خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی: زهرا مهرور- هیئتهای مذهبی ریشه در تاریخ اسلام و تشیع دارند، به طوری که نخستین هیئتها در محضر حضرات معصومین(ع) تشکیل شدند. هیئتهای مذهبی از قدیمیترین نهادهای مردمی و اجتماعی بوده که حول محور حب اهل بیت عصمت و طهارت و تعظیم شعائر دینی به خصوص بزرگداشت ایام شهادت سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) فعالیت میکنند.
نقش هیئتهای مذهبی و جایگاه مردمی آن بر هیچ کس پوشیده نیست. شاید بزرگترین پایگاه دینی ـ ملی در جامعه اسلامی ما هیئتها و محافل مذهبی باشد. هر چه قدر، قدر و ارزش یک هیأت در میان مردم شناخته شده و والا باشد، میزان تأثیرگذاری آن بر مردم نیز بیشتر خواهد بود. یکی از هیئتهای قدیمی بیرجند «هیئت ابوالفضلی (ع)»است که ۱۰۰ سال قدمت دارد. اولين هيئت عزاداری شهرستان بيرجند به دست شخصی به نام عبدالوهاب شاهسونی در اواخر سلسله قاجار سال ۱۲۹۸ در محله خيرآباد تشكيل شد.
از سال ۱۲۹۸ تا سال ۱۳۰۰ مجالس هیئت ابوالفضلی به صورت خانگی برگزار میشد تا اینکه مرحوم غلامرضا کبابی خانه خود را وقف حسینیه و عزاداری در ایام محرم و حضرت ابوالفضل(ع) کرد. حسینیه کبابی اولین حسینیه محله خیرآباد(هسته اولیه شهر بیرجند) بوده است و جلسات هیئت ابوالفضلی تا ۱۵ سال در همین حسینیه برپا می شد اما با زیاد شدن جمعیت، مصلای فعلی ساخته شد.
این را هم باید بدانیم که گرفتن مراسم عزاداری در زمان رضاخان به این راحتیها نبود و شهربانی برای برگزاری مجالس عزاداری موانع و مشکلاتی را به وجود میآورد و از هیئتداران خواست برای برگزاری مراسم ماه محرم اجازه بگیرند و بعدها نیز حرکت دسته عزاداری در روز تاسوعا و عاشورا ممنوع شد. حتی اگر در بعضی روزها مخفیانه و به صورت پنهانی مراسم عزاداری برپا میشد صاحبخانه را تحت تعقیب قرار میداد و راهی زندان میکرد.
شاید سال ۱۲۹۸ وقتی «عبدالوهاب شاهونی» به عشق خاندان اهل بیت به ویژه حضرت ابوالفضل(ع)، این هیئت را تأسیس کرد، گمان نمیکرد که چراغ این هیئت با گذشت یک قرن روشن بماند تا خادمان و عاشقان خاندان عصمت و طهارت(ع) امروز همایش «شه با وفا، قرنی بر مدار قمر» به مناسبت یکصدمین سال تأسیس هیأت ابوالفضلی بیرجند را با دعوت از هیئتهای مذهبی و جمعی از هنرمندان مرکز استان خراسان جنوبی برگزار کنند.
صدا تعزیهخوان نقش حضرت ابوالفضل(ع) «چرا کوفیان کف به کف می زنید/ چرا مشک من را هدف میزنید/ همه هستیم این است دل من غمین است/ حسین جان حسین جان حسین جان...ای خدا این مشک را از من مگیر/ گر گرفتی اشک را از من مگیر» در محل فرهنگسرای شهرداری بیرجند بلند میشود و پس از آن تلاوت قرآن زینتبخش آغاز این همایش است تا یادآور سالهای دوری باشد که مراسم عزاداری هیئت ابوالفضلی در حسینیه کبابیها برپا میشد.
سید احمد رحیمی یکی از شهدایست که در هیئت ابوالفضلی خادمی کرد، اما در جنگ تحمیلی با صدام، با پیروی از قمر بیهاشم نگذاشتند بیرق بر زمین بیفتد و جزو عَلَم به دوشهای ایران بود که به خیل شهدای صحرای کربلا پیوست و حالا تمثال او مجلس را مزین به عطر شهدا و شهادت کرد تا همه حاضران در این همایش که مدال نوکری اهل بیت(ع) را بر سینه دارند سرود ملی ایران را زمزمه کنند.
یک روزی این بیرق را مرحوم شاهسونیها و کبابیها و خیلی از بزرگان و شهدا نگذاشتند بر روی زمین بماند و سینه به سینه و نسل به نسل به دست ما رسیده و حالا نوبت تک تک ماست که به حضرت علی بن موسی الرضا(ع) قول بدهیم که آقا شما را به جدتان قسم میدهیم که کمک کنید تا این عَلَم را نسل به نسل برسانیم به دست صاحب اصلی آن حضرت مهدی عج الله تعالی شریف.
در حالی که نوای حرم امام رضا(ع) سالن را معطر به عطر حریم رضوی کرده است همه از امام مهربانیها تمنا میکنند تا خادمی در خانه جدش سید و سالار شهیدان و علمدار کربلا را از آنان نگیرد. یادش بخیر صدسال گذشته است اما هنوز این عَلَم بالاست.
به اینجا این همایش که میرسد غلامحسین علیزاده، مداح اهل بیت(ع) و از اعضای هیئت عامل هیئت ابوالفضلی بیرجند شروع به مداحی میکند: «ای سمت نوکریت شرف و عزت و فخر همه/ای به تمنای غمت به لب اهل ولا زمزمه/ذاکر و مداح توأم نظری ای پسر فاطمه/گرچه تو را نوکر ناقابلم نوکریت داده صفا بر دلم/تا که بسوزم همه را همه جا سوز درونم بده/سینه ام افروخته کن ز عنایت دل خونم بده/پاکی و تقوا و صفا به درون و به برونم بده/عشق تو سرمایه ی فردای من/گر تو قبولم نکنی وای من/ای پدر ومادرمن به فدای لب عطشان تو/نیزه و شمشیر وسنان کفن پیکرعریان تو/برسرنی جلوه کنان سرهمچون مه تابان تو/مرا مران مرا مران از درت/به پهلوی شکسته ی مادرت/سوز بده برسخنم به دل سوخته خواهرت/ تاکه بگویم سخن از تن صد چاک علی اکبرت/ناله زنم یاد کنم زلب خشک علی اصغرت/گوهر اشکم شده ایثار تو/ گریه کنم یاد علمدار تو ...
مجری با روایت عنایت حضرت ابوالفضل(ع) به کودک مریض یکی از خادمان اهل بیت(ع)، دلهای خادمین هیئتهای مذهبی را با چشمانی بارانی روانه بین الحرمین میکند و میگوید: «حضرت عباس(ع) طعم ناامیدی را چشیده و هیچ فردی را ناامید برنمیگرداند».
ضرورت نقشآفرینی هیئتهای مذهبی در جهاد تبیین
در ادامه سید محمدرضا طالبی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی که در این همایش حضور داشت از برگزاری همایش «شه با وفا، قرنی بر مدار قمر» به صورت بینالمللی در سال ۱۴۰۲ به میزبانی بیرجند خبر داد و گفت: هیئت ابوالفضلی بیرجند از هیئتهای تأثیرگذار و ولایتمدار بیرجند است که یک قرن مدال افتخار نوکری و خدمت زیر بیرق علمدار کربلا را به سینه دارند.
وی در ادامه سخنانش با بیان اینکه هیئتهای مذهبی با سه خصلت مهم و برجسته از مردم، برای خدمت به مردم و تأمین هزینهها توسط مردم و با وجود سه محور اساسی روحانیون، مداحان و عوامل اجرایی قوام گرفتهاند، افزود: بعضی از افراد احساس میکنند هیئتهای مذهبی تنها در ماه محرم و در ایام شهادت ابا عبدالله الحسین(ع) ایفای نقش میکنند، در حالی که هیئتها در کنار این موضوع، کارکردهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دارند.
طالبی با اشاره به کارکرد اجتماعی هیئتهای مذهبی، گفت: هیئتهای مذهبی خراسان جنوبی در مقابله و پیشگیری از کرونا با تهیه ماسک و مواد ضدعفونیکننده و نیز اقدام برای ضدعفونی کردن فضای هیئتهای و مکانهای عمومی، نقش مهمی ایفا کردند و با رعایت دستورالعملهای بهداشتی نگذاشتند که کرونا مراسم ملی، مذهبی را تحتالشعاع قرار دهد.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی با تأکید بر اینکه هیئتهای مذهبی همیشه در کمک به محرومان و نیازمندان پیشقدم هستند، ادامه داد: هیئتهای مذهبی بصیر و انقلابی یک رسانه بسیار بزرگ و تأثیرگذار هستند که برای مقابله با جنگ ترکیبی دشمن میتوانند نقشآفرینی کنند.
به گفته وی جهاد تبیین در هیئتهای مذهبی با توجه به مخاطب زیاد میتواند به خوبی ظهور و بروز پیدا کند و مداحان در کنار مداحی، به تبیین مسائل روز هم بپردازند.
طالبی متذکر شد: از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون دستاوردها و موفقیتهای بسیاری داشتهایم که به طور صحیح در زمان خودش نتوانستهایم به نسل جوان منتقل کنیم و این کمکاری سبب بروز آسیبهایی در جامعه شده است در نتیجه ضرورت دارد مداحان بصیر در کنار پرداختن به مصائب اهل بیت(ع)، توفیقات نظام را هم برای مردم به ویژه قشر جوان بیان کنند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی افزود: هرچند در ماده چهار اساسنامه هیئتهای مذهبی آمده، هیئتها حق دخالت در امور مربوط با احزاب را ندارند اما در موضوعهای ملی و مذهبی و در انتخابات برای حضور حداکثری مردم میتوانند نقش آفرینی داشته باشند.
در این همایش ضمن اجرای گروههای سرود و مدح حضرت ابوالفضل(ع)، کتاب «قرنی بر مدار قمر» و تمبر یکصدمین سالگرد تاسیس هیات ابوالفضلی بیرجند نیز با حضور جمعی از مسئولان استان، پیرغلامان و خادمان هیاتهای مذهبی و مدیرکل پست خراسان جنوبی رونمایی شد.
نکته پایانی
حضرت ابوالفضل(ع) حماسهساز قیام عاشورا است كه با ایثار، جانبازی و شهادت توانست عشق و ارادت به امام زمان خود را به منصه ظهور رساند و اینگونه الگوی شایسته وفاداری برای رهروان راه حقیقت شد. قمربنی هاشم هرگز وصیت پدر بزرگوارش را در آستانه شهادت كه از او خواست كه روز عاشورا و در كربلا برادرش حسین را تنها نگذارد فراموش نكرد و در تمامی دوران زندگی خود در كنار برادرش امام حسین(ع) بود. در هجرت تاریخ ساز امام حسین(ع) به كربلا نیز سرپرستی قافله را حضرت ابوالفضل(ع) برعهده گرفت.
نقش مهم و تاثیرگذار حضرت عباس(ع) در رخداد عاشورا بر همگان آشكار است، آن بزرگوار در این واقعه برای حفظ و تحكیم مبانی حقیقی اسلام تا آخرین نفس ایستادگی كرد و اسوه پایمردی و وفاداری لقب گرفت و با شهادت خویش در این نبرد بزرگ، پیام خود در ارتباط با وفاداری به ولایت و امامت را در تاریخ اسلام جاودان ساخت. در روایتی از امام صادق(ع) می خوانیم كه «عموی ما عباس نزد خداوند مقامی دارد كه تمام شهدا به آن غبطه می خورند.» امروز ما نیز باید دریابیم كه جمله «كل یوم عاشورا و كل ارض كربلا» تنها یک حدیث نیست و در واقع یک كلام حق است، در حقیقت هر فردی كه در موقعیت مشابهی نظیر قیام عاشورا قرار بگیرد باید برای دفاع از مسیر حق، جان خود را اهدا كند.
قرآن کریم میفرماید که به دنبال الگو باشید، نسل جوان ما هم باید با الگوی ولایتمداری قمر بنی هاشم را در زندگی خود پیادهسازی کنند تا در جنگ ترکیبی دشمن در تشخیص مسیر حق از باطل دچار سردرگمی نشوند و به کمال مطلوب و رضایت الهی دست یابد. همانگونه که در هشت سال دفاع مقدس، رزمندگان غیور در برابر تجاوز و زورگوییهای رژیم بعث ایستادند و جانبازان سربلندی که با گذشتن از سلامت جسم و روح خود در راه دفاع از کشور و انقلاب اسلامی در برابر تهدیدهای دشمن، بزرگترین فداکاریها را به منصه ظهور رساندند.
نظر شما