خبرگزاری شبستان-خراسان جنوبی؛زینب روحانی مقدم - نیمه ماه مبارک رمضان یادآور سالروز ولادت بزرگ مردی است که به کریم اهل بیت(ع) مشهور است و بخشندگی و سخاوت ایشان از ابتدای تاریخ اسلام تاکنون زبانزد و خاص بوده است؛ ایشان کسی جز امام حسن مجتبی(ع) پیشوای دوم شیعیان نیست که نیمه ماه مبارک رمضان به ولادت ایشان مزین شده است.
*مروری بر زندگی کریم اهل بیت(ع)
در پانزدهم رمضان سال دوم و یا سوم هجرت خداوند سبحان بالاترین هدیه خویش را به بیت نبوت و امامت اهدا کرد؛ مولود سعیدی که صورت و سیرتش آیینه تمام نمای سیمای نبوی و علوی بود و امتیازات فاطمی نیز در اندامش درخشش داشت.
هفت سال از عمر شریفش مصادف با حیات پربار خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله وسلم بود؛ پدر گرامی اش امام علی بن ابیطالب علیه السلام و مادر ارجمندش حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام، دختر پیامبر خدا است.
پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله وسلم و والدین حضرت نه تنها در نامگذاری آن کودک از خدای متعال سبقت نگرفتند که در انتظار نشستند تا اسم آن مولود مبارک را خداوند بی همتا برگزیند؛ سرانجام وحی الهی نازل شد و به رسولش خبر داد که: «این نوزاد را حسن بنامید.»
آنگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم گوسفندی را قربانی کرد و موی سر آن نورسیده را تراشید و به اندازه وزن آن، نقره صدقه داد و با دستان مبارکش نوعی عطر مخلوط، به نام «خَلوق» به سر آن کودک شایسته مالید و آنگاه نافش را برید.
تنها کنیه امام مجتبی علیه السلام «ابومحمّد» است ولی در القاب حضرت تعابیر مختلفی ذکر شده است و مشهورترین القاب حضرتش عبارتند از: تقیّ، زکیّ، سیّد، سبط، ولیّ. در نقش نگین انگشتری اش نیز اختلاف است. سیره نگاران، عبارات زیر را نقش نگین حضرت دانسته اند: «العزّة للّه وحده»؛ «العزّة للّه»؛ «اللّه اکبر»؛ «به نستعین» و «حسبی اللّه».
امام حسن علیه السلام پس از شهادت پدر بزرگوار خود به امر خدا و طبق وصیت آن حضرت، به امامت و خلافت رسید و نزدیک به شش ماه به اداره امور مسلمین پرداخت و در این مدت معاویه که دشمن سرسخت امام على و خاندان او بود و سال ها به طمع خلافت جنگیده بود به عراق که مقر خلافت امام حسن علیه السلام بود لشکر کشید و جنگ آغاز کرد و از سوى دیگر سرداران لشکریان امام حسن را تدریجاً با پول هاى گزاف و نویدهاى فریبنده اغوا نمود و لشکریان را بر آن حضرت شورانید. بالاخره آن حضرت به صلح مجبور شده خلافت ظاهرى را با شرایطى (به شرط این که پس از درگذشت معاویه دوباره خلافت به امام حسن علیه السلام برگردد و خاندان و شیعیانش از تعرض مصون باشند) به معاویه واگذار کرد.
معاویه به این ترتیب خلافت اسلامى را قبضه کرد و وارد عراق شده و در سخنرانى عمومى رسمى شرایط صلح را الغاء نموده و از هر راه ممکن استفاده کرده سخت ترین فشار و شکنجه را بر اهل بیت و شیعیان ایشان روا داشت.
امام حسن علیه السلام در تمام مدت امامت خود که ۱۰ سال طول کشید در نهایت شدت و اختناق زندگى کرد و هیچ گونه امنى حتى درداخل خانه خود نداشت و بالاخره در سال پنجاه هجرى به تحریک معاویه به دست همسر خود مسموم و شهید شد.(۱)
حجت الاسلام علیرضا زارعی-امام جمعه بشرویه و کارشناس مذهبی- در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان با توجه به فرارسیدن سالروز ولادت دومین ستاره اختر تابناک آسمان امامت و ولایت اظهاراتی بیان می‌کند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
۱-چرا به امام حسن(ع) لقب مجتبی و سبط الاکبر داده اند؟ باید گفت که مجتبی به معنای برگزیده است که خداوند به خاطر خصایص و ویژگی هایی که امام(ع) داشتن بنا بر سنت الهی که در قرآن مکرر به آن اشاره شده است خداوند به برگزیدگان خودش موهبت‌های عنایت می کند که به امام مجتبی علیه السلام هم عنایت فرموده است.
البته همان طور که در زیارت جامعه هم می خوانیم «واجتباکم بقدرته» لقب مجتبی شامل همه ائمه معصومین علیه السلام می شود.
اینکه چرا به امام حسن مجتبی علیه السلام سبط اکبر می گویند در لغت عرب به معنی نوه است و امام حسن علیه السلام نوه بزرگ پیامبر(ص) است لذا می فرمایند؛ سبط اکبر.
۲-مهم ترین ویژگی های اخلاقی امام حسن(ع) چه بود؟ پیامبر(ص) هنگامی که امام حسن(ع) روی زانوی مبارکش بود فرمودند که «لو کان الفضل شخصاً لکان الحسن اگر فضائل و صفات حسنه را بخواهید به صورت یک شخص تصور کنی آن شخص امام حسن مجتبی علیه السلام است.»
یعنی امام حسن علیه السلام، جامع تمام اوصاف و فضائل اخلاقی است. در بین اوصاف اخلاقی حضرت(ع) دو صفت آن بزرگوار بسیار مهم است و می تواند امروز به عنوان الگو و سرمشق به شیعیان و دوستداران آن حضرت قرار بگیرد. یکی اخلاق نیک و دیگری بخشندگی و کریم بودن امام مجتبی علیه السلام است و جامعه امروز ما به هر دو مقوله نیاز دارد.
۳-در مورد فعالان های فرهنگی و سیاسی امام حسن(ع) در دوران امامت ایشان بفرمایید که چه روشی در پیش گرفتند؟ فعالیت های فرهنگی و سیاسی امام حسن علیه السلام به دو دوره برمی گردد.
یک دوره خانه نشینی امیرالمومنین(ع) و دوران حکومت آن بزرگوار بود و امام مجتبی علیه السلام مشاور فرهنگی امیرالمومنین علی(ع) و امام جماعت و امام جمعه کوفه بودند و گاهی در غیاب امیرالمومنین(ع) بر مسند قضاوت می نشست.
در جنگ های جمل و صفین حضور داشتند و امام مجتبی (علیه السلام) در جنگ صفیّن نیز از سوی امیرالمؤمنین (علیه السلام) دستور یافت که سمت فرماندهی میمنه لشگر را بر عهده گیرد و امام مجتبی (علیه السلام) در رکاب پدر، دلاورانه شمشیر می زد و حمله می کرد.
وقتی علی (علیه السلام) رزم او را دید که چگونه به قلب دشمن حمله ور می شود، برای محافظت از جان او و برادرش حسین (علیه السلام)، دستور داد تا آنان را به عقب برگردانند.
امام علی (علیه السلام) فرمود: «پسرانم را از جنگ باز دارید که از به خطر افتادن جان آن دو بیم دارم و می ترسم نسل رسول خدا (صلی الله علیه وآله) قطع شود».
امام حسن مجتبی(ع) در جریان حاکمیت، روشنگری کرد و بعد از شهادت علی علیه السلام هم به مناسبت های مختلف در راستای آگاهی‌بخشی جامعه کوشید و با رفتار مناسب و گفتار نیک تاثیر فرهنگی لازم را بر جامعه داشته باشد و اگر به دقت به سیره و فضایل امام حسن علیه السلام بنگریم می بینیم که خیلی از آیات کریمه قرآن خصوصا آیات انفاق و آیات انسان در وجود آن بزرگوار تجلی دارد.
۴-نقش امام حسن(ع) در ترویج اسلام به خصوص تشیع در ایران چه بود؟ در خصوص حضور حضرت در جنگ ایران و نقش آن بزرگوار چیزی در منابع شیعه وارد نشده اما در چند منبع از منابع اهل سنت به حضور امام حسن و امام حسین علیهما السلام وارد شده است.
طبری در کتاب خود، از حنش بن مالک نقل کرده است؛ که این نبرد در سال سی هجری بود و ارتش مسلمانان به فرماندهی سعید بن عاص به این منطقه رفتند و سعید در این سال با جمعی از اصحاب رسول خدا (ص) که شامل حسن و حسین (علیهما السلام) و ابن عباس بود، با سپاهی عظیم به مازندران رفت و بعد از آن جا به جرجان رفتند که مردم این منطقه با پرداخت دویست هزار دینار با او صلح کردند.
آن گاه سپاه اسلام به طبرستان رفت و با مردم آن جا نبرد کرد که به پیروزی دست یافتند و سپس سپاهیان به طمیسه که مجاور گرگان بود، راهی شدند مردم این منطقه با لشکریان جنگ کردند که سرانجام پیروزی با سپاهیان اسلام بود.
احتمال حضور امام حسن (ع) در این نبرد وجود دارد و افرادی نیز در مورد عدم حضور ایشان در نبرد طبرستان نظر می دهند.
۵-انگیزه امام حسن(ع) از صلح با معاویه چه بود و چه تاثیری بر آینده اسلام گذاشت؟در خصوص انگیزه امام(ع) از صلح، مصلحت ها و عللی وجود داشت که بعضاً خود حضرت به آن ها اشاره فرمودند.
امام مجتبى(علیه السلام) در پاسخ شخصى که به صلح آن حضرت اعتراض کرد، عوامل و موجبات اقدام خود را چنین بیان نمود: من به این علت حکومت و زمامدارى را به معاویه واگذار کردم که اعوان و یارانى براى جنگ با وى نداشتم و اگر یارانى داشتم شبانه روز با او مى جنگیدم تا کار یکسره شود، من کوفیان را خوب مى شناسم و بارها آنها را امتحان کرده ام و آنها مردمان فاسدى هستند که اصلاح نخواهند شد، نه وفا دارند، نه به تعهدات و پیمان هاى خود پایبندند و نه دو نفر با هم موافقند. بر حسب ظاهر به ما اظهار اطاعت و علاقه مى کنند، ولى عملاً با دشمنان ما همراهند.
پیشواى دوم که از سستى و عدم همکارى یاران خود به شدت ناراحت و متاثر بود، روزى خطبه اى ایراد فرمود و طى آن چنین گفت: «در شگفتم از مردمى که نه دین دارند و نه شرم و حیا. واى بر شما! معاویه به هیچ یک از وعده هایى که در برابر کشتن من به شما داده، وفا نخواهد کرد. اگر من با معاویه بیعت کنم، وظایف شخصى خود را بهتر از امروز مى توانم انجام بدهم، ولى اگر کار به دست معاویه بیفتد، نخواهد گذاشت آیین جدم پیامبر را در جامعه اجرا کنم.
منابع؛
۱.سایت‌حوزه‌نت:
نظر شما