نوع والای مردم سالاری در نظام سیاسی مبتنی بر ولایت و امامت مشاهده می شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در استان فارس، حجت الاسلام ابراهیم کلانتری، امروز پنج شنبه (27 بهمن) در سلسله نشست های مباحث با موضوع «ولایت فقیه» که در حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) برگزار شد، ضمن تسلیت سالروز شهادت امام موسی کاظم (ع) گفت: نوع والای مردم سالاری را در نظام سیاسی مبتنی بر ولایت و امامت مشاهده می کنیم که مردم نه صرفا با نوشتن یک عدد رای بلکه با حضور ده ها میلیونی در برف و باران و سرما، وفاداری عینی خودشان را به نظام اعلام می کنند و نمونه این عمق وفاداری، در مقطعی از زمان که همه ی دستگاه های استکباری به کار آمده اند تا مردم را مایوس و خانه نشین و نظام اسلامی را با مشکل مواجه کند، قطعا در دنیا وجود ندارد و این نوعی مدل سازی سیاسی حکومت است.

تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) ادامه داد: نظام ولایت نوع خاصی از حاکمیت سیاسی است یعنی نظام مردم سالاری فقط این نیست که هر چند سال یکبار در فضای تبلیغاتی خاصی مردم را ساعاتی پای صندوق رای جمع کنند و بگویند تمام شد، مردم در ایجاد، استمرار و سلامت نظام اسلامی، نقش اصلی را بازی می کنند.

وی اضافه کرد: نظام اسلامی ریشه در آموزه های الهی و تشریع الهی دارد اما نظام لیبرال دموکراسی ریشه در اومانیسم، سکولاریسم و لیبرالیسم دارد، دست ما بالاتر است و ما هم دستی بر آسمان و هم دستی بر زمین داریم و هم به دین خدا و وحی آسمانی و پیام پیامبر الهی توجه می کنیم و هم نقش مردم را در اداره کشور، بیشتر از آن نقشی که در دنیای جدید برای مردم قائل هستند، می دانیم.

تولیت حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) تاکید کرد: بحث هایی که در این جلسه مطرح می شود تبیین زیر ساخت های فکری نظام مردم سالاری اسلامی است. تبیین زیرساخت های معرفتی، فکری و اندیشه ای، یک نوع از جهاد تبیین است، مقام معظم رهبری (دامت برکاته) مکرراا یکی از حوزه های جهاد تبیین را حوزه تبیین زیرساخت های فکری و معرفتی دانسته اند و این یکی از مهمترین بخش های جهاد تبیین است، حقیقتا یکی از کارهای اصلی افرادی که می خواهند در فضای عمومی جامعه و در فضای نسل جوان، روشنگری کنند حضور در همین نشست ها است که زیر ساخت ها را مورد بحث و بررسی قرار دهند.

حجت الاسلام کلانتری در ادامه، ضمن بیان خلاصه ای از جلسه گذشته، به بررسی دلیل دوم از ادله اثبات ولایت فقیه، پرداخت و گفت: این دلیل از 2 مقدمه تشکیل می شود و محور اصلی آن «ضرورت تامین مصالح حداکثری برای افراد و جامعه انسانی در همه عصرها» است.

وی پیرامون نخستین مقدمه برای دومین دلیل اثبات ولایت فقیه هم اظهار کرد: مقدمه نخست این است که تامین مصالح حداکثری برای آدمیان و جامعه انسانی در گرو حاکمیت انسان های کاملی است که سه ویژگی داشته باشند.

حجت الاسلام کلانتری در توضیح ویژگی های که انسان های کامل باید داشته باشند، گفت: نخست اینکه از احکام و دستورالعمل های گوناگون الهی از آگاهی کاملی بر خوردار باشند. چرا روی احکام الهی پافشاری می کنیم؟ چرا روی دستورالعمل های اسلام و دستورالعمل های دین، خیلی اصرار داریم؟ دلیلش این است که کسی که خالق انسان و جهان و آگاهترین بر روابط انسان و جهان است، قانونی که وضع می کند قطعا کامل تر، جامع تر و نافع تر از قوانینی است که انسان وضع می کند و منظور بخشنامه ها و آیین نامه های جزئی نیست، بلکه منظور قوانین کلی است.

وی ادامه داد: اگر کسی معتقد به خالق باشد و به این موضوع اعتقاد داشته باشد که ما اشرف مخلوقات خدا هستیم و جهان مخلوق خدا است، قطعاً تایید می کند قانونی که خالق وضع می کند، کاملترین قانون است و یعنی با آگاهی کامل، آن قانون وضع می شود، مثل دستورالعملی که سازنده یک دستگاه می نویسد و در کنار آن وسیله می گذارد.

این استاد حوزه و دانشگاه، پیرامون دومین ویژگی که انسان های کامل باید داشته باشند، گفت: این انسان ها باید از هوی و هوس های نفسانی دور بوده و در اجرای احکام و دستورات الهی هیچ گاه تحت تاثیر تمایلات نفسانی قرار نگرفته و حکم الله را در همه شرایط بر خواست خود و دیگران ترجیح دهند، غیر از این، خود این فرد باید نمونه ای عملی از احکام الهی باشد، به چهره این فرد که نگاه می کنیم احساس کنیم این فرد اسلام مجسم است، در آیه ۴ سوره «قلم» می خوانیم «وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ، در حقیقت تو به نیکو خلقی عظیم آراسته ‌ای» همچنین خداوند در آیه ۲۱ سوره «احزاب» راجع به پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا، مسلّماً برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی بود، برای آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می‌کنند».

وی، پیرامون ویژگی سوم که انسان های کامل باید داشته باشند، عنوان کرد: باید از تدبیر و مدیریت، زمان شناسی و شجاعت لازم برای اجرای احکام الهی برخوردار باشند، مصداق اتم و اکمل چنین انسان های کاملی همان معصومان علیهم السلام، هستند.

حجت الاسلام کلانتری ادامه داد: صرف داشتن علم و تقوا در عرصه حاکمیت کافی نیست، در عرصه حکمرانی باید قدرت مدیریت هم باشد و همینطور حاکم باید زمانه خودش را خوب بشناسد و بر همه معادلاتی که در جهان امروز اثرگذاری می کنند، احاطه داشته باشد، به عبارتی دوست و دشمن و جبهه حق و باطل را بشناسد، شجاعت داشته باشد و در موقع لزوم برخورد کند و نمونه ای از این قضیه در عصر حضرت امام راحل (رحمت الله علیه) است که سلمان رشدی کتاب آیات شیطانی را منتشر کرد و شجاعت برخورد امام با نویسنده مرتد کتاب آیات شیطانی، مصداق بارزی از شجاعت است.

تولیت این حرم مطهر، مقدمه نخست را یک مقدمه قطعی دانست و گفت: بر اساس باورهای یک انسان مسلمان، تامین مصالح حداکثری جامعه انسانی و خود انسان، در پرتو این است که احکام ناب الهی توسط انسان هایی پیاده شود که که آن ها را خوب می شناسند و از تقوای کافی برخوردارند و زمان شناس و مدیر و مدبر بوده و با همه وجود در خدمت اِعمال احکام الهی هستند و بر اساس جهان بینی ما مسلمین و شیعیان، این مقدمه یک مقدمه کاملا قطعی است.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی در توضیح دومین مقدمه برای دومین دلیل اثبات ولایت فقیه اظهار کرد: هنگامی که جامعه انسانی به هر دلیلی از فیض حضور انسان های کامل یعنی معصومان محروم بماند، حکم عقل سلیم مراجعه به مرتبه نازله یعنی مرتبه پایین تر می باشد، یعنی حاکمیتِ اشخاصی که از حیث ویژگی های سه گانه، نزدیکترین اشخاص به معصومان بشمار می آیند، این اشخاص که معصوم نیستند اما نزدیک به معصومین هستند کسانی هستند که اولا در شناخت احکام الهی، بویژه احکام الهی مرتبط با اداره جامعه، آگاه ترین افراد عصر خویش بشمار می آیند یعنی فقیه اعلم، ثانیا در رعایت تقوی پاکترین افراد عصر خویش بشمار می آیند یعنی «اتقی» هستند و « إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ » و ثالثاً در تدبیر، قدرت مدیریت، زمان شناسی، شجاعت و تشخیص اولویت ها و اهمیت های اجتماعی، تواناترین فرد زمان خویش باشند به عبارتی «اقوی» هستند.

وی اضافه کرد: قویترین، عالِم ترین و پرهیزگارترین، هر سه با هم در اینجا ملاک است یعنی کسی که هر سه ویژگی را توامان داشته باشد و در زمانی که خلا دسترسی به امام معصوم و انسان کامل وجود دارد، باید به دنبال کسی بگردیم که مصداق این سه ویژگی است و این حکم عقل است.

حجت الاسلام کلانتری تصریح کرد: در عصر غیبت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که انسان ها از فیض حضور آن امام محرومند عقل سلیم حکم می کند که حاکمیت بر جامعه اسلامی در دست عالم ترین اشخاص به دین خدا، پرهیزگارترین و تواناترین اشخاص در اجرای دین خدا، قرار گیرد که همانا فقیه جامع شرایط است و نام این برهان، «برهان عقلی تنزل تدریجی» است، تنزل تدریجی یعنی اگر مرتبه عالی نشد یک درجه به پایین می آییم که این حکم عقل است و برای دین جاوید، اینگونه است، دینی که قرار است تا پایان عمر دنیا پاسخگوی نیازهای بشر باشد و جامعه و انسان را اداره کند و راه را به انسان نشان دهد.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی، در ادامه به بیان نکاتی، پیرامون دلیل دوم از ادله اثبات ولایت فقیه پرداخت و گفت: نکته نخست این است که گرچه مقدمه نخست این برهان تا اندازه ای مبتنی بر نقل است، اما مقدمه دوم و همچنین شکل استدلال و نتیجه گیری همگی بر مدار عقل سلیم سامان یافته و به همین سبب این برهان در شمار براهین عقلی قرار گرفته است و بدون شک اگر دسترسی به بالاترین مرتبه نبود به مرتبه پایین تر که حکم عقل است تنزل می کنیم.

وی در توضیح دومین نکته برای دلیل دوم از ادله اثبات ولایت فقیه، عنوان کرد: مصالح حداکثری آدمیان که مقدمه اول این برهان بر مدار آن سامان یافت، عبارت است از سودها و منفعت های حقیقی که اولا به صورت مشروع و بر مبنای قوانین و احکام الهی عاید انسان ها شوند و بر اساس جهان بینی اسلامی، مصالح و منافع ما نسبت به چیزی که در مکاتب دیگر مثل لیبرالیسم گفته می شود فرق می کند، ثانیا به صورت همزمان حیات دنیوی و اخروی آدمیان را پوشش دهند و ثالثا بر همه نیازهای جسمی و روحی و فردی و اجتماعی آنان به صورت متعادل پرتو افکنند.

حجت الاسلام کلانتری ادامه داد: از این رو منافعی را که خارج از چارچوب ها و حدود الهی عاید می گردند و یا فقط یکی از دو حیات دنیوی و اخروی انسان را پوشش می دهند و یا فقط برخی از ابعاد وجودی انسان ها را برخوردار و برخی را بی پاسخ می گذارند، نمی توان در شمار مصالح حقیقی آدمیان طبقه بندی کرد و از سوی دیگر مصالح حداکثری به تناسب زمان ها، مکان ها و شرایط گوناگونی که ممکن است انسان ها و جوامع را در وضعیت های متفاوتی قرار دهند، متفاوت خواهند بود.

وی تاکید کرد: بسیاری از قوانین ذوالابعاد هستند و خیلی ها نمی توانند این ها را هضم کنند، فردی که می گوید حجاب مربوط به شخص خودم است، نمی تواند هضم کند که این حجاب مربوط به دیگران هم است و موردی که مربوط به دنیا است، مربوط به آخرت هم است و همین که مربوط به جسم است مربوط به جان هم می باشد، خیلی از مسائل اینگونه پیچیده است و وقتی می گوییم باید قانون را خدا وضع کند به این دلیل است که قانون آنقدر حساس است که ده ها بُعد دارد و بشر خیلی از وقت ها قادر نیست همه ابعاد را با هم ببینید.

حجت الاسلام کلانتری گفت: در جهان بینی اسلام، ما وقتی حرف از منفعت می زنیم، فقط برای زمان حال نیست و همه چیز را باید تا آخر در نظر بگیریم، در ارتباط با ثواب ها هم همینطور است وقتی صدقه می دهیم، برخی صرفا همین کمک نقدی به مستمند را در نظر دارند ولی این طور نیست، این فقط یک بُعد از ده ها بعد صدقه دادن است و این صدقه دادن می تواند گره 70 ساله آدم را که در جایی قفل شده است، باز کند.

وی تصریح کرد: در مورد انفاق، در قرآن و روایت  مطرح می شود که خداوند می فرماید که انفاق را علنی انجام دهید، چون ابعاد دیگری دارد و شما وقتی صدقه دادی دها نفر دیگر هم می بینند و برای آن ها هم ممکن است سئوال شود و این کار را یاد می گیرند و باعث بسط فرهنگ کمک به مستمندان و گرفتن دست نیازمندان می شود که قرآن بارها و بارها به ما متذکر شده است.

تولیت حرم مطهر در توضیح سومین نکته برای دلیل دوم از ادله اثبات ولایت فقیه هم گفت: اصل «تنزل تدریجی» که مقدمه دوم این برهان را تشکیل داده است افزون بر این که حکم قطعی عقل سلیم است، یک قاعده عقلایی است، بدین معنا که عقلای عالم از هر دین و مرامی که باشند در آنجا که نیل به عالی ترین و کامل ترین شکل مطلوب امکان پذیر نباشد به مرتبه پایین تر آن که نزدیکترین مرتبه به مطلوب نهایی است مراجعه می کنند و با وجود چنین مرتبه ای تنزل به مراتب پایین تر را مجاز نمی دانند.

وی در ادامه پیرامون اصل تنزل تدریجی، به سخنی از علامه محمدتقی مصباح یزدی که در کتاب «نظریه سیاسی اسلام» این عالِم وارسته آمده، اشاره کرد و گفت: استاد مصباح یزدی رحمت الله علیه در این مورد می گوید که قاعده عقلایی فوق در همه امور اجتماعی جاری است و از نظر همه عقلا، اعم از مسلمان و غیر مسلمان، پذیرفته است و مستند آن حکم عقل است و نیاز به دلیل شرعی ندارد.

حجت الاسلام کلانتری همچنین بیان کرد: بر اساس حکم قطعی عقل که فهم هر عاقلی بر آن گواهی می دهد، وقتی عملا تحقق شکل ایده آل حکومت اسلامی ممکن نبود و دسترسی به معصوم و شخص برخوردار از عالی ترین مراتب جهت ولایت و حکومت مستقیم بر مردم نداشتیم، کسی صلاحیت حکومت بر مسلمانان را دارد که در برخورداری از سه شرط اساسی علم، تقوا و مدیریت، برتر از دیگران و اشبه به معصوم (ع) است.