به گزارش خبرگزاری شبستان؛ در نخستین روز ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن، محفل نورانی انس با قرآن کریم، در حضور حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در حسینیه‌ی امام خمینی (ره) برگزار شد. رهبر انقلاب در سخنان مختلف و به‌خصوص در دیدار امسال قاریان فرمودند قرآن کتاب حکمت و کتاب زندگی است که برای همه‌ی شئون انسان درس دارد و بر تلاوت قاریان و توجه و تعمیق آنها به مفاهیم و ترجمه آیات الهی تأکید کردند.
بر همین اساس خبرنگار گروه قرآن خبرگزاری شبستان گفت‌وگویی با دکتر سیدمهدی سیف، از اساتید و قاریان جامعه قرآنی درباره اهمیت اثرگذاری تلاوت قرآن بر مخاطبین انجام شده است که از نظرتان می گذرد:
با توجه به تأکیدات رهبری مبنی بر ارائه ی تلاوت معنامحور و تأثیرگذار در مخاطب این مهم نیازمند چه نوع آموزش هایی است؟
برای دستیابی به تلاوت معنا محور نیازمند آموزش جامع در تمام سطوح هستیم. بر این اساس این آموزش جامع هم به موضوع قرائت قرآن و هم مفاهیم و هم استفاده از آیات الهی در زندگی افراد می پردازد. همانطور که می دانید مسائل قرائت قرآن کریم شامل روخوانی، روانخوانی، تجوید، صوت و لحن و پرداختن به خط و لفظ آیات الهی است. لذا در کنار این آموزش ها باید به مفاهیم آیات قرآن کریم نیز پرداخته شود یعنی قرآن آموز هنگام تلاوت، هر عبارت قرآنی را درک و پیام آن را بفهمد.
در خصوص آموزش جامع قرآن کریم نیازمند سطح بندی هستیم؛ گرچه در این زمینه نیازمند سطح بندی به مثابه سطح بندی قرائت قرآن کریم هستیم و هر کس به فراخور سن و اقتضای درک و فهمش می تواند با بخشی از مفاهیم و ترجمه آیات قرآن کریم آشنا شود.
چطور می توان در آموزش جامع قرآن از آموزه های آیات الهی در سبک زندگی عملی بهره مند شد؟
مرحله آخر بسترسازی آموزش جامع قرآن کریم، نیازمند آشنایی افراد با خواص و کارکرد آیات الهی در زندگی افراد است. اعم از آنکه این خواص و ویژگی ها چه فوایدی برای زندگی دنیایی و چه فوایدی برای زندگی آخرتی دارد. همانطور که قرآن کریم به ما آموخته است باید آیات آن را تلاوت و درک کنید و سپس پس از این خواندن در زندگی دنیایی از مفاهیم آیات الهام بگیریم. لذا برنامه ریزی های ما در بستر های آموزشی باید طوری تحقق یابد که افراد با آموزش جامع قرآن کریم آشنا شوند و ضمن خواندن، درک و فهم آیات الهی، شیوه های اجرایی کردن این ایات در زندگی را بیاموزند.
آیا نوع تلاوت و شیوه های فنی آن می تواند در تحقق تلاوت معنامحور تأثیرگذار باشد؟
جدای از مسائل و برنامه ریزی های آموزشی خود قرائت قرآن فی‌نفسه می تواند نقش بسزایی در زمینه سازی درک و فهم آیات الهی داشته باشد. بر این اساس در کنار تلاوت تحقیق و ترتیل قرآن کریم، قرائت تدبری یا تفصیلی یا مفهومی مطرح می شود.
قرائت تدبری دارای شاخص ها و المان های منحصر به فرد است. در این زمینه قاری، آیات قرآن کریم را جمله جمله و یا عبارت به عبارت می خواند؛ به عنوان مثال در آیه و "اعتصموا بحبل الله جمیعا" وقف می کند و در ادامه می گوید: " ولا تفرقوا". این جمله جمله خواندن می تواند در رساندن فحوا و عمق آیات الهی موثر باشد.
تلاوت کوتاه کوتاه یا مفهومی، در زبان عربی به عنوان قرائت مفهومی آسان معروف است که می تواند خواندن را برای مردم با درک و فهم بیشتر همراه کند.
آیا تلاوت تدبری دارای شاخصه های دیگری از لحاظ سرعت خواند است؟
بله؛ شاخصه دیگر تلاوت مفهومی شمرده خواندن است که سرعت آن نه به اندازه ترتیل و نه به اندازه تحقیق است. بلکه میانه این دو را در نظر می گیرد. در این زمینه بسیاری از اساتید معروف تفسیر همچون آیت الله جوادی آملی هنگام خواندن قرآن از این شاخصه‌ها تبعیت می‌کنند.
آنها نیز ضمن جمله جمله و شمرده خواندن آیات الهی بر انتقال مفاهیم آیات توجه دارند و بر این اساس می‌توان ضمن حفظ عرف قرائت قرآن کریم که توسط قاریان مشهور ایرانی و مصری انجام می شود بر تحقق شاخصه های تلاوت تعلیمی یا مفهومی نیز تأکید کرد.
چطور می توان به تلاوت تدبری دست یافت؟ جایگاه حس تلاوت در این نوع قرائت چیست؟
برای دستیابی به تلاوت مفهومی از لحاظ لحنی چیزی به نام حس یا تکه های قرائت مطرح می‌شود یعنی علاوه بر تجوید، صوت، لحن و نغمات، موضوع حس قرائت قرآن اهمیت پیدا می کند. چرا که هر جمله و کلمه را باید با حس و حال خود تلاوت کرد.
به عنوان مثال در یک فیلم یا تئاتر، بازیگر از طریق حس گویندگی سعی می کند تا عبارات و دیالوگ را به صورت حسی بیان کند و در شأن قرآن کریم نیز باید به همین نحو برای انتقال حسی مفاهیم آیات قرآن کریم کار کرد و آموزش های لازم را در بستر های مناسب ارائه نمود.
یکی از مهمترین نکات در آموزش قرآن کریم سطح بندی است و افراد باید از طریق آموزش های عمومی و یا آموزش های تخصصی با امر تلاوت آشنا شوند که اگر این درجه بندی انجام شود به نتایج شایسته دست خواهیم یافت.
نظر شما