حجت خدا از تولد تا شبهات مهدویت

خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛ فاطمه رحیم زاده- ولادت و زندگی مهدی موعود(عج) از رخدادهای مهم است و ریشه در باور دینی مسلمانان دارد. اعتقاد به تولد، حیات طولانی، ظهور و امامت آن حضرت، مسأله ای اساسی بوده که نقش سرنوشت ساز و جهت بخشی را به زندگی و رفتار دین باوران به خصوص شیعیان داده است. احادیث فراوانی از پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) وجود دارد که بیانگر ویژگی‌های شخصی امام زمان(عج) است.

گزارشگران تاریخ نیز چه آنان که پیش از ولادت امام می زیسته اند و چه آنان که در زمان ولادت و پس از آن بوده اند از این ولادت پر برکت خبر داده اند و برخی از آنان که توفیق دیدار و مشاهده مهدی(عج) را داشته اند از شمایل و اوصاف آن امام سخن گفته اند.

حضرت مهدی (عج) یگانه فرزند امام عسکری (ع) یازدهمین امام شیعیان است. امام زمان حضرت مهدی (عج) در سحرگاه نیمه شعبان ۲۵۵ ق در سامرّا چشم به جهان گشود و پس از پنج سال زندگی تحت سرپرستی پدر و مادر بزرگوارشان نرجس خاتون، در سال ۲۶۰ ق به دنبال شهادت حضرت عسکری (ع) همچون حضرت عیسی (ع) و حضرت یحیی (ع) که در سنین کودکی عهده دار نبوّت شده بودند در پنج سالگی منصب امامت شیعیان را عهده دار شدند. آن بزرگوار پس از سپری شدن دوران غیبت با تشکیل حکومت عدل جهانی احکام الهی را در سرتاسر زمین حاکمیت خواهد بخشید.

تولد مخفیانه آن حضرت بی شباهت به تولد حضرت موسی علیه السلام و حضرت ابراهیم خلیل علیه السلام نیست. همان گونه که این دو پیامبر بزرگ الهی تحت شدیدترین تدابیر امنیتی فرعونیان و نمرودیان به اراده خداوند و به سلامت در کنار کاخ فرعون و نمرود متولّد شدند، حضرت مهدی(عج) نیز در حالی که جاسوسان و مأموران خلیفه عباسی تمام وقایع خانه امام یازدهم (ع) را زیرنظر داشتند، در کمال امنیت و بدون آن که دشمنان بویی ببرند، در سحرگاه روز جمعه نیمه شعبان قدم به جهان هستی گذاشتند.

سیمای امام زمان حضرت مهدی(عج)

پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار علیهم السلام هر کدام در سخنان خود به اوصاف امام مهدی(عج) اشاره کرده اند. حضرت امام رضا (ع) در توصیف ویژگی های چهره و سجایای اخلاقی و ویژگی های برجسته آن حضرت می فرمایند: قائم آل محمد(عج) هاله هایی از نور چهره زیبای او را احاطه کرده است رفتار معتدل و چهره شادابی دارد. از نظر ویژگی های جسمی شبیه ترین فرد به رسول خدا(ص) است. نشانه خاصّ او آن است که گرچه عمر بسیار طولانی دارد، ولی از سیمای جوانی برخوردار است تا آن جا که هر بیننده ای او را چهل ساله یا کمتر تصور می کند. از دیگر نشانه های او آن است که تا زمان مرگ با وجود گذشت زمان بسیار طولانی هرگز نشان پیری در چهره او دیده نخواهد شد.

در خصوص زندگانی امام زمان(عج) و مقوله «مهدویت» برخی از سؤالات و شبهات مانند فلسفه غیبت، سلامتی حضرت و....مطرح می‌شود که فراگیر و همگانی است، چه از سوی معتقدان و چه منکران، با وجود این شواهد و قراین مطالبی درباره زندگی و شخص آن حضرت مطرح است که بحث و بررسی بیشتر و دقیق تری را می طلبد.

در آستانه ولادت حضرت صاحب الزمان(عج) گفتگوی خبرنگار شبستان با حجت الاسلام محمد شاکری کارشناس مذهبی و امام جمعه فردوس را در خصوص حضرت مهدی (عج) را در زیر می‌خوانید؛

1-فلسفه غیبت چیست و اگر امام زمان (عج) در میان ما نباشد چه اتفاقی می افتد؟ شکی نیست که خداوند متعال برای ابلاغ دستورات الهی، پیامبران و رسولانی را به همراه کتاب مشخصی برای به تعالی و به کمال رساندن بشر فرستاده است و به تعبیری در هیچ برهه ای از زمان و تاریخ، زمین را بدون حجت و خلیفه خود نگذاشته است.

وگرنه قبیح است فردای قیامت بدون ابلاغ دین، بندگان خود را عقاب و عذاب نماید و از طرفی این بندگان هستند که در طی زمان های مختلف واکنش هایی را نسبت به پیامبران الهی نشان داده اند، در برخی زمان ها همراهی بسیار کم بوده و در برخی زمان ها همراهی بیشتر بوده است و همراهی مردم در بهره مند شدن آنها از این نعمت الهی موثر بوده است.

بعد از پیامبر اکرم (ص) که خاتم انبیاء الهی هستند، باز خداوند متعال برای تبیین و تفسیر دین اسلام که کامل ترین و جامع ترین دین ها می باشد، امامانی را منصوب فرموده تا مردم دچار شک و سردرگمی و سرگردانی نباشند اما در بازه ای از تاریخ به قدری ظلم و ستم مردم زیاد شد که که خواست خداوند بر این تعلق گرفت که حجتش را از دیده ها پنهان دارد بنابراین در فلسفه غیبت امام زمان (عج) باید گفت که اولا یک دلیل مسقل ندارد بلکه همانگونه که در روایات متعدد بیان شده است چند عامل در غیبت امام عصر دخیل بوده یکی از ان عوامل، محافظت از امام بوده است و عامل دیگر، باتوجه به اینکه امام زمان (عج) آخرین امام می باشد، آمادگی مردم برای پذیرش حکومت امام شرط مهم تحقق آن حکومت می باشد پس باید مدتی دور از امامشان زندگی کنند و تلخی محرومیت از امامشان را بچشند تا تشنه اقامه حکومت آن بزرگوار گردند به گونه ای که خودشان از خداوند بخواهند که خدایا امام ما را برسان و آمادگی خودشان را برای جنگیدن در رکاب آن حضرت اعلام نمایند. دوم اینکه غیبت امام به گونه ای می باشد که علی رغم غیبت، باز مردم به انحاء دیگری بتوانند از وجودش بهره مند شوند.

2- کدام دلیل عقلی و نقلی لزوم وجود حجت الهی را اثبات می کند؟ با توجه به مطالبی که بیان شد به دلیل عقلی نیاز به حجت خدا و وجود ایشان اشاره شد لکن اجمال آن این می شود که ما در اصول قاعده ای داریم به نام قبح عقاب بلا بیان، یعنی قبیح و ناپسند است که بدون اینکه قانونی را برای مردم بیان کنیم کسانی که به آن قانون عمل نکرده اند را مجازات کنیم. 

همین الان هم در قانون ما آمده است که وقتی قانونی در مجلس تصویب می شود باید آن قانون در روزنامه های کثیرالانتشار چاپ و به رویت مردم برسد و چند روز هم از انتشارش بگذرد سپس لازم الاجرا شود حالا اگر قانون الهی توسط انبیاء الهی و ائمه اطهار و در عصر غیبت توسط جانشینانشان که علمای ربانی و مراجع جامع الشرائط تقلید می باشند، برای مردم تبیین نگردد، آیا سزاوار است فردا قیامت خداوند بدون تبیین مردم را مواخذه نماید؟

به طور قطع می گوییم سزاوار نیست از طرفی ما در سوره قدر می‌خوانیم، تنزل الملائکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر ...ملائکه در شب قدر نازل می شوند بر اساس روایات، نزول ملائکه باید بر معصوم (ع) باشد و اگر امامی در زمین نباشد، نزول این ملائکه بر چه کسی خواهد بود؟

به طور قطع نمی توانید بگویید که این نزول در زمان ائمه اطهار (ع) بوده و در عصر ما نیست و گرنه باید در معنای تنزل الملائکه و الروح خدشه کرد چرا که تنزل فعل مضارع است و دلالت بر استمرار و همیشگی دارد پس ما می گوییم از خود نزول ملائکه در شب قدر که یک مسئله حتمی و قطعی است، استنباط می کنیم که باید در همه زمان ها از جمله زمان ما امامی باشد که نزول ملائکه بر ایشان باشد.

3- راه شناخت و نزدیکی به امام زمان(عج) چیست؟ در خصوص شناخت امام زمان (عج) باید بگویم که مراد از شناخت کدام شناخت است ما به دو نوع شناخت می توانیم برسیم اول شناخت شخص امام زمان (عج) که از جهت نسبی و تولد و این مسائل گفته می شود و دوم شناخت شخصیت و جایگاه و مقام والا و فضائل آن بزرگوار است که البته قطعا اینه طور قطع این نوع شناخت مراد و مقصود است.

در خصوص شناخت مرحله دوم در ابتدا عرض می کنم که ما معتقدیم که خدا کند تمام مقاماتی را که به پیامبرش عنایت فرموده، غیر از مقام نبوت، به ائمه اطهار (ع) هم عنایت کرده است پس از شناخت پیامبر (ص) می توان به شناخت جانشین و وصی ایشان هم که همان خصوصیات را دارد رسید. خداوند برای ابلاغ دستورات الهی، بهترین و شریف ترین و بافضیلت ترین بنده خود را که لیاقت این امر خطیر را داشته باشد انتخاب کرده است و وصی و اوصیای پیامبر (ص) هم که توسط خداوند تعیین و منصوب می گردند هم باید این ویژگی ها را دارا باشند. پس یکی از راه های شناخت امام زمان (عج) شناخت پیامبران الهی و بندگان صالح خداوند می باشد که اوصاف بندگان صالح در قران بیان شده است به طور مثال 10 آیه اول سوره مومنون بیان ویژگی های پیامبر (ص) می باشد که همان خصوصیات در امام زمان (عج) هم وجود دارد.

4-با توجه به حتمی بودن آمدن امام زمان(عج) فلسفه ی دعا کردن برای سلامتی آن حضرت چیست؟ در خصوص نقش دعا در ظهور حضرت می توان به موضوع دعا کردن برای وجود آقا و یا ظهور آقا از دو جهت پرداخت. اول اینکه اشاره کردیم ظهور امام زمان(عج) یا تاخیر آن به عملکرد انسان ها بسیار وابسته است و از باب تشبیه و نزدیک شدن به ذهن می گویم چرا امام خمینی (ره) بعد از 14 سال توانستند به ایران برگردند و چرا انقلاب ما در سال 57 به پیروزی رسید با اینکه جرقه انقلاب از کودتای 28 مرداد سال 32 و نهایتا از 15 خرداد سال 42 زده شد؟ آیا قدرت نظامی رژیم پهلوی در سال 57 کمتر شده بود که نمی‌توانست به کشتار خود ادامه دهد. یا عامل دیگری نقش داشت؟

به طور قطع یکی از مهمترین عوامل سقوط رژیم و به دنبال آن برگشتن امام و پیروزی انقلاب، حضور مردم در صحنه بود حضور و اعلام آمادگی مردم به گونه هایی محقق می شود و یکی از آن راه ها، دعا کردن است. پس دعا یعنی خواستن و اعلام حضور و آمادگی مردم برای حکومت امام زمان (عج) البته دعایی که با همین نیت و داشتن همین آرمان مقدس باشد.

دوم دعا کردن یک نوع وظیفه مردم و تکلیف گرایی مردم را می رساند. مانند صدقه دادن برای سلامتی امام زمان (عج)؛ که اگرچه آقا به صدقه ما نیاز ندارد ولی یک نوع راست آزمایی و تکلیف گرایی ما را می رساند و البته دعا کردن در فراهم شدن اسباب ظهور هم بسیار موثر است چرا که تا اسباب ظهور فراهم نشود ظهور محقق نخواهد شد و به تعبیر دیگر دعا کردن، علت ساز است مانند تمام دعاهای دیگری که برای افزایش روزی و طولانی شدن عمر و ... می کنیم.