خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی: زهرا مهرور- در خراسان بزرگ که اکنون به سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی تقسیم شده است، به سه شب قبل از نیمه شعبان، «برات» گفته میشود و مردم با روشن کردن شمع بر گلزار مردگان خود، برای شادی روح آنها دعا می‌خوانند و این چراغانی کردن مزار مردگان به «چراغ برات» معروف شده است.
مردم خراسان جنوبی بر این باورند در روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم شعبان، زندگان با احسان برای مردگان تلاش می‌کنند تا برات آزادی آنان را از آتش جهنم کسب کنند و با توسل به حضرت ولیعصر(عج) آزادی خود از آتش جهنم را خواستار می‌شوند. اعتقاد اغلب مردم خراسان جنوبی بر این است که در این ایام سرنوشت رقم می‌خورد، به طوری که در نقاط روستایی استان در شب پانزدهم نیمه شعبان به پشت بام رفته و در مهتاب ایستاده و به سایه خود نگاه کرده و دست به دعا بر می‌دارند.
خیرات برات برای مردگان
اقشار مختلف مردم به ویژه کسانی که به تازگی عزیزی را از دست داده‌اند در این روز با حضور در مزار اموات ضمن درخواست آمرزش و زنده نگهداشتن یاد و خاطره درگذشتگان، آنان را در برکات میلاد یگانه منجی عالم بشریت حضرت مهدی (عج) شریک می‌سازند. برات غریبان، برات اسرا، برات مسافران، برات زنده‌ها و برات مرده‌ها از عناوینی است که برای این سه روز در نقاط مختلف خراسان جنوبی استفاده میشود که از این میان برات مرده‌ها در ۱۴شعبان برگزار میشود.
پخت انواع نان‌های سنتی مانند روغن جوشی، چلبکی، کماچ، ساچ و حلوا و پخش آن در بین مردم به ویژه کودکان از مراسم ایام برات در شهرهای خراسان جنوبی است، مردم این منطقه از کشورمان اعتقاد دارند پخت این خوراکی‌ها باید قبل از غروب آفتاب صورت گیرد. در غروب روز سیزدهم شعبان کسانی که به تازگی عزیزی را از دست داده‌اند اقدام به پخت نوعی نان سنتی به نام روغن جوشی کرده و آن را بین مردم تقسیم می‌کنند.
در روز ۱۴شعبان که به برات مرده‌ها شهرت دارد مردم با حضور بر سر قبور خویشاوندان، خواندن فاتحه و پخش شیرینی، شکلات، میوه و نان‌های سنتی یاد و خاطره عزیزانشان را گرامی می‌دارند. در این روز کسانی که به تازگی عزیزی را از دست داده اند با پهن کردن فرش و پخش انواع خوراکی و خواندن روضه یاد و خاطره تازه گذشته را گرامی می دارند، قرائت قرآن و فاتحه نیز در این راستا هدیه‌ای است که از سوی مردم نثار روح درگذشتگان میشود.
انحراف یک آیین از مسیر اصلی
اما آنچه امروزه شاهد آن هستیم خیرات در روز برات برای مردگان رنگ تشریفات به خود گرفته است و از طرفی نیز گدایان با حضور در آرامستان به جمع آوری خیرات از جمله كیک، آبمیوه، شكلات و خرما و ... روی آورده‌اند كه به علت خاكی بودن بیشتر نقاط آرامستان، این خوراكی از لحاظ بهداشتی مشكل دارند. بنابراین امسال روز برات بهترین فرصت است تا جهت شادی روح درگذشتگان به سمت کمک‌های مومنانه و احسان ماندگار پیش برویم و از طرفی به زندگی خودمان نیز برکت ببخشیم.
حجت الاسلام احمد رضایی- مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی- با بیان اینکه مردم اینکه مراسم برات یکی از آداب و رسوم قدیمی بوده که در بیشتر در استان های خراسان به چشم می خورد، می‌گوید: این سنت حسنه بر اساس اعتقاد مردم به معاد و زندگی پس از مرگ شکل گرفته و مردم معتقدند که در این روز با خیرات خود اموات را از گرفتاری های عالم برزخ نجات می دهند.
وی با بیان اینکه مراسم برات یکی از کارهای خوب مردم استان است اما متاسفانه چند سالی است که این سنت حسنه گرفتار آسیب‌هایی شده است، می‌افزاید: از جمله آسیب هایی این سنت، چشم و هم‌چشمی ها، تفاخر در برخی از خانواده ها با پهن کردن سفره های بسیار بزرگ و انواع تنقلات و میوه با تزیین های خاص برای اموات است.
او ادامه می‌دهد که علاوه بر این در حاشیه این کار مشکلات بهداشتی به وجود آمده به گونه ای که وقتی برای زیارت قبور به قبرستان مراجعه می کنیم یک فضای غیربهداشتی و کثیف تمام آن را آلوده کرده است.
مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه همچنین این سنت حسنه چند سالی است که به تکدی‌گری در جامعه دامن می‌زند، می‌گوید: بخش عمده‌ای از خوراكی‌های كه به قبرستان آورده میشود را افرادی خاص كه به صورت دوره‌گردی بر سر قبرها حاضر می‌شوند جمع آوری می‌كنند.
حجت الاسلام رضایی با بیان اینکه وقوع برخی مسائل اخلاقی از جمله بدحجابی در کنار برگزاری این سنت از جمله آسیب‌هایی است که در چند سال اخیر در آرامستان ها مشاهده می شود، تصریح میکند: قبرستان محلی است برای اینکه به یاد خدا و معاد بیفتیم و انسان با حضور در آن از خود رها شده و به یاد عالم آخرت می افتد اما با وجود این آسیب ها و رفتارهایی که برخی از خود نشان می دهند انسان لحظه‌ای هم به یاد آخرتش نمی‌افتد.
وی پیشنهاد می‌دهد که مردم صدقات و خیرات این روز را در جای درست هزینه کنند، به عنوان مثال اعضای خانواده می توانند دور هم بنشینند و به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که قسمتی از هزینه‌ها برای یک پذیرایی مختصر در سر قبر و مابقی برای کارهای عام المنفعه وامور فرهنگی هزینه شود.
پیشنهاد دیگر این کارشناس مذهبی این است که مردم می‌توانند خیرات خود را به نهادهای حمایتی از جمله کمیته امداد یا بهزیستی و موسسات خیریه تحویل دهند. همچنین اگر خودشان نیازمندانی را می‌شناسند می‌توانند این خیرات را برای کمک به آنها هزینه کنند.
این روزها اطراف همه ما کسانی زندگی می‌کنند که شرایط مطلوبی ندارند و به گفته عموم، در دسته نیازمندان و فقرا قرار می‌گیرند. چه چیزی بهتر از این که بتوانیم دل این افراد را شاد کنیم. به هرحال اجر معنوی آن فراتر از چیزی است که بتوان تصور کرد. افراد در زندگی خود روزهای سختی می‌گذرانند و معمولاً همه آنها در شرایط سخت، از نظر معنوی و روحی ضعیف‌تر می‌شوند. این که بتوانند حس و حال دیگر افراد مستمند و ضعیف را در این شرایط درک کنند بسیار انسانی خواهند بود. به اعتقاد ما اولین خیرات برای فرد درگذشته کمک به نیت او برای افرادی است که حتی توان خرید مایحتاج روزانه خود را ندارند.
نذوراتی روز برات در کانون مسجد به امور فرهنگی هدایت شد
محمد حسین علی آبادی، مدیر کانون فرهنگی هنری شهید رجایی روستای علی آباد فنود یکی از اقدامات خوبی که در ۲ سال اخیر انجام داده است گفتگوی چهره به چهره با اهالی روستا است برای اینکه آنان را متقاعد کند نذورات روز برات برای امواتشان را برای امور خیر از جمله برنامه‌های قرآنی، اعیاد مذهبی به ویژه جشن باشکوه نیمه شعبان اهدا کنند.
او با بیان اینکه سال گذشته با هدایت نذورات مردم در روز برات ۱۸ میلیون تومان جمع آوری و برای اجرای برنامه‌های مختلف فرهنگی هزینه کرده است، می‌گوید: امسال هم تاکنون ۲۰ میلیون تومان از نذورات مردم برای امواتشان در روز برات جمع‌آوری شده است.
مشارکت در نذر آزادی زندانیان به یاد اموات
فاطمه شاد، مسئول کانون بانوان و خانواده خدمت رضوی استان خراسان جنوبی جنوبی با بیان اینکه هر سال مردم استان در روز برات سر مزار اموات رفته و برای آنان خیرات می‌دهند، پیشنهاد می دهد: این خیرات را باید به بهترین شکل و هدفمند انجام دهیم.
وی می افزاید: کانون بانوان و خانواده خدمت رضوی قصد دارد با کمک‌های مردم به یاد امواتشان برای خانواده‌های کم‌برخوردار که برای نیازشون به واحد خواهران مراجعه کردند سبد معیشتی به مبلغ ۵۰۰ هزار تومان شامل پنج کیلو برنج، شکر، ماکارونی، روغن و حبوبات و لباس نو تهیه کند.
شاد خاطر نشان می کند: همچنین مردم عزیز استان می‌تواند با نذورات خود به آزادی یک زندانی کمک کرده و شادی خانواده آنها را هدیه به روح امواتشان کنند.
نکته قابل توجّه آن است که انجام کارهاى خیر، جهت اموات براى کسانى که آن را انجام مى دهند نیز ثواب و پاداش فراوان دارد. امام صادق(ع) فرمودند: «ثواب اعمال خیر، براى کسى که براى مردگان انجام مى‌دهد، براى او و براى آن مرده، هر دو نوشته مى‌شود.»
برپایی ۲۰۰ پایگاه جمع آوری نذورات مردمی در روز برات
محمد عرب- مدیرکل کمیته امداد خراسان جنوبی- از آمادگی پایگاه‌های مستقر این نهاد در آرامستان‌‌ها برای جمع‌آوری صدقه برای سلامتی و ظهور امام زمان(عج) و خیرات برای اموات به منظور هدفمندسازی کمک‌های مردمی در روز برات خبر می‌دهد و می‌گوید: با توجه به تقارن ۱۴ شعبان روز برات و سنت حسنه قدیمی همشهریان این خطه با هفته احسان و نیکوکاری به منظور جلوگیری از اسراف و توزیع نذورات و خیرات مردم به نیازمندان واقعی، همه دفاتر کمیته امداد در سطح استان، مراکز نیکوکاری و پایگاه‌های مستقر در آرامستان‌‌ها، آماده جمع‌آوری صدقه برای سلامتی و ظهور امام زمان(عج) و خیرات برای اموات به مناسبت این روز هستند.
وی می افزاید: ۲۰۰ پایگاه به منظور هدفمندسازی کمک‌های مردمی، و اهدای آن به نیازمندان واقعی و فرهنگ‌سازی صحیح و پرهیز از اسراف در این روز برپا میشود.
عرب با اشاره به جمع آوری مبلغ قابل توجه کمک‌های مردمی در روز برات سال گذشته، بیان میکند: این نهاد همه ساله با همکاری مردم نوع‌دوست استان، نذورات و هدایای جمع‌آوری شده را با اولویت سالمندان، زنان سرپرست خانوار، ایتام، کودکان بد سرپرست و خانوارهای دارای بیمار صعب‌العلاج به نیازمندان اهدا میکند.
مدیرکل کمیته امداد خراسان جنوبی می‌گوید: همچنین مردم برای پرداخت هدایا و نذورات در ایام برات می‌توانند از طریق کد دستوری #۱*۰۵۶*۸۸۷۷*یا از طریق پرداخت به شماره کارت ۸۸۹۰_۹۹۹۵_۹۹۱۸_۶۰۳۷ کمیته امداد امام خمینی(ره) در این امر خیر مشارکت کنند.
وی از مردم نیکوکار و همیشه در صحنه استان درخواست کرد با توجه به شرایط اقتصادی فعلی و کاهش قدرت خرید همچون سال‌های گذشته با کمک‌های بی‌دریغ خود شادی را در روز عید مهمان سفره نیازمندان کنند.
نکته پایانی
مدرسه‌سازی، صدقه دادن، وقف کردن، اهدای جهیزیه به زوجین نیازمند، آزادی زندانیان جزائم غیرعمد هرکدام از این کارها می‌تواند همان حسی را به شما و فرد درگذشته القا کند که در دنیای بزرگ ثواب‌های معنوی در مورد آن صحبت میشود. به‌هرحال انسان‌ها برای کمک به یکدیگر، باید قدم‌های بزرگ‌تر و محکم‌تری بردارند و به جهت انجام این کار روش‌های مختلف زیادی وجود دارد. به‌هرحال حل کردن مشکل همنوعان موضوع مهمی است که می‌توان به چشم یک خیرات به آن نگاه کرد.
نظر شما