مسجد جامع فسا بازمانده ای از دوره قاجار

خبرگزاری شبستان- استان فارس: مهدی رحمانیان

مساجد از جمله کهن ترین مکان هایی است که از دیرباز در شهرها ساخته شده و به همین دلیل به عنوان آثار تاریخی و کهن از اعصار گذشته به یادگار مانده است.

معماری بنای مساجد که بعضاً به سبک اسلامی است به دوام قدمت و زیبایی منحصر به فرد آن کمک دوچندانی می کند این سبک از معماری در دنیا کم نظیر بوده و تنها مخصوص کشورهای اسلامی است.

از جمله این سبک معماری در فضای درونی و بیرونی مساجد نه تنها به غنای آن رونق بخشیده بلکه حس معنویت خاصی را جلوه گر کرده و منحصر به فرد بودنش را به رخ می کشد.

استان پهناور فارس نیز که از دیرباز مهد فرهنگ، تمدن، ادب و معنویت بوده، آثار تاریخی بسیاری را در خود جای داده است که خود نشان از اهمیت این خطه از ایران زمین در طول تاریخ بوده است.

گوشه گوشه فارس زیبا، جلوه ای از زیبایی است و در یک کلام اصالت و تمدن ایران زمین در این استان تجلی یافته است؛ مساجد بسیاری نیز در نقاط مختلف فارس وجود دارد که شاید کمتر به آن توجه شده اما هویت یک تمدن را به خود وابسته کرده است؛ شبستان فارس بر آن است با معرفی مساجد تاریخی استان سهمی هر چند کوچک در شناساندن این آثار معنوی به ایرانیان داشته باشد.

در گزارش امروز گذری به «مسجد جامع فسا» داریم تا شما را با این بنای تاریخی و کهن آشنا کنیم تا اگر گذرتان به این شهر افتاد سری هم به این مکان معنوی بزنید.

مسجد جامع فسا بازمانده ای از دوره فاجار

مسجد جامع فسا در بافت مركزی شهرستان فسا قرار گرفته و متعلق به دوران قاجاريه است و چون در مركز شهر واقع شده آن را مسجد جامع ناميده‌اند.

فرم معماری شبستان اصلی مسجد بصورت مربع‌شكل و دارای 9 ستون است كه پوشش سقف بر روی اين ستون‌ها اجرا شده است. در بدنه ضلع جنوبی شبستان چهار حجره با پوشش سقف طاق مانند وجود دارد كه در هر يك از حجره‌ها طاقچه‌ای به ابعاد 1×1 متر تعبيه شده است.

مصالح بكار رفته در اين شبستان آجر و سنگ با ملاط گچ بوده و در قسمت فوقانی آن طاقچه‌هايی تعبيه شده كه جهت قرار گرفتن وسايل روشنايی در مسجد است.

در بدنه ضلع جنوبي شبستان چهار حجره با پوشش سقف طاق مانند وجود دارد كه در هر يك از حجره‌ها طاقچه‌اي به ابعاد 1×1 متر تعبيه شده است.

در بدنه ستون ها نيز بوسيله گچ شبه طاقچه‌هايي به چشم مي‌خورد كه به منظور نگهداري كتب مقدس و مهرهاي نماز ساخته شده است. بدنه شبستان با گچ اندود و روي آن نقاشي شده است. تزئينات به كار رفته در اين بنا گچ‌بري، نقاشي‌هاي سقفي و آيينه‌کاري است.

پس از درب ورودی فضایی مستطیل شکل وجود دارد که پوشش سقف آن به صورت عرق‌چین و نمای داخلی این فضا با آجر نماکاری شده است. در طرفین این فضا هر کدام دو اطاق دارای طاق تویزه است. بدنه اصلی با کاه‌گل اندود شده که در این اواخر نیز گچ‌کاری و رنگ‌آمیزی شده است. کف این اطاق‌ها با کاشی فرش شده و در بدنه اطاق‌ها نیز طاق‌نماهایی به کار رفته است. هر اطاق نیز دری فلزی به طرف حیاط مسجد دارد.

حياط مسجد نيز به صورت مربع‌شكل و كف اين حياط با كاشي كف‌فرش شده است. در وسط حياط يك حوض مستطيل شكل وجود دارد كه حوض اصلي مسجد نيز در اين قسمت بوده و اخيراً مرمت شده است.

در بدنه ضلع جنوبی شبستان چهار حجره با پوشش سقف طاق مانند وجود دارد که در هر یک از حجره‌ها طاقچه‌ای به ابعاد یک در یک متر تعبیه شده است. انتهای این ضلع کتیبه‌ای سنگی در بدنه دیوار به صورت محراب وجود دارد که دور تا دور آن را آیات قرآنی به صورت حجاری در بر گرفته است.

در ضلع غربی شبستان، محرابی وجود دارد که با سنگ‌های مرمر تزیین شده و قسمت فوقانی آن مزین به کاشی‌های رنگی و نقوش اسلیمی و آیات قرآنی است.

در قسمت شمالی شبستان پوشش سقف به صورت عرق‌چین است. مصالح به کار رفته در این شبستان آجر و سنگ با ملاط گچ است. در قسمت فوقانی این شبستان طاقچه‌هایی تعبیه شده که برای قرار گرفتن وسایل روشنایی در مسجد است. در بدنه ستون ها نیز به وسیله گچ شبه طاقچه‌هایی به چشم می‌خورد که به منظور نگهداری کتب مقدس و مهرهای نماز احداث شده است. بدنه شبستان با گچ اندود و روی آن نقاشی شده است. تزیینات به کار رفته در این بنا گچ‌بری، نقاشی‌های سقفی و آیینه‌کاری است.

اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس با توجه به ارزش‌های تاریخی و معماری این بنای تاریخی و به منظور حفاظت هرچه بیشتر اقدام به ثبت این بنا در فهرست آثار ملی ایران کرده که به شماره ثبتی 21889 در آن فهرست قرار گرفته است.