به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام محمدرضا قرائتی، عضو موسسه علمی پژوهشی مسجد به مناسبت فرا رسیدن دهه تکریم و تعظیم مساجد و به منظور تبیین نقشی که مسجد می‌تواند در جذب و تربیت جوان تراز انقلاب و اسلام داشته باشد، یادداشتی اختصاصی در اختیار شبستان قرار داده است که مشروح آن در ادامه مرور می‌شود:
منافع مسجد مردمی است
اساساً نباید به مسجد به دیده ابزاری نگریست، مسجد جزء اهداف است همانطور که خدا خود هدف اصلی است و انبیاء و اولیاء و والدین و استادان واسطه رسیدن انسان به این هدف هستند، درباره مسجد هم اینگونه است انسان همانطور که برای تأمین نیاز‌های مادی به بازار و مدرسه و خانه نیاز دارد در تأمین حوائج معنوی خود نیز به مسجد نیازمند است؛ وهمان‌طور که مرکزیت همه کتاب‌ها با قرآن است مرکزیت همه مکان‌ها نیز با مسجد است.
مسجد محل مکالمه و انس با خدا و ارتقای کیفی این ارتباط است، دیگر اماکن وسیله‌اند برای تحقق این هدف؛ اگر مسجد را مرکز و هدف ببینیم و به سمتش برویم، فواید و آثاری خاص شامل حال ما می‌شود.
مرور آیات و روایات نشان می‌دهد خدا مسجد را به عنوان نخستین خانه در زمین و برای تقوا بنا کرده است: «لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فیهِ» و اینکه تأکید شده همه به مسجد بیایند برای آن است که در مسجد از خدا سخن گفته می‌شود، هیچ فقیهی اجازه نمی‌دهد در مسجد جز از خدا سخن بگویند، نتیجه پرستش خدا و انس با او، سعادت در دنیا و آخرت است لذا خاصیت آمد و شد به مسجد، عمومی است.
مسجد پایگاهی است که همه منافعش مردمی است و بالاترین اذکار یعنی ذکر خدا در آن هست، این ذکر هم فواید دنیوی دارد و هم آثار و برکات اخروی، فواید دنیوی مثل رفع گرفتاری از مشکل‌داران، ایجاد زمینه برای ازدواج جوانان، حل و فصل مشکلات خانوادگی و ... چنان که مساجد بهترین محل حل و فصل مشکلات هستند.
در مسجد همه بالسویه هستند
یکی از مهمترین اقشاری که به مسجد مراجعه می‌کنند، جوانان هستند مسجد خانه خدا است برای همه مردم و هیچ قشری را در آن نمی‌توان ممتاز و منحصر کرد و این در احکام هم هست که کسی حق اعمال تبعیض در مسجد ندارد لذا اگر فرد میانسالی که جایگاهی ممتاز دارد کودکی را برای نماز جابجا کند، نمازش دچار اشکال می‌شود! در مسجد همه بالسویه هستند (در مسجد چه معتکف چه مسافر و چه عابر جایگاه مساوی دارند) اما جوانان به دلیل نقش پررنگ‌تری که در جامعه ایفا می‌کنند، مخاطب خاص‌تری در مسجد محسوب می‌شوند چون در دفاع مقدس و جهاد در ساحت علمی، در ازدواج و فرزندآوری و فعالیت‌های فرهنگی معمولاً جوانان پیشتاز هستند هرچند ما نباید کسی را برای حضور جوان از مسجد بیرون کنیم!
جوان در مسجد خط می‌گیرد
از باب دغدغه‌ای که معمولاً در جامعه وجود دارد که جوانان دچار اضمحلال نشده و به بزهکاری و آسیب‌های اجتماعی مبتلا نشوند دغدغه‌ای مضاعف درباره آنها وجود دارد، بهترین مکان برای مصونیت جوان تراز اسلام و انقلاب یا تراز سیاسی و اجتماعی، یا تراز خانوادگی فرهنگی مسجد است اگرچه همه ساعات و روز‌هایش را در مسجد نگذراند، جوان در مسجد خط می‌گیرد اگر جوانان در مسجد دچار آسیب و مشکل شوند، اکثریت جامعه دچار مشکل می‌شود اگر هم نبوغ، تکامل و تعالی داشته باشند جامعه را هم به آن سمت می‌برند! جوان با حضور در مسجد چاره مشکلاتش را می‌یابد و باید هم چنین باشد.
کارکردهای مسجد را منزوی نکنیم
مسجد برای هر قشری نسخه‌ای دارد، برای مثال برای افراد مسن و بازنشسته، برای آنها که وقت کافی ندارند، برای مادرانی که فرزند خردسال دارند، معمولاً به تناسب احکام شرایط حضور همه این اقشار را فراهم می‌کند؛ البته مسجد جای سالمندان هم است اما خانه سالمندان نه! مسجد جای کودک است نه مهدکودک، مسجد باشگاه ازدواج و امثال آن نیست تأمین نیاز‌ها در مسجد نباید کارکردهای مسجد را منزوی کند مسجد باید به جوان در تشکیل خانواده و همسرگزینی کمک کند، مسجد باید بستر دوست‌یابی و مشورت درباره تحصیل و اشتغال را برای جوان فراهم کند اما تحصیل در دانشگاه و حوزه دنبال می‌شود.
وجه ممیزه مسجد با دیگر اماکن
بعضا با سؤالاتی مواجه می‌شویم مثل اینکه چرا در مسجد همسرگزینی شود نه در خانه‌های عفاف؟ در پاسخ باید گفت مسجد ویژگی‌هایی دارد که دیگر مکان‌ها فاقد آن هستند، از احکام مسلم مسجد این است که وقتی مسجد ساخته شد مکان آن وقف ابدی خانه خدا است مسجد به عموم مردم از نوزاد یک روزه تا سالمندان تعلق دارد و اختصاص به فرد، حزب، جناح و گروه خاص ندارد و همین مسأله سلامت مسجد را تأمین می‌کند؛ در مسجد به محض اینکه رویکرد شخصی و حزب بازی و جناح بازی اتخاذ شود، با واکنش مواجه می‌شود!
خداوند در قرآن بر عدم اقامه نماز در مساجد ضرار تأکید کرده و می‌فرماید: «لا تَقُمْ فیهِ أَبَداً لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فیهِ فیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرینَ؛ هرگز در آن [مسجد به عبادت] نایست! مسجدى كه از روز نخست برپایه‌ی تقوا بنا شده، شایسته‌تر است كه در آن [به عبادت] بایستى. در آن، مردانى هستند كه دوست مى‌دارند پاكیزه باشند و خداوند پاكیزگان را دوست دارد.
این یعنی مسجد باید بر اساس تقوا تأسیس شود، در این مسجد مردان (همه مردم) دوست دارند پاکیزه باشند لذا نمی‌توان شرط گذاشت گنهکاران یا آنها که ممکن است گناه کنند، به مسجد نیایند!
بی‌مهری جوان را از مسجد می‌راند
اگر بدون افراط و تفریط آداب مربوط به مسجد را آنطور که مدنظر اسلام است بجا آوریم نیاز نیست برنامه خاص فرهنگی و مسابقه و جایزه برای جذب جوان بگذاریم، جوان دنبال لذت‌هایی است که برای آنها هزینه می‌کند مسجد اگر جای خوبی‌ها، سکوت، ذکر و خوش اخلاقی و عبادت و از بدی و نزاع و دور باشد، جذاب خواهد بود. اگر چنین فضایی بر مسجد حاکم باشد، حتی جوانی که از قطب آمده و سابقه ذهنی درباره اسلام و مسجد ندارد، هم جذب می‌شود اما اگر جوان با بی‌مهری، تندخویی، و برنامه‌های غیرجذاب مواجه شود نسبت به مسجد دافعه می‌یابد حتی اگر مذهبی باشد!
مسجد بالذات ضرار نیست
آنچه سبب دفع جوان از مسجد می‌شود به عوامل و کارگزاران مسجد بازمی‌گردد، مسجد بالذات ضرار نیست، آنچه هم در تاریخ صدر اسلام به عنوان مسجد ضرار نقل شده به دلیل نیت سازنده و فتنه‌های مدنظر در سایه بنا کردن مسجد است؛ بدعت‌ها، دروغ گویی‌ها ریختن آبروی یکدیگر و امثال این‌ها مسجد را ضرار می‌کند مسجد باید محل دفعه مشکلات و فتنه‌ها باشد.
نظر شما