به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، دکتر جمیله علم الهدی، استاد دانشگاه، رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی در محفل بزرگ بانوان قرآنی جهان اسلام با عنوان «خیرات حسان» که با حضور دهها نفر از حافظان، قاریان، فعالان قرآنی ومتولیان موسسات قرآنی از ایران و چند کشور اسلامی از جمله عراق، سوریه، اندونزی شامگاه امروز پنجشنبه ۳۱ فروردین ماه در تالار وحدت برگزار شد؛ طی سخنانی گفت: این نوع محفل ها پاسخ به یک پرسش بسیار مهم است. همان‌طورکه بانوان فرهیخته قرآنی و انقلابی مطلع هستند چند سالی است که یک سوال مهم مطرح شده است و آن این است که آیا بازگشت به دین اسلام بازگشت به سنت‌های کهن است؟
علم الهدی ادامه داد: دو دیدگاه وجود دارد برخی تصور شان این است که ارتجاعی رخ داده است و طرح مجدد احکام اسلامی در جامعه؛ بازگشت به سنت‌های کهن است به خصوص در چند ماه اخیر در موضوع عفاف و حجاب این سوال پررنگ شد. برخی تصور شان بر این است که برهنگی و بی حجابی همان تجدد، تمدن، پیشرفت، توسعه، تحول و تکامل است و در مقابل حجاب، عفت، خانواده و تعهد به همسر بازگشت به سنت‌های کهن است.
این استاد دانشگاه گفت: پس برای اینکه بدانیم واقعاً پاسخ قرآن در این زمینه چه می باشد بایستی سوال را کمی فراگیرتر بیان کنیم. آیا دین همان سنت است؟ چه نسبتی بین دین و سنت وجود دارد؟ چه نسبتی بین دین و تجدد برقرار است؟ آیا انقلاب اسلامی حرکتی به سمت گذشته است؟ یا حرکتی به سمت آینده است؟ چطور "اسلام و تجدد" و "اسلام و مدرنیسم" در کنار هم قرار می گیرند؟
رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی خاطر نشان کرد: طی ۴۰ سال گذشته دین معادل سنت معرفی شده است و مدام این مسئله تکرار شده که سنتی هستیم. بسیاری از نمادهایی که در سینما، تلویزیون، رادیو و در بخش های مختلف هنر برای دین استفاده شده است، نمادهای سنتی بوده اند و بدین ترتیب این باور را که دین معادل سنت است را تقویت کرده اند.
علم الهدی گفت: بهتر است در چنین جمع قرآنی از خود قرآن صحبت کنیم محتوای بحثی که به صورت اجمالی در چند دقیقه می‌خواهم مطرح کنم نسبت دین با سنت و تجدد است. آیا بین دین و سنت تساوی هست؟ تعارض هست؟ یا تعامل. اگر بخواهیم این موضوع را دنبال کنیم سوال این است که نسبت میان دین، سنت و تجدد چیست؟ برخی از آیات قرآن تقابل سنت‌گرایی با دین را به نمایش می گذارد. خداوند در آیه ۲۵ سوره انعام می فرماید تقابل سنت گرایی با دین در همین عبارت "قالوا اساطیر الاولین" می باشد که در آیات مختلفی بیان شده است آیه ۳۱ سوره انفال، آیه ۲۴ سوره نحل و آیه ۶۳ سوره مومنون عبارت قالوا اساطیر الاولین مدام تکرار شده است و این همان نگاهی است که تجدد گرایی امروز به دین دارند.
وی خاطر نشان کرد: این آیات قرآن نشان می‌دهد که چه کفر تجدد گرا، چه کفر سنت گرا با یکدیگر شباهت های راهبردی دارند. شباهت های راهبردی و سنت گرا بسیار زیاد است یکی از این شباهت ها این است که دست به استهزا می زند؛ همه در ایران شاهد بودید که بخش مهمی از تقابلی که رخ داد همه در قالب استهزا بود؛ یکی دیگر از راه ها ترس است کاری که امروز امریکا و کشورها همراه با او با جمهوری اسلامی ایران انجام میدهند ایجاد ترس است.
وی خاطر نشان کرد: یکی دیگر از راهبرد های مشترک بین کفر تجدد گرایی و کفر سنت‌گرا اعلام خسارت است؛ چهارمین راهبرد مشترک؛ مهر فروشی، اعلام دوستی، محبت و مودت است؛ اگر بخواهیم همه اینها را جمع کنیم برای آن اسمی انتخاب کرده ام به نام الهیات نفرت؛ الهیات نفرت، الهیاتی است که تعارض به صورت مشترک در کفر تجدد گرا و کفرسنت‌گرا مشترکا وجود دارد.
علم الهدی ادامه داد: در مقابل الهیات نفرت، سه نوع دیگر الهیات هم وجود دارد؛ الهیات تعاملی برای این که به خدای واحد و یکتا و توحید آسیب بزنند. در الهیات تعاملی برای خداوند همکار و معاون مطرح می‌کنند معاونانی چون فرشتگان، پیامبران و ....؛ یکی دیگر از الهیات، الهیات جبر است که پیراوان این الهیات می گویند ما مجبور هستیم؛ اقتضای شرایط و زمانه است؛ در این زمان دیگر امکانش نیست که به احکام دین عمل کنیم.
وی خاطرنشان کرد: نوع دیگر الهیات؛ الهیات اعتباربخشی است که موضوع اصلی آن استدلال ها و برهان های قرآن کریم می باشد. الهیات اعتبارسنجی می تواند به مطالعات علمی در کشور ما و سایر کشورها جهت بدهد و نشان دهد که ما می توانیم از قرآن بهره بیشتری بگیریم و راهبردهای آموزشی و پژوهشی جدیدی را با استفاده از الهیات اعتبار بخشی استخراج کنیم.
نظر شما