به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، اسلام آیین مهرورزی است و براساس فطرت به محبت و انسان دوستی توجه فراوانی دارد. خداوند در قرآن 194 بار و در آیات متعدد به موضوع احسان، کمک به هم نوع و همدلی پرداخته است. با توجه به اهمیت موضوع احسان خداوند تبارک‌وتعالی به نیکوکاری فرمان می‌دهد و می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَی وَیَنْهَیعَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ» (النحل / آیه ۹۰) همانا خداوند (مردم را) به عدل و احسان و دادن (حق) خویشاوندان، فرمان می‌دهد و از کارهای زشت و ناپسند و تجاوز، نهی می‌فرماید او شما را موعظه می‌کند باشد که متذکّر شوید. این آیه منشور جهانی اسلام است که امام باقر (علیه‌السلام) آن را در خطبه‌های نماز جمعه می‌خواندند و به گفته فیض کاشانی در تفسیر صافی؛ اگر در قرآن همین یک آیه بود، کافی بود که بگوییم: قرآن، «تبیان کل شیء» (النحل/۸۹) است، اوامر و نواهی این آیه در همه ادیان بوده و هرگز نسخ نشده است.
از این‌رو یکی از محوری‌ترین مسائل قرآن کریم، توجه به احسان و نیکوکاری و انفاق در راه خدا است. احسان و نیکوکاری مانند نماز گاهی لازم است آن را آشکارا و در ملأعام انجام داد و گاهی نیز باید مخفی باشد تا ریا محسوب نشود؛ بنابراین آنچه در احسان و نیکوکاری اهمیت دارد خلوص نیت برای خداوند است. آیاتی همچون «الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ» (البقرة/۲۷۴) تاکید دارد که از جمله عباداتی که می‌توان پنهانی و ظاهری انجام داد، همین انفاق، احسان و نیکوکاری است.
حضرت امیرالمومنین حضرت علی (ع) به فرزندش محمد حنفیه می فرماید: « فرزندم، به تمام انسان ها نیکی کن، همان گونه که انتظار داری نسبت به تو نیکی کنند. آنچه را برای خود می پسندی، برای دیگران بپسند و آنچه را برای خود زشت و ناپسند می شماری، برای آنان نیز ناپسند بشمار. با مردم چنان خوش خلقی کن که چون از آنان دور شدی، مورد مهر آنان قرارگیری و آن گاه که مردی، بر تو گریان و سوگوار باشند.» اسلام علاوه بر احترام به مقام انسان، به پیروان خود دستور می دهد همانطور که به نیک بختی و موفقیت خویش علاقه مند هستند، چنین احساسی را درباره دیگران نیز داشته باشند.
نامه 53 نهج البلاغه وظایف حاکم اسلامی در قبال مردم و اقشار گوناگون را تبیین می کند و در راس آنها محبت و احسان به آحاد جامعه و به ویژه رعایت حقوق محرومان و اقشار فرودست جامعه است. امام علی(ع) چهار گروه را جزو محرومان جامعه می شمارد؛ «نخست مسکینان و فقیرانی که در اثر تهیدستی قادر به کار و تحول در زندگی خود نیستند، دوم محتاجانی که در اندازه فقرا نیستند ولی در تنگنای معیشت به کمک حکومت و مردم نیازمندند، سوم فقیرانی که در اثر حادثه‌ای دچار تهیدستی و نیازمندی شده‌اند و چهارم بیماران زمین‌گیر که قادر به فعالیت و امرار معاش خود نیستند.»
امام علی(ع) در نامه 53 نهج البلاغه، چهار وظیفه در قبال محرومان و مسکینان جامعه در نظر می‌گیرد؛ نخست اختصاص بخشی از بیت‌المال به طور منطقی به آنان برای غذا، ایجاد شغل و رفع نیازهای اساسی و دوم اهمیت دادن به درخواست‌های ناچیز آنان تا درخواست‌های کوچک مانع از توجه جدی نشود. حضرت علی (ع) سومین وظیفه حاکم در برابر اقشار محروم را تواضع و گشاده‌رویی در برابر آنان با عبارت چهره‌ات را از روی غرور از آنها برنگردان(وَ لاَ تُصَعِّرْ خَدَّک لَهُمْ) و چهارمین وظیفه را رسیدگی به افرادی که به حاکم دسترسی ندارند بیان کرده است.
امیرالمومنین (ع) می‌فرماید حاکم علاوه بر توجه و مهربانی نسبت به درخواست‌کنندگان و حاضران که نزد حاکم و افرادی که به دفتر او آمده‌اند باید سازمان مشخصی از افراد کارکشته، خداترس و دارای تواضع و امانت‌دار داشته باشد تا نیازهای تمامی محرومان را شناسایی و به موقع رسیدگی کند(وَتَفَقَّدْ أُمُورَ مَنْ لاَ یَصِلُ إِلَیْکَ مِنْهُمْ)
سپس خدا را در خصوص طبقات پايين و محروم جامعه، كه هيچ چاره اى ندارند، [و عبارتند] از زمين گيران، نيازمندان، گرفتاران، دردمندان. همانا در اين طبقه محروم گروهى خويشتن دارى كرده و گروهى به گدايى دست نياز بر مى دارند، پس براى خدا پاسدار حقّى باش كه خداوند براى اين طبقه معيّن فرموده است: بخشى از بيت المال، و بخشى از غلّه هاى زمين هاى غنيمتى اسلام را در هر شهرى به طبقات پايين اختصاص ده، زيرا براى دورترين مسلمانان همانند نزديك ترين آنان سهمى مساوى وجود دارد و تو مسئول رعايت آن مى باشى.
مبادا سر مستى حكومت تو را از رسيدگى به آنان باز دارد، كه هرگز انجام كارهاى فراوان و مهم عذرى براى ترك مسئوليّت هاى كوچك تر نخواهد بود. همواره در فكر مشكلات آنان باش، و از آنان روى بر مگردان، به ويژه امور كسانى را از آنان بيشتر رسيدگى كن كه از كوچكى به چشم نمى آيند و ديگران آنان را كوچك مى شمارند و كمتر به تو دسترسى دارند.
براى اين گروه، از افراد مورد اطمينان خود كه خدا ترس و فروتنند فردى را انتخاب كن، تا پيرامونشان تحقيق و مسائل آنان را به تو گزارش كنند. سپس در رفع مشكلاتشان به گونه اى عمل كن كه در پيشگاه خدا عذرى داشته باشى، زيرا اين گروه در ميان رعيّت بيشتر از ديگران به عدالت نيازمندند، و حق آنان را به گونه اى بپرداز كه در نزد خدا معذور باشى، از يتيمان خردسال، و پيران سالخورده كه راه چاره اى ندارند و دست نياز بر نمى دارند، پيوسته دلجويى كن كه مسئوليّتى سنگين بر دوش زمامداران است، اگر چه حق، تمامش سنگين است امّا خدا آن را بر مردمى آسان مى كند كه آخرت مى طلبند، نفس را به شكيبايى وا مى دارند، و به وعده هاى پروردگار اطمينان دارند.
وَاجْعَلْ لِذَوِي الْحَاجَاتِ مِنْکَ قِسْماً تُفَرِّغُ لَهُمْ فِيهِ شَخْصَکَ، وَتَجْلِسُ لَهُمْ مَجْلِساً عَامّاً فَتَتَوَاضَعُ فِيهِ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَکَ، وَتُقْعِدُ عَنْهُمْ جُنْدَکَ وَأَعْوَانَکَ مِنْ أَحْرَاسِکَ وَشُرَطِکَ; حَتَّى يُکَلِّمَکَ مُتَکَلِّمُهُمْ غَيْرَ مُتَتَعْتِع، فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلّى الله عليه و آله و سلم يَقُولُ فِي غَيْرِ مَوْطِن، «لَنْ تُقَدَّسَ أُمَّةٌ لاَ يُؤْخَذُ لِلضَّعِيفِ فِيهَا حَقُّهُ مِنَ الْقَوِيِّ غَيْرَ مُتَتَعْتِع». ثُمَّ احْتَمِلِ الْخُرْقَ مِنْهُمْ وَالْعِيَّ، وَنَحِّ عَنْهُمُ الضِّيقَ وَالاْنَفَ يَبْسُطِ اللهُ عَلَيْکَ بِذَلِکَ أَکْنَافَ رَحْمَتِهِ، وَيُوجِبْ لَکَ ثَوَابَ طَاعَتِهِ. وَأَعْطِ مَا أَعْطَيْتَ هَنِيئاً، وَامْنَعْ فِي إِجْمَال وَإِعْذَار.
پس بخشى از وقت خود را به كسانى اختصاص ده كه به تو نياز دارند، تا شخصا به امور آنان رسيدگى كنى، و در مجلس عمومى با آنان بنشين و در برابر خدايى كه تو را آفريده فروتن باش، و سربازان و ياران و نگهبانان خود را از سر راهشان دور كن تا سخنگوى آنان بدون اضطراب در سخن گفتن با تو گفتگو كند، من از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بارها شنيدم كه مى فرمود: «ملّتى كه حق ناتوانان را از زورمندان، بى اضطراب و بهانه اى باز نستاند، رستگار نخواهد شد».
پس درشتى و سخنان ناهموار آنان را بر خود هموار كن، و تنگ خويى و خود بزرگ بينى را از خود دور ساز تا خدا درهاى رحمت خود را به روى تو بگشايد، و تو را پاداش اطاعت ببخشايد، آنچه به مردم مى بخشى بر تو گوارا باشد، و اگر چيزى را از كسى باز مى دارى با مهربانى و پوزش خواهى همراه باشد.
ثُمَّ أُمُورٌ مِنْ أُمُورِکَ لاَ بُدَّ لَکَ مِنْ مُبَاشَرَتِهَا، مِنْهَا إِجَابَةُ عُمَّالِکَ بِمَا يَعْيَا عَنْهُ کُتَّابُکَ، وَمِنْهَا إِصْدَارُ حَاجَاتِ النَّاسِ يَوْمَ وُرُودِهَا عَلَيْکَ بِمَا تَحْرَجُ بِهِ صُدُورُ أَعْوَانِکَ. وَأَمْضِ لِکُلِّ يَوْم عَمَلَهُ، فَإِنَّ لِکُلِّ يَوْم مَا فِيهِ. وَاجْعَلْ لِنَفْسِکَ فِيمَا بَيْنَکَ وَبَيْنَ اللهِ أَفْضَلَ تِلْکَ الْمَوَاقِيتِ، وَأَجْزَلَ تِلْکَ الاْقْسَامِ، وَإِنْ کَانَتْ کُلُّهَا لِلَّهِ إِذَا صَلَحَتْ فِيهَا النِّيَّةُ، وَسَلِمَتْ مِنْهَا الرَّعِيَّةُ. وَلْيَکُنْ فِي خَاصَّةِ مَا تُخْلِصُ بِهِ لِلَّهِ دِينَکَ إِقَامَةُ فَرَائِضِهِ الَّتِي هِيَ لَهُ خَاصَّةً، فَأَعْطِ اللهَ مِنْ بَدَنِکَ فِي لَيْلِکَ وَنَهَارِکَ، وَ وَفِّ مَا تَقَرَّبْتَ بِهِ إِلَى اللهِ مِنْ ذَلِکَ کَامِلاً غَيْرَ مَثْلُوم وَلاَ مَنْقُوص، بَالِغاً مِنْ بَدَنِکَ مَا بَلَغَ. وَإِذَا قُمْتَ فِي صَلاَتِکَ لِلنَّاسِ، فَلاَ تَکُونَنَّ مُنَفِّراً وَلاَ مُضَيِّعاً، فَإِنَّ فِي النَّاسِ مَنْ بِهِ الْعِلَّةُ وَ لَهُ الْحَاجَةُ. وَقَدْ سَأَلْتُ رَسُولَ اللهِ (صلى الله عليه وآله) حِينَ وَجَّهَنِي إِلَى الْيَمَنِ کَيْفَ أُصَلِّي بِهِمْ؟ فَقَالَ: صَلِّ بِهِمْ کَصَلاَةِ أَضْعَفِهِمْ وَکُنْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً.
حوادث و بلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله، طوفان و بهمن یکی از عواملی است که می تواند بخشی از جامعه را دچار آسیب کند و پیامدهای مادی، معنوی و جانی برای افراد داشته باشد و با توجه به شدت و گستردگی حادثه، می تواند صدمات جبران ناپذیری نظیر از دست دادن خانه و زندگی و حتی عزیزان شود.
شنبه هشتم بهمن ماه ۱۴۰۱ زلزله ای به بزرگی ۵.۹ ریشتر، شهرستان خوی را لرزاند. عقربه های ساعت لحظه ای روی عدد ۲۱:۴۴ متوقف شد و در چشم بر هم زدنی، سرنوشت تعداد زیادی از هموطنانمان در شبی سرد و زمستانی تغییر کرد.
شایان ذکر است، خوی بر روی گسل سیه‌چشمه - خوی به طول ۱٨۰ کیلومتر قرار دارد که از این میزان، ۱۱۰ کیلومتر در ایران و ۷۰ کیلومتر در کشور ترکیه است. این گسل در خوی به پنج شاخه تبدیل می شود.
از سال ۱٨۴۳ میلادی تاکنون هفت زلزله در خوی ثبت شده که بزرگترین آنها ۶ ریشتر بوده است و امسال سه زلزله با بیش از ۱۵۰ پس لرزه ثبت شده که نشان می دهد که این گسل در حال تخلیه انرژی خود است.
این زمین‌لرزه‌ای در عمق ۷ کیلومتری زمین شهرستان خوی را لرزاند و خساراتی به مراتب بیشتر به ویژه در شهر فیرورق به عنوان کانون زلزله به بار گذاشت. پس از آن نیز و تا ساعت ۲۴یکشنبه ۹ بهمن ماه ۶۶ پس لرزه در اطراف این شهر ثبت شده و به شبکه لرزه نگاری ارسال می شود.
به دنبال وقوع زلزله، نیروهای امدادی، امدادگران جمعیت هلال احمر، نیروهای مسلح، ارتش، سپاه و بسیج در کنار مردم پای کار آمدند و امدادرسانی به زلزله زدگان از همان ساعات اولیه آغاز شد و مسئولان لشکری و کشوری بر حسب وظیفه در مناطق زلزله زده حضور یافتند تا از نزدیک بر نحوه خدمت رسانی و امداد به هموطنان زلزله زده نظارت کنند و پیگیر امور باشند.
روز دوشنبه ۱۰بهمن ماه و در ادامه کمک رسانی به هموطنان زلزله زده، سید امیر حسین مدنی معاون توسعه روستایی و مناطق محروم کشور و دبیر شورای عالی جهاد سازندگی به عنوان نماینده ویژه معاون اول رییس جمهور می رود و پس از آن محمد مخبر معاون اول رییس جمهوری، سه شنبه ۱۱ بهمن‌ماه عازم مناطق زلزله زده می شود و با هموطنان مان دیدار می کند.
طبق اعلام استاندار آذربایجان غربی، میزان آسیب دیدگی حدود ۱۲ هزار واحد مسکونی در مناطق شهری و روستایی ارزیابی شده و بیش از ۳۰هزار دستگاه چادر به صورت انفرادی توزیع شده است. همچنین معتمدیان از ایجاد ۷۰ کمپ و اردوگاه اسکان اضطراری خبر داده و گفته است: برای ارائه خدمات متمرکز تعداد اردوگاه های اسکان اضطراری به یکصد اردوگاه افزایش می یابد.
حضور فعال تمام نهادهای حمایتی، نظامی، انتظامی، بسیج و نیروهای مردمی و جهادی، طلاب و روحانیون در اسکان اضطراری، جمع آوری کمک های مردمی، خدمت رسانی و امدادرسانی، آوار برداری نشان از حس انسان دوستی و یاری رساندن به هم نوع است که برآمده از آموزه های ناب اسلام و سیره ائمه اطهار (ع) است.
رئیس جمهور مردمی که در این مدت نمایندگان ویژه خود را به مناطق زلزله زده و برای رسیدگی به هموطنان مان گسیل کرده و از نزدیک وضعیت هموطنان مان در این روزهای سخت را پیگیری می کند، روز جمعه ۱۴بهمن در تماس تلفنی بر تامین سرپناه و اسکان مناسب برای زلزله زدگان خوی تاکید کرده و از خادمان ملت می خواهد تا کمک رسانی در این مناطق را تسریع بخشند.
در راستای اهمیت و لزوم خدمت رسانی به آسیب دیدگان زلزله خوی، حضور میدانی و جهادی مسئولان در امدادرسانی به هموطنان زلزله زده، آیت الله رئیسی در ادامه پیگیری به وضعیت زلزله زدگان صبح امروز یکشنبه ۱۶بهمن به همراه تعدادی از اعضای هیات دولت به شهرستان خوی رفت.
به رغم حضور گسترده نهادهای امداد رسان، خیرین و پزشکان، نیروهای خودجوش مردمی، نیروهای مسلح و بسیج، نیروهای جهادی در عرصه خدمت رسانی به مردم مناطق زلزله زده شهرستان خوی، برخی رسانه های معاند با سیاه نمایی، سعی دارند تا اقدامات انسان دوستانه و جهادی مردم و مسئولان را نادیده انگاشته و بعضا زیر سوال ببرند.
نظر شما