آپارتاید «آبی» در نوار غزه / وقتی آب سلاحی علیه روزه داران می شود !

خبرگزاری شبستان،جهان اسلام: غصب آب برای بیرون راندن مردم از سرزمین‌شان مدتهاست که به عنوان ابزاری برای سلطه استعمار عمل کرده است. این روند در کرانه باختری اشغالی، جایی که آب از زمان آغاز اشغال آن در سال 1967 توسط اسرائیل کنترل شده است،همچنان ادامه دارد.

 

در حالی ماده 40 موافقتنامه موقت اسلو در سال 1995 بین رژیم صهیونیستی و فلسطینی ها کمیته مشترک آب را ایجاد کرد که این رژیم حق وتو را بر تمام پیشنهادات آب فلسطین حفظ کرد و هیچ محدودیتی برای این رژیم در مورد میزان آبی که می توانست از سرزمین های فلسطین اشغالی بگیرد اعمال نشد.

 

آپارتاید آبی

در سال 2013 گروه حقوق بشر فلسطینی «الحق»، اقدامات تبعیض آمیز رژیم صهیونیستی در مورد آب را «آپارتاید آبی» نامید.

 

گروه الحق در گزارشی نوشت که چگونه فرماندهی اسرائیل بر منابع آبی در کرانه باختری و نوار غزه باعث جابجایی جمعیت فلسطینی و سلطه استعمار بر آنها شده است.

 

سیاست‌های تبعیض‌آمیز آبی رژیم صهیونیستی به این رژیم این امکان را می‌دهد تا 90 درصد از آب سفره‌های کوهستانی کرانه باختری را برای مصارف خود و شهرک‌هایش استخراج کند و فلسطینی ها را از آب کافی برای کشاورزی و نیازهای اولیه‌شان محروم کند.

 

سازمان های عفو بین الملل و دیدبان حقوق بشر گزارش نیز در سال 2022 میلادی دو گزارش جداگانه درباره آپارتاید آب اسرائیل منتشر کرده و این مسئله را مورد تایید قرار دادند.

 

پیش از این نیز گزارش‌های بسیاری طی دو دهه گذشته توسط سازمان‌های فلسطینی و اسرائیلی، نهادهای سازمان ملل، بانک جهانی، سازمان‌های غیردولتی، روزنامه‌نگاران و پژوهشگران منتشر شده بود، در این گزارش درباره این مسئله آمده است که چگونه محدودیت‌های اعمال‌شده به طور پیوسته کشاورزان فلسطینی را از 62 درصد آب کرانه باختری محروم می‌کند.

 

بر اساس این گزارش ها، کشاورزان فلسطینی از حفر چاه‌های جدید یا اصلاح چاه‌های قدیمی، نصب پمپ‌ها و حتی جمع‌آوری آب باران منع می‌شوند.

 

همچنین بر اساس این گزارش ها، شهرک نشینان اسرائیلی شش برابر مقدار مجاز آب مصرف می‌کنند و این در حالی است که فلسطینی‌ها مجبورند آب گران قیمتی را که توسط شرکت ملی آبرسانی اسرائیل از کرانه باختری استخراج می‌شود، خریداری کنند تا بتوانند بر کمبودهای تخصیص آب و قطعی های مکرر آب غلبه کنند.

 

استفاده از سلاح آب علیه فلسطینی ها توسط اسرائیل به نفع شهرک نشینان را می توان به عنوان یک رویه دیرینه در نظر گرفت، اما چگونه می توان سیاست های آبی اسرائیل را در نوار غزه توضیح داد؟

 

اکنون با آغاز ماه مبارک رمضان،بحران آب برای فسطینی ها بیش از پیش خود را هویدا کرده است. فلسطینی‌ها با یک تهدید وجودی برای سلامتی و زندگی خود مواجه شده‌اند که «ایلان پاپ» مورخ اسرائیلی آن را «نسل کشی فزاینده» نامیده است.

 

برخی از وکلای حقوق بشر اسرائیل کاربرد این اصطلاح را مورد انتقاد قرار داده اند،گویی نمی‌دانند که تأثیر محاصره نزدیک به 16 سال و پنج حمله نظامی بزرگ به نوار غزه و تاثیر آنها بر آب پاک محدود برای جمعیتی که به سرعت در حال رشد هستند و نیمی از آنها را کودکان تشکیل می‌دهند، سؤالاتی را در مورد بقای غزه ایجاد کرده است.

 

پیشینه های تاریخی

نوار غزه که تنها 25 مایل طول و چهار تا هفت مایل عرض دارد، محل زندگی دو میلیون 300 هزار نفر است که 70 درصد آنها پناهندگان بدون تابعیت هستند و فرزندان آنها در هشت کمپ پناهجویان زندگی می کنند. پس از آغاز اشغال اسرائیل در سال 1967، هشت هزار و 500 شهرک نشین و 20 درصد از اراضی غزه را برای استفاده انحصاری خود تصرف کردند.

 

در یک اردوگاه آوارگان غزه بود که اولین انتفاضه یا قیام غیرمسلح در اواخر سال 1987 شروع شد. حماس (جنبش مقاومت اسلامی فلسطین) در سال 1988 ظهور کرد. سپس اسرائیل با کمک مصر و حمایت آمریکا ارتباط نوار غزه را با جهان قطع کرد و محاصره ای را اعمال کرد که تا امروز ادامه دارد.

 

این محاصره اقتصاد غزه را نابود کرده و سازمان دیده بان حقوق بشر را بر آن داشت که نوار غزه را «زندان باز» بنامد، در حالی که اسرائیل کنترل شدیدی بر تمام جابجایی کالاها و افراد از طریق خشکی و دریا اعمال می‌کند و هر چند وقت یکبار عملیات‌های نظامی مرگبار خود را علیه مردم غزه انجام می دهد.

 

کمبود آب غزه

غزه تنها یک منبع آب شیرین تجدیدپذیر دارد: آبخوان ساحلی که از شمال فلسطین تا شمال شبه جزیره سینا در مصر امتداد دارد. همراه با سفره های زیرزمینی زیر کرانه باختری، آبخوان ساحلی از زمان شروع اشغال تحت کنترل کامل رژیم صهیونیستی بوده است. طبق تحقیقات انجام شده سازمان ملل در سال 2013 میلادی ، رژیم صهیونیستی 66 درصد از آب سفره های ساحلی را استخراج می‌کند، در حالی که نوار غزه 23 درصد و مصر 11 درصد را استخراج می‌کنند.

 

ورود صدها هزار پناهنده به غزه فشار زیادی بر این سفره وارد کرد و در طی چند دهه ساکنان مجبور شدند آب بیشتری از آنچه که سالانه می‌توانستند استفاده کنند را استخراج کنند. در دوره سال‌های 1995 تا 2011 میلادی، استخراج آب بیش از 30 درصد افزایش یافت و باعث کاهش سطح سفره‌ای شد که آب دریا می‌توانست داخل آن نفوذ کند.

 

سازمان ملل در گزارش آگوست 2012 خود اعلام کرد که این سفره ممکن است تا سال 2020 بدون افزایش 60 درصدی آب غزه آسیب جبران ناپذیری ببیند.

 

بانک جهانی به وضعیت نگران کننده و بدتر غزه در دوره 2016-2010 اشاره کرد و گفت تا سال 2016، دسترسی به آب آشامیدنی بهبود یافته در غزه نزدیک به صفر بود.

 

تا سال 2020 میلادی، مردم غزه همچنان بیش از 95 درصد از آب خود را از سفره‌های زیرزمینی آلوده تامین می‌کردند. تقریبا 97 درصد از این آب های زیرزمینی به دلیل سطح بالای فاضلاب و شوری، مناسب برای نوشیدن نبود. باقیمانده ذخایر غزه توسط کارخانه‌های آب شیرین کن غیرقانونی کوچک (2.6 درصد) تولید می‌شد و 2 درصد هم از شرکت آب ملی اسراییل توسط سازمان آب فلسطین خریداری می شد.

 

کمبود آب سالم تنها بخشی از مشکل است. هزینه خرید آب کامیونی اغلب آلوده برای بسیاری از غزه ای ها که نیمی از آنها زیر خط فقر زندگی می کنند بسیار زیاد است.

 

این در حالی است که آب مصرفی غزه ای ها بسیار کمتر از استاندارد 100 لیتر در روز برای سرانه نیازهای خانگی تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی است.

 

بر اساس بیانیه مطبوعاتی اداره آمار فلسطین و سازمان آب فلسطین در روز جهانی آب (22 مارس 2022)، سرانه تخصیص روزانه آب برای مصارف خانگی در غزه 86.6 لیتر در روز است که بسیار کمتر از سرانه روزانه مصرف آب برای هر انسان است.

 

 

هدف قرار دادن آب غزه

یکی از دلایل تشدید مشکلات آب غزه، سیستم تصفیه فاضلاب است که توسط حملات نظامی و کمبود سوخت آسیب دیده است. در سال 2006 موشک‌های صهیونیستی تنها نیروگاه غزه را منهدم کردند و هنگامی که اسرائیل در سال بعد نوار غزه را محاصره کرد، زیرساخت‌های این منطقه در معرض خرابی خطرناکی قرار گرفتند.

 

حملات نظامی اسرائیل در سال‌های 2008 تا 2009، 2012، 2014، 2021 و آگوست 2022 موجب کشته شدن بیش از چهار هزار نفر از جمله بیش از 870 کودک و از بین رفتن زیرساخت‌های شکننده شد.

 

عملیات «لبه محافظ» در سال 2014 نیز خسارت های بیشتری به چاه ها، مخازن آب، تصفیه خانه های فاضلاب، کارخانه های نمک زدایی و ایستگاه های پمپاژ وارد کرد.

 

در طی 11 روز در ماه می 2021، حملات هوایی بر 13 چاه آب، سه کارخانه نمک‌زدایی و 250 هزار متر از لوله‌های آب تأثیر گذاشت که بر اساس گزارش‌ها خط لوله اصلی حامل آب خریداری شده از شرکت آب ملی اسرائیل را نیز شامل می‌شود.

 

سه روز اعتصاب در اوایل آگوست 2022 منجر به آسیب هایی به بخش هایی از شبکه آب شد و کمبود سوخت به طور موقت تولید و تحویل آب را بیش از 50 درصد کاهش داد.

 

پس از هر حمله نظامی، محاصره اسرائیل روند بازسازی را ماه‌ها و حتی سال‌ها به تاخیر انداخته است و غزه‌ای ها را مجبور کرده با ذخایر کمی از آب آشامیدنی و فاضلاب در خیابان‌ها زندگی کنند.

 

پیامدهای سلامت عمومی

تا سال 2017، روزانه 108 هزار متر مکعب فاضلاب تصفیه نشده به دریای مدیترانه ریخته می شد. تابستان همان سال یک کودک پنج ساله پس از شنا در دریای آلوده جان باخت و سال بعد از آن، غزه با توجه به مشکل حاد انرژی، آب و بهداشت که تهدیدی جدی برای سلامت عمومی است در آستانه فروپاشی انسانی قرار گرفت.

 

بیش از یک چهارم بیماری ها در غزه مربوط به آب است. گزارش‌های متعددی حاکی از آن است که نیترات‌های ناشی از آلودگی فاضلاب بیش از شش برابر توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی است که باعث افزایش موارد سیانوز می‌شود. غلظت بالای کلرید ناشی از نفوذ آب دریا به سفره های ساحلی، زنان باردار و کودکان را در معرض خطر ویژه قرار می دهد و آب آلوده عامل اصلی مرگ و میر کودکان است.

 

سرطان و بیماری کلیوی با افزایش سالانه 13 درصدی در بیمارانی که از نارسایی کلیوی رنج می برند به طور فزاینده ای شایع هستند. شیوع بیماری های مسری مانند هپاتیت و تب حصبه نیز وجود داشته است.

 

سایر اثرات سلامتی مربوط به فلزات سنگین ناشی از بمباران است که در خاک باقی می‌مانند که منجر به آلودگی آب و غذا می‌شود.

 

همراه با فروپاشی خدمات بهداشتی و کمبود تجهیزات پزشکی، کیت‌های آزمایش و واکسن‌ها، کمبود آب پاک مانع از تلاش‌ها برای جلوگیری از همه‌گیری کرونا شد.

 

مجازات دسته جمعی

کمیته بین المللی صلیب سرخ محاصره اسرائیل را به عنوان نوعی مجازات دسته جمعی که قوانین بین المللی بشردوستانه را نقض می کند، محکوم کرده است.

 

حق بشر برای داشتن آب که در سال 2010 توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد  به رسمیت شناخته شد، جزء لاینفک سلامت عمومی بر اساس میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.

 

کشورهای غربی که خود قدرت های استعمارگر بوده اند، علاقه چندانی به اجرای قوانین بین المللی بشردوستانه علیه اسرائیل نشان نداده اند و ارزیابی اهانت آمیز از تأثیر محاصره غزه را نادیده گرفته اند.

 

جامعه بین المللی به جای تحت فشار قرار دادن اسرائیل به عنوان اشغالگر برای احترام به حقوق بشر فلسطینی ها از جمله حق آب، پول و تخصص فنی را برای مشکلی که خواستار راه حل سیاسی است، صرف کرده و با این کار به نقض قوانین بین‌المللی توسط اسرائیل رضایت داده است.

 

طبق گزارش ها، رژیم صهیونیستی اکنون 20 درصد بیشتر از نیاز خود آب تولید می کند، اما این آب در اختیار غزه ای ها که دچار کمبود آب هستند، قرار نمی گیرد.

 

غزه از دسترسی به سفره های زیرزمینی کرانه باختری منع شده است و بدون فشار خارجی قابل توجه، بعید است همه چیز تغییر کند.

 

اگر قرار است از این فجایع در نوار غزه جلوگیری شود، جامعه بین المللی باید فورا به همدستی خود در مجازات دسته جمعی مردم فلسطین پایان دهد و اسرائیل را برای رفع محاصره تحت فشار قرار دهد.