به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، مسجدمحوری در دولت مردمی آیت‌الله رئیسی و پرچمداری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نهضت بازگشت به مسجد، بار دیگر احیای کارکردهای مسجدی و استفاده از ظرفیت خانه‌های خدا در تحقق اهداف را به سرخط برنامه‌ها و افق‌های کاری پیش‌رو آورده است؛ مسئله‌ای که مسیر طولانی آرمان‌ها را هموار می‌کند؛ از این رو در گفتگو با حجت‌الاسلام والمسلمین «غلامرضا مصباحی مقدم»، عضو مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام به بررسی الزامات و بایدهای مسجدی و تحقق این نهضت پرداخته‌ایم که مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می‌شود:
مساجد و امامان جماعت در مدیریت محلات چه نقشی دارند و ریشه این نقش به کجا بازمی گردد؟
نقش مساجد در جامعه اسلامی همیشه مهم بوده و این مهم از صدر اسلام وجود داشته است، چنان‌که پیامبر اسلام(ص) مسجد را محور قرار داد و در بدو هجرت مسجد را تاسیس کرد. مساجد در دوره پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نیز نقشی مهمی ایفا کردند و بسیج نیروها در دوره جنگ تحمیلی نیز از مساجد انجام می شد. مسجد در فرهنگ اسلامی محور شهر است و شهر باید حول آن شکل بگیرد همچنان که مساجد جامع تشکیل می شدند و شهر و محلات دور این مساجد شکل می گرفتند چنان که در کشور ما مساجد جامع بسیاری به ویژه در سطح بازارها به عنوان محور و مرکز فعال هستند.
در توسعه شهرها و ظهور کلانشهرها مرکزیت مساجد چطور باید حفظ شود؟
در کلانشهرهایی همچون تهران باید مساجد محور تشکیل و توسعه فضای شهری باشند و بازارها حول محور مسجد تشکیل شوند. مساجد با چنین محوریتی مرکز فعالیت های فرهنگی می شوند. البته مساجدی که قرار است محور باشند باید مجهز به امکانات و تجهیزاتی همچون کتابخانه، باشگاه ورزشی، سالن مطالعه و بسیاری دیگر از امکانات باشند. شاید امکان تجهیز همه مساجد به چنین امکاناتی وجود نداشته باشد ولی در هر محله ای باید حداقل یک مسجد چنین شرایطی داشته باشد و با مساجد دیگر محلات در ارتباط باشند و شبکه ای بزرگ از مسجدی ها را تشکیل دهند.
برای تبدیل شدن مساجد به مرکز فعالیت های فرهنگی در سطح محلات، چه در شهرهای کوچک و چه در کلانشهرها چه باید کرد؟
مهم ترین نکته جذاب‌سازی فضا و برنامه های مساجد است این جذابیت باید برای همه مردم به ویژه کودکان و نوجوانان و جوانان باشد. حضور روحانیونی که ارتباط تنگاتنگ با نسل جوان داشته باشند در افزایش این جذابیت بسیار مهم است. اخلاق و روحیات روحانیون نیز در این جذب اثر دارد و می تواند بچه ها را به سمت مسجد جذب کند؛ گاهی یک لبخند و یک محبت اثر معجزه‌آسایی دارد.
یکی از موضوعاتی که در حوزه جذابیت های مساجد اهمیت دارد، موضوع برنامه ها است به طوری که گاهی شاهد تکرار برخی از برنامه ها در مساجد هستیم، برنامه هایی که به نظر برخی از کارشناسان جذابیت لازم را ندارند.
برنامه های مساجد باید از مقوله تحقیق و مطالعه و کتاب و امثال اینها باشد. حتی اگر این برنامه ها شامل کتاب های درسی بچه ها باشد. چه ایرادی دارد نوجوانی که در مسجد حاضر می شود در برنامه های مرتبط با دورس خود شرکت کند، حتما این کار در افزایش علاقه و انس وی با کتاب و مطالعه بسیار موثر است. اگر برنامه ها در افزایش مطالعات جنبی بچه ها و نسل جوان موثر باشد نیز خیلی خوب است. البته این برنامه ها و مطالعاتی که مشوق آن هستند باید موجب افزایش آشنایی افراد با معارف دینی و ارزش های اسلامی شود.
آشنایی با شهدا و سبک زندگی شهدا همچون شهید حاج قاسم سلیمانی باید در ذیل برنامه های مساجد باشد. مسجد بهترین مرکز برای این آشنایی و شناخت بیشتر نسل جوان و بچه های ایران با شهدا است. در این زمینه نیز باید جذابیت لحاظ شود.
آیا دایر شدن کلاس ها و مجموعه های ورزشی در مساجد به جذب نسل جوان کمک می کند؟ این مجموعه ها با کارکردهای مساجد در تضاد نیستند؟
مسجد باید طوری باشد که همه مردم را سمت خود بکشد؛ برای تحقق این هدف تدارک سرگرمی ها و جاذبه هایی که با کارکردهای مسجد در تضاد نباشد، مفید است؛ فعالیت های ورزشی از روش های جذب جوانان است و در کنار تامین سلامتی، توانمندی بچه ها را نیز افزایش می دهد؛ بسیاری از مساجد با فعالیت ورزشی جذب مسجد و نماز جماعت و دیگر امور عبادی شده اند.
یکی از کارکردهای مساجد ایجاد و گسترش فضای آزاداندیشی و جلسات پرسش و پاسخ است، برای ارتقا و تقویت این ظرفیت چه توصیه ای دارید؟
جهاد تبیین کارویژه مساجد است؛ کرسی های آزاداندیشی و جلسات پرسش و پاسخ با حضور کارشناسان دینی و مسئولان کشور در مساجد به این کارویژه تحقق می بخشد؛ اتفاقات اخیر کشور، دوراندیشی و آینده‌نگری مقام معظم رهبری درباره آزاداندیشی و لزوم پاسخگویی به سوالات نسل جوان را ثابت کرد.
امروز نوجوانان و جوانان سوالات بسیاری دارند که باید در مساجد و هیئت ها و دانشگاه ها به آنها پاسخ داد. در این زمینه باید استفاده حداکثری را از روحانیون جوان داشت زیرا امکان و میزان ارتباط گیری این گروه از روحانیون با نسل جوان بیشتر است.
ظرفیت ائمه جماعات مساجد در پاسخگویی به سوالات و شبهات را چطور باید فعال کرد؟
شبهات مرتبا از سوی دشمنان مطرح می شود و ما باید همیشه برای پاسخگویی به این شبهات آماده باشیم. تجربه شخصی من نیز نشان می دهد که برخی از شبهات همیشه و به اشکال مختلف مطرح می شوند و ما باید برای این موضوع آماده باشیم. مسائل مشترک است ولی به زبان ها و شیوه های جدیدتر و سبک دیگری در زمان های دیگر تکرار می شوند مهم قدرت پاسخگویی به آنها است. ائمه جماعات نیز حتما می توانند پاسخگو باشند و باید با مطالعات بیشتر برای این کار مهارت بیشتری پیدا کنند.
شهید مطهری در سخنرانی ها و کتاب های خود به بسیاری از این سوالات پاسخ داده اند، مرحوم آیت الله مصباح یزدی نیز به بسیاری از سوالات و شبهات پاسخ داده اند. روحانیون چه در جایگاه امام جماعت و چه در جایگاه سخنران یا هر جایگاه و رتبه دیگری باید با مطالعه آثار چنین شخصیت های برجسته علمی و البته تفاسیر قرآن کریم قدرت پاسخگویی خود به سوالات و شبهات نسل جوان را افزایش دهند.
الآن نیز مراکز زیادی در تهران و قم و در حوزه های علمیه و دانشگاه ها و مرکز رسیدگی به امور مساجد برای پاسخگویی به این سوالات وجود دارد. ائمه جماعات ضمن اینکه باید با آثار این مراکز آشنا باشند و آنها را مطالعه کنند، باید از شخصیت های علمی این مراکز برای پاسخ به سوالات و شبهات نسل جوان بهره بگیرند.
نظر شما