«گذشت و ایثار» مهمترین جلوه تربیتی ستاره دمشق

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛زینب روحانی مقدم- ماه مبارک شعبان میزبان ولادت بانویی کریمه است که مثل شکوفه رایحه ای دل فریب داشت و گُلبرگ های روشن او بوی سیب را به دوش می کشید.

امروز 17 شعبان به نام کوچک ترین دردانه و نازدانه سیدالشهدا(ع) یعنی حضرت رقیه(س) گره خورده است؛ کسی که با آمدنش به روی حضرت ارباب خنده کرد و  چشم حسین(ع) بر رخ گُلش مات مانده بود.

*مروری بر زندگی کوثر ثانی

در واپسین سال های عمر معاویه یعنی سال 57 هجری قرمری، روزگاری که زیاده خواهی های او سایه ای سنگین از فساد و تباهی بر جامعه مسلمین انداخته بود، تولد نوزادی دختر به نام رقیه (علیهاالسلام) شادی و شعف را به خانه گلین و ساده امام حسین (علیه السلام) فرا خواند و اشک شوق را مهمان نگاه های منتظر کرد.

در 17 شعبان بود که غنچه ای دیگر، به باغ حسین (علیه السلام) روییده بود و همه بر گلبرگ رخش، غنچه های عاطفه نثار می کردند. رقیه (علیهاالسلام) در آن شب شکفت، و مادر تاریخ، کتاب کهن خویش را گشود و بر صفحه ای مبهم از آن، قلم را به تکاپو واداشت.

بر اساس نوشته های بعضی کتاب های تاریخی، نام مادر حضرت رقیه(علیهاالسلام)، امّ اسحاق است که پیش تر همسر امام حسن مجتبی (علیه السلام) بوده و پس از شهادت ایشان، به وصیت امام حسن (علیه السلام) به عقد امام حسین (علیه السلام) درآمده است.

مادر حضرت رقیه(علیهاالسلام) از بانوان بزرگ و با فضیلت اسلام به شمار می آید. بنا به گفته شیخ مفید در کتاب الارشاد، کنیه ایشان بنت طلحه است.

حضرت رقیه (علیهاالسلام) در خانواده ای پرورش یافت که پدر، مادر و فرزندان آن، همگی به عالی ترین فضیلت های اخلاقی و پارسایی آراسته بودند. افزون بر آن، فضای دل انگیز شهر پیامبر (ص) که شمیم روح فزای رسول خدا (ص)، علی (علیه السلام) و فاطمه (علیه السلام) هنوز در آن جاری بود و مشام جان را نوازش می داد، در پرورش او نقشی بزرگ داشت.

او در خانواده ای رشد یافت که همگی سیراب از زلال معرفت امام حسین (علیه السلام) بودند؛ خانواده ای که از بزرگ ترین اسطوره های علم و ادب و معرفت و ایثار مانند زینب کبری (علیهاالسلام)، اباالفضل العباس (علیه السلام)، علی بن الحسین (علیه السلام)، علی اکبر (علیه السلام) و... تشکیل شده بود.

حضرت رقیه (علیهاالسلام) در مدت عمر کوتاه خود در دامان این بزرگواران، به ویژه پدر گرامی اش امام حسین (علیه السلام) پرورش یافت و با وجود همان سن کم، به عنوان یکی از زیباترین اسطوره های ایثار و مقاومت در تاریخ معرفی شد.

یکی از جلوه های زیبای مکتب حسینی که توسط حضرت رقیه(ع) رقم خورد، حمایت از مظلوم است. حضرت رقیه(ع) با توجه به این که خردسال بودند، اما در واقعه عاشورا و نهضت حسینی به مقدار توان خود توانستند نقش آفرینی کنند و حمایت خویش را از مظلومیت و حقانیت امام حسین(ع) اعلام داشتند.

درس گذشت و ایثار یکی از جلوه های زیبای تربیتی حضرت رقیه(ع) بود؛ درسی که این کودک با معرفت امام حسین(ع) بر همگان آموخت. ایشان در خرابه شام وقتی پذیرای پدرش شد و شروع با سخن کرد، از مشکلات و سختی ها خود کلامی به میان نیاورد؛ بلکه مشکلات و سختی ها و مصائب کاروان اسرا گفت تا ماهیت قیام کربلا زنده بماند. ایشان از خود گذشت تا به خدا برسد و در جوار امام حسین(ع) آرام بگیرد و از رنج و مصیبت ها رهایی یابد.

از دیگر ویژگی ها و جلوه های حضرت رقیه(ع) وسیله هدایت مردم و جذب قلوب مردم به اهل بیت(ع) است. این ویژگی از خصائص بزرگ اهل بیت(ع) به شمار می رود؛ چنان که پیامبر اکرم(ص) در روایتی، امام حسین(ع) را چراغ هدایت و کشتی نجات معرفی کرد.

در آستانه ولادت حضرت رقیه(س) گفتگوی خبرنگار شبستان با حجت الاسلام علیرضا زارعی کارشناس مذهبی و امام جمعه بشرویه را در خصوص دردانه امام حسین(ع) را در زیر می‌خوانید؛

۱-تاريخ ولادت حضرت رقيه چه روزی است؟ در بحث تولد حضرت رقیه سلام الله علیها اتفاق نظر و اجماع علما بر این است که حضرت رقیه مولود ماه شعبان است اما اینکه در هفدهم ماه یا بیست و سوم متولد گردیده در روایات و تاریخ مورد اختلاف است.

۲-نام اصلی ایشان چیست و چرا به ايشان رقیه می گویند؟ اصل وجود دختری چهار ساله برای امام حسین علیه السلام در منابع شیعی آمده است در کتاب کامل بهائی نوشته علاء الدین طبری (قرن ششم هجری) قصه دختری چهار ساله که در ماجرای اسارت در خرابه شام در کنار سر بریده پدر به شهادت رسیده، آمده است.

بر اساس نظر مشهور علمای شیعه امام حسین علیه السلام دختری داشته به نام زینب یا فاطمه صغری که معروف به رقیه است.

رقیه در لسان عرب به معنی دختر کوچک و برگرفته از کلمه رقیق به معنی نازک است و به خاطر سن کم و لطافتی این دختر کوچک داشت ملقب به رقیه شد.

گویا این اسم لقب حضرت بوده و نام اصلی ایشان فاطمه بوده است؛ زیرا نام رقیه در شمار دختران امام حسین (علیه السلام) کمتر به چشم می خورد و به اذعان برخی منابع، احتمال این که ایشان همان فاطمه بنت الحسین (علیه السلام) باشد، وجود دارد.

۳-آیا نبودن نام حضرت رقیه (علیهاالسلام) در شمار فرزندان امام حسین (علیه‏السلام) در کتاب‏های معتبری چون ارشاد مفید، اعلام الوری، کشف الغمه و دلائل الامامه، بر نبودن چنین شخصیتی در تاریخ دلالت دارد؟ ما در کتاب های قدیم و متون متقدم نامی از حضرت رقیه را ندیده ایم.

نقل های مختلف وجود دارد که امام حسین علیه السلام 10 فرزند داشته که شامل ۶ پسر و چهار دختر به نام های سکینه، زینب و فاطمه است ولی نام چهارمی نیست و طبق شواهد و قرائنی که علما و دانشمندان متاخر به آن استناد کرده‌اند دختر چهارم امام حسین علیه السلام رقیه نام داشته است.

اما در منابع اهل سنت هم علمایی همچون ابن صباغ در الفصول المهمه فی معرفة الايمه، عمادالدین طبری در کامل بهایی، ابن جبیر سیاح و گردشگر معروف نقل هایی دارند که دلالت بر وجود حضرت رقیه سلام الله علیها می کند.

قدیمی ترین کتابی که از حضرت رقیه (علیهاالسلام) به عنوان دختر امام حسین (علیه السلام) یاد کرده است و شهادت او را در خرابه شام می داند، همین کتاب کامل بهایی است؛ این کتاب، اثر عالم بزرگوار، شیخ عمادالدین الحسن بن علی بن محمد طبری امامی است.

این کتاب در سال 675 هجری قمری تألیف شده و به دلیل قدمت زیادی که دارد، از ارزش ویژه ای برخوردار است؛ زیرا به جهت نزدیک بودن تألیف یا رویدادهای نگاشته شده به نسبت منابع موجود در این راستا، حایز اهمیت است و منبعی ممتاز به شمار می رود.

۴-محل دفن حضرت رقيه در كجا قرار دارد؟ آيا زيارت حضرت رقيه جزء زيارت مشاهد مشرفه به شمار آمده و از اجر و ثواب برخوردار است؟ قبر شریف و نورانی او در شام می باشد در کتاب منتخب التواریخ آمده است که یکی از قبور واقع شده در شهر شام قبر رقیه بنت الحسین علیه السلام است.

نویسنده کتاب اعیان الشیعه درباره مدفن ایشان می نویسد: «رقیة بنت الحسین علیه السلام ینسب الیها قبر و مشهد مزور بمحلة العمارة من دمشق، الله اعلم؛ رقیه دختر حسین علیه السلام قبری به او منسوب است و مشهدی که در محلة العماره دمشق زیارتگاه است. خدا به درستی آن آگاه تر است.»

شکی نیست که دختر کوچکی از امام حسین (ع) در شام از دنیا رفت و در آنجا دفن شد و حرم فعلی منسوب به همان دختر است، اما این که نام آن دختر رقیه بوده یا نام دیگری داشته در بین دانشمندان اسلامی اختلاف نظر وجود دارد هر چند معروف این است که نامش رقیه است.

۵-آيا توسل و تضرع به حضرت رقيه جائز و در مظان استجابت قرار دارد؟ و يا زيارت ايشان، تنها با توجه به قاعده تسامح در ادله سنن جائز شمرده مى شود؟ بروز کرامت های زیاد و عنايت های متعدد و حضور دل های پاک در کنار قبر مطهر حضرت رقیه دلالت بر عظمت صاحب قبر و ثواب زیارت آن بزرگوار دارد.

طبق شواهد و قرائنی که تا به امروز اتفاق افتاده و در کتاب های متعدد مکتوب شده است قبر مطهر حضرت رقیه از مشاهد مشرفه است که حتی غیر شیعه و غیر مسلمان هم قبر حضرت رقیه سلام الله علیها را به عنوان مرجع و پناهگاه خود انتخاب می کنند و در گرفتاری ها و مشکلات به قبر و آن بزرگوار پناه می برند و حاجت خود را می گیرند که نمونه های مختلف آن در کتاب کرامات حضرت رقیه سلام الله علیها وارد نقل شده است.

بسيارى از مردم با كوله بارى از حوائج به قبر او پناه مى برند و ايشان را شفيع و وسيله خود در درگاه خداوند قرار مى دهند و خداوند، حاجت هاى آنها را به بركت رقيه(س) اجابت كرده و چه بسا بيمارانى كه شفا يافتند و چه قرض دارانى كه قرضشان ادا گشته و چه بسا گرفتارانى كه هم و غمشان برطرف شده و چه بسا اندوه و سختى كه زائل گشته است.