خبرگزاری شبستان-آران و بیدگل/روح اله باقری؛
یکی از عواملی که به عنوان عامل اثرگذار بر دعا و استجابت آن مطرح است، مسئله قرائت قرآن کریم است. روایات متعددی وجود دارد که اگر انسان یک بار قرآن را ختم کند و یا آیاتی از کلام الله مجید را قرائت کند و بعد از آن دعا کند، دعایش مستجاب و یا به استجاب نزدیک تر است.
پیامبر گرامی اسلام فرمودند «مَنْ خَتَمَ القُرآنَ فَلَهُ دَعْوَه مُسْتَجَابَه». هر کسی که قرآن را ختم کند، دعای او پس از تلاوت قرآن مستجاب است. در روایت دیگری از امام حسن مجتبی(ع) ذکر شده است که حضرت می فرمایند: مَنْ قَرَءَ الْقُرْآنَ کانَتْ لَهُ دَعْوَةٌ مُجابَةٌ، إمّا مُعَجَّلةٌ وَ إمّا مُؤجَلَّةٌ کسی که قرآن را قرائت کند، دعایش مستجاب خواهد شد؛ خواه به سرعت و خواه در آینده؛
حال اگر قاری قرآن پس از تلاوت، اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) را به عنوان اقرب مقربین درگاه الهی، واسطه دعای خویش قرار دهد، قطعا پذیرش دعا در درگاه الهی به اجابت نزدیک تر خواهد بود.
تحميديه در اصطلاح، حمد و ستايش پروردگار و در ميان اهل ادب سخني زيبا به نظم يا نثر با محتواي مناجات و راز و نياز با پروردگار و نعت و ستايش پيامبر و اولياي دين است. «تحميد» و «حمدگويي» گونه‌اي از ذكرگويي و دعاست. حمد و دعا و ثنا در آثار عرفا و شعرا جایگاهی جدانشدنی از اصول مبانی و طرز تفکر آنان دارد، اکثر عرفا بر این باورند که دعا در ذات هر شخصی نهادینه شده و راهی برای ارتباط با خدا و اظهار عجز و نیاز به درگاه ابدیت و حضرت حق است.
از دیگر سو، یکی از مزیت های قرآنی شهر نمونه قرآنی آران و بیدگل، تعدّد جلسات سنتی و خانگی و انجمن های قرائت قرآن کریم-افزون بر ۱۶۰ جلسه قرائت خانگی ثبت شده در اداره تبلیغات اسلامی_ و گستره آن در همه محلّات این شهرستان است که به فرهنگ غنی اسلامی و دینی این شهرستان جلوه قرآنی بخشیده و از ظرفیت های مهم کشف استعدادهای قرآنی و انس عمومی جوانان و نوجوانان با قرآن کریم است.
یکی از تحمیدیه های معروف که در پایان جلسات سنتی و خانگی قرائت قرآن شهرستان آران و بیدگل به صورت جمعی قرائت می شود، قطعه ای ادبی به زبان عربی است که در بین قرآنیان این شهرستان بسیار شناخته شده است. متن این قطعه ادبی به این شرح است:
رَبَّنا صَــــلِّ عَلــی خَیــــرِ الــوَری اَحمَدِ المَحمود خَتـــمِ المُرسَلیـــن
وَ عَلی المَــولُودِ بِالبَیــتِ العَلِــیِّ اَسَـــدِ اللهِ اَمیـــــــرِالمُــؤمِنیــــــن
وَ عَلی زَوجَـــتِهِ بِنــتِ النَّـــبِــیِّ اُمِّ سِبطَــی مَهبَــطِ الرُّوحِ الاَمیـــن
وَعلی المَقتـولِ بِاسَّــمِ الحَسَـن وَ الحُسَیـنِ مُقتَدَی المُستَشهَدین
وَ الاَسیـــــرِ بِالبَلایـــــا وَ المِحَــن سَیِّــــدِ السَّجّــادِ زَینِ العابِــــدیــن
وَعَلی شَمسِ الضُّحی بَدرِالدُّجی باقِـــــرِ العِلــــمِ مَلاذِ العـــارفیـــن
وَ عَلَی الصّادِقِ مِصـــباحِ التُّقی وَ عَلَی الکاظِــمِ غَیــظِ المُعتَـــدین
وَ عَلَی المَدفونِ بِالطّوسِ الرِّضا وَ التَّقـیِّ الطّـــاهِرِ الطُّهرِ الاَمیـــن
وَ النَّقـیِّ وَ الزَّکــیِّ العَسکَــری وَ عَلَی المَهـدیِّ مُنجِـی الهالِکیـن
نَظَمَ المُـختارُ اَعمـی مَــدحَــهُم اِنَّهُ الرّاجـی لَهُــم هُـم شافِعیـــن
رَبَّــــنا سَهِّـــل لَنـــا مَخرَجَهُـــم وَلنَکُن فـی جَیشِهِـم هُم ناصِریـن
اِستَجِـــــب دَعواتِنـــا وَ اغفِرلَنـا وَاهـدِنـــا آمّیــــنَ رَبَّ العالَمیـــــن
از سراینده این شعر اطلاعات زیادی در دست نیست اما بنابر شواهد و به استناد یکی از مصرع های این شعر « نَظَمَ المُختارُ اَعمی»، شاعر آن به احتمال فراوان "مختار اعمی اصفهانی" قارى ، فاضل ادیب شاعر، از دانایان به علوم قرآن و تجوید و از دانشمندان قرن دهم هجری در اصفهان است.
این شعر نوعی ثنائیه است که در مدح اهل بیت سروده شده است و قرائت این شعر از زمان تاسیس جلسات خانگی و سنتی قرآن توسط مرحوم حاج آقا محمد متوسل و حاج حسن آقا متوسل در آران و بیدگل رواج داشته است. در این جلسات، قاریان و مستمعین پس از تلاوت قرآن به اهل بیت(ع) متوسل شده و به نوعی این عمل، عینیت بخشی به حدیث ثقلین و تمسک به هر دو ثقل(قرآن و عترت) است.
هم خوانی این تحمیدیه در جلسات قرآن، بیانگر اهتمام مردم به «حدیث ثقلین» است
یک پژوهشگر ادبیات و مدرس دانشگاه در خصوص این شعر به خبرنگار خبرگزاری شبستان گفت: این سروده، ویژگی های یک تحمیدیه قوی و پرمغز را دارد و همه ارکان تحمیدیه در آن رعایت شده است.
علی خوشه چرخ آرانی افزود: ویژگی مهم این «تحمیدیه» آن است که با نام خدا شروع می شود و در گام نخست ستایش خدا و سپس ستایش پیامبر و ائمه اطهار را دارد و در انتها تقاضا و درخواست کمک به عنوان صله از پروردگار جهانیان دارد.
این پژوهشگر حوزه ادبیات ادامه داد: مطلع این تحمیدیه، زیباترین منادا یعنی «ربنا» است که زیبایی این شعر عربی را دو چندان کرده و معنویت خاصی به آن بخشیده است.
خوشه چرخ ادامه داد: اینکه این تحمیدیه از قدیم الایام در قرائت های قرآن سنتی قرائت می شود، به نوعی بیانگر توجه و اهتمام مردم ولایی این منطقه به «حدیث ثقلین» است. آران و بیدگل از مناطق علوی کشور است و باور و اعتقاد درونی مردم این دیار سبب شده این شعر را در پایان جلسات قرائت کنند و در دل جلسات قرآن به فرزندان خود بیاموزند که این دو ثقل(قرآن و اهل بیت) از هم جدا نیستند.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: قالب شعری این اثر ادبی در دسته بندی های فارسی «قطعه» است ولی از آنجایی که موضوع آن در وصف و توصیف است به نوعی «قصیده» هم می‌تواند باشد، لذا این شعر را از نظر ساختار می توان در قالب «قطعه» و از نظر موضوع در قالب «قصیده» دسته بندی کرد.
قرائت این قطعه ادبی با سبک و سیاق خاص در جلسات قرائت قرآن کریم منحصر به شهرستان آران و بیدگل است و در هیچ منطقه دیگری از کشور نمونه آن را نمی توان یافت؛ لذا قرائت این اثر با شیوه خاص سنتی می تواند در قالب میراث ناملموس و معنوی شهرستان آران و بیدگل در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت برسد.
نمونه ای از صوت تحمیدیه جلسات قرآنی آران و بیدگل را از (اینجا) دانلود کنید.
نظر شما