند‌آوری و تکثیر اولاد مثبت است چراکه زندگی با فرزند صالح فواید و آثار مثبتی در پی دارد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به کمک و دستاری والدین، ادامه دهنده‌ راه والدین اشاره کرد.

 

 

علت اصلی عدم تمایل به فرزندآوری فقر و نداری نیست

حجت‌الاسلام مرتضی مطیعی با بیان اینکه در خصوص کم‌جمعیتی و کاهش نسل عاملی که ابتدا به ذهن متبادر می‌شود، فقر و مسائل اقتصادی است، گفت: علت اصلی عدم تمایل به فرزندآوری فقر و نداری نیست.

 

نماینده ولی فقیه دراستان سمنان با طرح این سوال مطرح که در حال حاضر چند درصد از جلوگیری از ازدیاد نسل از روی نداری و فقر است؟ افزود: کسانی که اوضاع مالی مناسبی ندارند تعداد فرزندانشان بیشتر است؛ در حالی که در مناطق مرفه‌نشین، تعداد فرزندان خانواده‌ها کمتر است.

 

وی خداوند را تضمین کرده که روزی‌رسان همه موجودات  دانست وگفت: در قرآن نیزاین موضوع در آیاتی مورد تأکید قرار دارد.

 

حجت‌الاسلام مرتضی مطیعی بیان کرد: در گذشته یکی از علل کم‌جمعیتی امنیت، جنگ‌های متعدد و ترس از اسارت بود، در صورتی که امروز مشکلی در امنیت نداریم.

 

امام جمعه سمنان با بیان اینکه مسأله‌ای که امروز در کم‌جمعیتی با آن مواجه هستیم، مسائل فرهنگی است، اضافه کرد: تشریفات و هزینه‌های نابه‌جایی که اغلب آن‌ها سوغات غرب و برگرفته از فرهنگ غربی است، باعث شده تا بسیاری از کسانی که مایل به فرزندآوری هستند، دچار تردید شوند.

 

وی با تأکید بر اینکه باید این نگرش را که فرزند کمتر باعث رفاه و آسایش بیشتر است را تغییر داد و در این موضوع بخش‌های مختلفی نقش دارند، ادامه داد: نباید موانع مادی و پزشکی را نیز نادیده گرفت؛ بسیاری از کسانی که مایل به فرزندآوری هستند، با مشکلات پزشکی روبه‌رو هستند که در استان سمنان در این خصوص اقداماتی در حال پیگیری است.

 

حجت‌الاسلام مطیعی با ابراز تأسف از اینکه استان سمنان در ازدواج، طلاق و فرزندآوری آمار خوبی ندارد بیان کرد: جای دارد در استانی که در موضوعات فرهنگی حرف برای گفتن دارد، شاهد بهبود این شاخص‌ها باشیم.

 

نماینده ولی فقیه دراستان سمنان با تأکید بر لزوم همراهی مسئولان برای افزایش نرخ رشد جمعیت در کشور از طریق اختصاص تسهیلات تشویقی برای افزایش فرزندآوری گفت: بخش‌های مختلف کشور باید بیش از گذشته موضوع فرزندآوری را موردتوجه قرار داده و در فرهنگ‌سازی هرچه بیشتر برای ترغیب جامعه به افزایش فرزندآوری تلاش بیشتری کنند؛ چراکه امروز موضوع فرهنگ‌سازی در این زمینه یک فریضه مهم است.

 

وی ادامه داد: مجلس شورای اسلامی در این زمینه قانون خوبی تصویب کرده، اما باید در اجرای این قانون توجه بیشتری از سوی مسئولان صورت گیرد.

 

حجت الاسلام مطیعی یادآور شد: گام نخست حل بحران جمعیت آگاهی تمام اقشار جامعه، دانشگاهیان، مدیران ذیربط و مردم از نقص و مشکل کاهش جمعیت است سپس باید با ترویج آموزه‌های دینی و فرهنگ سازی زمینه ازدواج و فرزندآوری جوانان را فراهم کرد.

 

 

یکی از بالاترین و جدی‌ترین بحران ها در استان سمنان پیری جمعیت است

سید محمدرضا هاشمی نیزمعتقد است: بحث کاهش فرزندآوری و جمعیت، دغدغه‌ای برای نظام است که باید با اتخاذ تصمیمات مناسب برطرف شود.‌

 

استاندار سمنان با بیان اینکه تاکید رهبر معظم انقلاب به مقوله لزوم افزایش جمعیت، نشان از دغدغه ایشان در این حوزه است، افزود: یکی از بالاترین و جدی‌ترین بحران‌های ما، در استان سمنان پیری جمعیت است.

 

وی از نصف شدن فرزندآوری در استان سمنان خبر داد و بیان کرد: میزان فرزندآوری سال ۱۳۵۹ در استان سمنان ۱۵ هزار و ۳۹۰ فرزند است که این عدد در سال ۱۴۰۰ به هفت هزار نفر کاهش یافته است.‌

 

هاشمی با بیان اینکه استان سمنان در شاخص ازدواج، با میانگین ۵.۱ متأسفانه آخرین استان کشور است، افزود: میانگین ثبت طلاق در سطح کشور ۲.۵ و این عدد در استان سمنان ۲.۳ است.

 

استاندار سمنان با تأکید برارائه بسته‌های رقابتی در حوزه افزایش جمعیت در سطح جامعه ادامه داد: مدیران کل استان باید اهتمام بیشتری برای حوزه بانوان در سطح دستگاه‌های اجرایی داشته باشند همچنین بانک‌های عامل استان، پرونده‌های درخواست وام ازدواج جوانان را در اولویت پرداخت قرار دهند.

 

 

مسئولان به موضوع بحران جمعیت توجه ویژه داشته باشند

در ادامه حجت‌الاسلام عباس عبدالهی گفت: بحران جمعیت یکی از مسائل مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است و ایشان از ابتدای دهه 90 به‌صورت مکرر نسبت این موضوع را مطرح کرده‌اند.

 

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان سمنان با بیان اینکه مسئله جمعیت علیرغم اهمیت آن اما با بی‌توجهی و غفلت مواجه شده است گفت: به فرموده رهبر معظم انقلاب ایران از جمله نادرترین کشورها در حوزه عمران و آبادانی است و اگر دو برابر امروز جمعیت داشته باشیم می‌توانیم بدون کمترین نیاز به کشورهای دیگر خود را به بهترین شکل اداره کنیم.

 

وی بر لزوم توجه هر چه بیشتر مسئولان به موضوع بحران جمعیت تأکید کرد و ادامه داد: نگرش‌ها درباره فرزندآوری در استان سمنان باید اصلاح و بازنگری شود.

 

حجت‌الاسلام عبدالهی تقویت اعتقادات توحیدی، تصحیح نگرش‌ها به نظام خانواده و تبیین جایگاه مادری و انجام کارهای فرهنگی و اقناعی در بین زنان متأهل و خانه‌دار را یکی از بهترین راهکارها در راستای اصلاح نگرش فرزندآوری عنوان کرد.

 

وی گفت: رها شدن از بحران جمعیت نه تنها در استان سمنان بلکه در کشور منوط به افزایش نرخ باروری، افزایش نرخ ازدواج، بهره‌گیری از ظرفیت‌های مختلف نظیر ورود خیران به موضوع جمعیت و حمایت دولت است.

 

 

استان سمنان یکی از پایین‌ترین نرخ‌های باروری در کشور را دارد

در ادامه سعید کسائیان ضمن اشاره به بحران جمعیت و پیری، اظهارداشت: نگرش ۸۰ درصد نسل قدیم جامعه به گونه ای بود که خانواده ها حداقل سه فرزند داشتند و اکنون نگرش نسل جدید داشتن حداکثر ۲ فرزند است.

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی‌ و خدمات بهداشتی درمانی استان سمنان اضافه کرد: در سال ۶۰ شمار زنان با توانایی باروری در جامعه به ۱۰.۵ میلیون نفر می رسید و ۲.۵ میلیون نوزاد نیز وجود داشت، به گونه ای که به ازای هر چهارزن یک فرزند وجود داشت.

 

به گفته وی اکنون با وجود ۲۵ میلیون زن، یک میلیون و ۴۰۰ هزار نوزاد وجود دارد و به ازای هر ۱۸ زن یک فرزند وجود دارد.

 

کسائیان گفت: میانگین سن بارداری در کشور از سال ۵۵ تا ۹۹ حدود ۱۰ سال افزایش یافته و از ۲۲ سال به ۳۰ سال رسیده است. از طرفی در سال۸۶ سالانه  ۸۴۰ هزار ازدواج ثبت شد و اکنون به حدود ۵۵۰ هزار ازدواج می رسد.

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی‌ و خدمات بهداشتی درمانی استان سمنان با اشاره به وجود ۲۰ درصد ناباروری در جامعه افزود: ۲۰۰ هزار مورد سقط رسمی در سال وجود دارد.

 

وی افزود:متأسفانه استان سمنان یکی از پایین‌ترین نرخ‌های باروری در کل استان‌های کشور را دارد و این آمار نگران کننده است و باید برای مقابله با آن طرح جوانی جمعیت و افزایش نرخ باروری به صورت جدی تر اجرا شود.

 

کسائیان با بیان اینکه در استان سمنان از هر ازدواج ۱.۳ فرزند به دنیا می‌آید، افزود: هدف‌گذاری ما رسیدن به نرخ ۱.۷ فرزند به ازای هر ازدواج است که فعلاً آمار احصایی از سمنان اصلاً خوب نیست.

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی‌ و خدمات بهداشتی درمانی استان سمنان با بیان اینکه نرخ پایین باروری، پیری جمعیت را به دنبال دارد، بیان کرد: برای جوانی جمعیت سمنان در بازه زمانی سه سال آینده توسط دانشگاه علوم پزشکی برنامه‌ریزی شده است.

 

وی با اشاره به اینکه برنامه‌ها و مشوق‌های فرزند آوری در سمنان مد نظر قرار گرفته است، اظهارکرد: یکی از اقداماتی که در سمنان صورت گرفته تا بتواند نرخ باروری را افزایش دهد، پوشش بیمه‌ای ناباروری است به نحوی که هم اکنون ۹۰ درصد هزینه‌های درمان ناباروری پرداخت می‌شود.

 

کسائیان با بیان اینکه پوشش بیمه‌ای برای تمام زنان باردار از دیگر اقداماتی است که در قالب طرح حمایت از جوانی صورت گرفته است، ابراز کرد: اجرای قانون حمایت از جوانی جمعیت در استان سمنان به مثابه یک راهبرد جدی دنبال می‌شود.

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی‌ و خدمات بهداشتی درمانی استان سمنان با اشاره به اینکه برای ترویج و تشویق فرزندآوری تسهیلات خرید مسکن نیز به متقاضیان در سمنان داده می‌شود، بیان کرد: از دیگر اقدامات صورت گرفته در راستای حمایت از فرزندآوری پوشش بیمه برای کودکان زیر پنج سال فاقد بیمه است.

 

وی از سخت گیری در سقط جنین قانونی در سمنان خبر داد و گفت: مجموع این اقدامات برای افزایش نرخ باروری و فرزندآوری در استان صورت می‌گیرد.

 

 

نسل بشر با روحیه فرزندآوری حفظ می شود

حامد احمدی نیز با بیان اینکه نسل بشر با روحیه فرزندآوری حفظ می شوداضافه کرد: فرهنگ‌سازی و آگاه سازی خانواده ها با آثار مثبت افزایش جمعیت  زمینه‌ساز رشد جمعیت در کشور و در استان است.

 

مدیر کل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) استان سمنان با اشاره به آغاز پویش «لبخند مادری» با هدف تشویق به فرزندآوری، افزایش نرخ رشد جمعیت و حمایت از خانواده‌های دارای فرزند ۳ قلو و بیشتر که در سال ۱۴۰۱ متولد شده‌اند،گفت: طابق منویات مقام معظم رهبری خانواده‌ها و مسئولین باید زوج های جوان را ترغیب به فرزندآوری كنند و به صورت جهادی در بحث افزایش جمعیت كار كنند.

 

وی افزود: ۲۰۰ هزار بسته حمایتی مورد نیاز مادر و نوزاد بین خانواده‌های دارای سه فرزند و بیشتر در استان توزیع می‌شود.

 

احمدی با بیان اینکه در کنار این بسته‌های تسهیلات نیز برای فرزندآوری در نظر گرفته شده است، بیان داشت: اعطای ۲۰۰ فقره تسهیلات قرض‌الحسنه به ارزش هر وام ۱۵ میلیون تومان، همراه با اعطای یک میلیون تومان کارت هدیه به مادر و افتتاح حساب پس‌انداز بنام فرزند به ارزش دو میلیون تومان، به خانواده‌های کم برخوردار و نیازمند در استان سمنان از دیگر اقدامات بنیاد ۱۵ خرداد ستاد اجرایی است.

 

مدیر کل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) استان سمنان تصریح کرد: با پیگیری های انجام شده در بحث جمعیت و فرزند آوری بعنوان یکی از مسائل اولویت دار استان در شورای اجتماعی ستاد در استان، مبلغ ۵ میلیارد ریال جهت تجهیز مرکز درمان ناباروری بیمارستان امیرالمومنین (ع) سمنان از سوی بنیاد ۱۵ خرداد ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) اختصاص یافت.

 

امروزه پرداختن به موضوع جمعیت ضرورتی دوچندان پیدا کرده است چرا که جمعیت کشور به‌شدت در حال پیر شدن است و هر کشوری که جوان نداشته باشد در همه حوزه‌های امنیتی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دچار چالش و بحران خواهد شد.