خبرگزاری شبستان، جهان اسلام: مسئله مهدویت یکی از موضوعاتی است که شرق شناسان در بررسی و تحقیق در میراث اسلامی به آن پرداخته اند. به طوری که شرق شناسان در بررسی مسئله مهدویت در پژوهش هایشان بر افکار و عقاید شخصیت های اسلامی تکیه دارد.
این شرق شناسان ولادت، امامت، غیبت، انتظار، ظهور دولت، آینده بشریت و مسایل دیگر درحوزه مهدویت را مورد بررسی قرار دادند، حتی در نظرات و دیدگاه‌های برخی از آنها شبهات وجود دارد، اما پرسشی که اینجا مطرح می شود، این است که علت افزایش علاقه شرق شناسان به بررسی مسئله مهدویت چیست؟
مسئله مهدویت در نگاه شرق شناسان
شرق شناسانی که درباره حضرت مهدی(عج) نوشتند، به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول کسانی مانند «هنری کوربان» شرق شناس فرانسوی هستند که در نوشته‌های خود به دنبال عینیت و واقعیت هستند. دسته دوم نیز کسانی هستند که عقیده به حضرت مهدی منتظر(عج) را به برداشت سنتی ربط دادند.
«هنری کوربان» شرق شناس و فیلسوف فرانسوی پیروی غیرعلمی و تعصبانه را که بینش برخی شرق شناسان نسبت به مسایل حساس اسلامی است، نمی پذیرد.
وی در کتاب «الامام الغائب فی العقیده الشیعیه» که مبتنی بر تحقیق منطقی و موضوعی در بررسی مسایل مهدوی است، می نویسد: به اعتقاد من، تشیع تنها مذهبی است که پیوسته پیوند هدایت بین خدا و خلق را حفظ کرده است و رابط ولایت تا ابد زنده است. بنابراین یهودیت به رابطه واقع بینانه بین خدا و جهان انسانی در شخص حضرت موسی(ع) پایان داده است و پس از آن، تسلیم نبوت حضرت مسیح(ع) و حضرت محمد(ع) نشدند. پس این رابطه قطع شد، با ختم نبوت، دیگر تداومی در پیوند بین خالق و مخلوق وجود ندارد. اما تشیع به عنوان تنها مذهبی که با ولایت رابط تکمیل کننده خط هدایت است که پس از پیامبر(ص) در این مسیر حرکت می کند و تا ابد زنده است.
این شرق شناس می گوید که مسئله امام مهدی(عج) و به طوری کلی ولایت تشیع را زنده نگه خواهد داشت.
« فرانسوا تویال» پژوهشگر و شرق شناس فرانسوی درباره غیبت حضرت مهدی(عج) می گوید که «امام مهدی(عج) مانند عروج حضرت عیسی(ع) به آسمان زمین و مردم را ترک کرد تا آنها را به بهترین وجه هدایت کند.
توال نویسنده کتاب «جغرافیایی سیاسی شیعیان» به مسئله مهدویت با نگاهی پیشرفته نگاه می کند و می نویسد که عقیده مهدویت سنگ بنای عقاید شیعه است. شیعیان در انتظار رجعت امام غایب هستند، درحالی که در زمین برای برپایی عدالت مباره می کنند.
او معتقد است که شیعیان دارای بینشی هستند که پیام معنوی شیعه درباره امام غایب است و درنتیجه تازمانی که امام غایب است بی پایان بودن تاریخ را می پذیرد.
«ماربین» شرق شناس آلمانی درباره حقیقت غیبت می گوید: ظهور حضرت مهدی(عج) یکی از مسایل مهم اجتماعی است که می تواند مایه امید و رستگاری باشد، اعتقاد به وجود حجت در هر دوره و انتظار ظهورش است.
انکار مسئله مهدویت در نگاه شرق شناسان
برخی از شرق شناسان برای ایجاد شک در وجود امام مهدی(عج) بدون استناد به حقایق به نشر کتاب و مطالبی با تحلیل سطحی اقدام کردند که علاوه برنادرستی روش شناختی به منابع غیرصادقانه رجوع کردند.
«گلد زیهر» شرق شناس آلمانی مدعی است که مسئله مهدویت و مسئله رجعت به نوعی از یهودیان به عاریت گرفته شده است، به طوری که زیهر می گوید که مسئله رجعت به خودی خود از شیعه یا اعتقادات آنها نیست، احتمال می رود که این مسئله از تاثیرات یهودیت و مسیحیت بر اسلام باشد. یهودیان و مسیحیان معتقدند که حضرت ایلیا به آسمان برانگیخته شد و باید در آخر الزمان به زمین بازگردد تا پایه های حق و عدالت را برپا کند.
در همین حال، «ون فلوتن» در کتاب «حاکمیت عرب» آورده است: ظلم عباسیان کمتر از ظلم بنی امیه نبود. این ظلم باعث شد که کسانی زیرآن قرار گرفتند، به دنبال امید رستگاری باشند، به همین دلیل برای رفع گرفتاری ها عقیده مهدی منجی را دنبال کردند.
«اشتروتمن» شرق شناس آلمانی در زمینه مسئله تولد امام مهدی(عج) شک و تردید وارد می کند و مدعی است که امام حسن عسکری(ع) امام یازدهم سال 260 هجری فوت می کند، اما این عقیده بین شیعیان امامیه رواح دارد که فرزندش محمد حجت(عج) وجود دارد.
«اسرائیل فردناند» شرق شناس آلمانی دیگر نیز راه اشتروتمن را می رود و این ولادت را افسانه‌ای و مشکل ساز می داند، زیرا این مسئله در همان روز وفات این حسن عسکری(ع) رخ داده است.
این پژوهشگران و برخی دیگر از آنها از جمله «جیمز دار مستیتیر»،«مونتگومری وات» شرق شناس اسکاتلندی با تحلیل سطحی و بدون اتکا به منابع معتبر به انکار مسئله مهدویت پرداختند. زیرا مسئله مهدویت به صدر اسلام برمی گردد و همان گونه که می دانیم در تمامی ادیان مذهبی به مسئله ظهور منجی اشاره شده است و پیروان همه ادیان به آن اعتقاد دارند. خطای اصلی منکران مهدویت این است که نه خود اعتقادی به ظهور منجی دارند و نه تاریخ مهدویت بررسی کردند.
در مرحله تاریخی کنونی، برخی از شرق شناسان و نویسندگان برای رویارویی با مهدویت وارد عرصه جدید (جنگ فرهنگی و فکری) شدند که یکی از خطرناک‌ترین عرصه‌ها در گذشته و امروز بوده است، زیرا به جعل حقایق و تحریف اقدام می کند تا سدی دربرابر نشر معارف مهدویت واقعی باشد.
نظر شما