به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان؛ گرایش ها و علایق والدین در سلامت معنوی فرزندان نقش مهمی دارد. کسی که محبت پیامبر (ص) و اولیای الهی را در دل خود جایگاهی برتر دهد، اثر آن را در فرزند خود می تواند مشاهده کند، همان طور که بازتاب منفی تعلق قلبی شدید به دنیا در فرزندان ظاهر می شود پاکی چشم والدین نیز که مهمترین عنصر در عفت آنها محسوب می شود از عوامل تاثیرگذار بر نسل و اولاد است. محیط زندگی و روابط اجتماعی والدین عامل دیگری است که پیش از فرزندآوری باید از سوی والدین بهبود بیابد و با معنویت و عبادت های فردی و اجتماعی ارتقا یابد. منزلتان را با جلسات دعا، روضه و قرائت قرآن معنوی کنید حتی اگر تعداد افراد شرکت کننده اندک باشند و با کسانی رفت و آمد کنند که خدا و اهل بیت (ع) برایشان از همه چیز مهم تر است. لذا در این خصوص با حجت الاسلام والمسلمین دکتر «ابوالفضل ساجدی»، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
پس از انعقاد نطفه چه مراقبت های معنوی برای تربیت دینی و صحیح فرزند نیاز است؟
پاک و حلال بودن غذای مادر که خود غذای جنین نیز هست از جمله این مراقبت ها است که طبیعتا مستلزم همکاری پدر خانواده در این زمینه می باشد. مادر همان طور که توجه می کند این غذا برای رشد جسمی فرزندش مفید است یا نه باید به این فکر کند که غذایش بر استعدادهای معنوی فرزندش چه تاثیری می گذارد. پدر نیز باید مراقب باشد دسترنج حلال تلاش خود را بر سر سفره مادر فرزندش بیاورد. آرامش روحی و روانی مادر نیز در این دوران بسیار مهم است چرا که ناراحتی ها و آشفتگی های روحی مادر در این زمان می تواند موجب بسیاری از بیماری های روانی و اختلالات معنوی فرزند پس از تولد شود. مراقبت اخلاقی عبادی بعد دیگر مراقبت معنوی در این دوران است. دعا و نیایش های مذهبی مستمر مادر هم باعث تقویت روحیه مادر و هم انتقال صفات معنوی به فرزند می شود.
دو سال اول کودکی
شاید فکر کنید فرزند چند ماهه شما هنوز برای هیچ گونه آموزشی آمادگی ندارد اما اگر توجه کنید که او از همان ابتدا در حال شکل دهی ناخودآگاه خود است، طور دیگری به قصه نگاه می کنید. بر اساس دستورات دینی مربوط به این دوران سنی و همچنین تحقیقات علمی می توان گفت کودک در این سن امکان تاثیرپذیری معنوی دارد و والدین مهمترین نقش را در این زمینه ایفا می کند. ادراک زیر آستانه ای که بدون آگاهی و هوشیاری اتفاق می افتد از جمله بسترهای انتقال مفاهیم معنوی در این دوره است.
خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد او را از شر تصرف شیطان محافظت می کند. اذان و اقامه که در روزهای ابتدایی تولد در گوش های راست و چپ نوزاد خوانده می شود به نوعی یادآوری نام خدا است و هر کجا که نام خدا برده شود، شیطان طرد می شود زیرا شیطان زمانی بر انسان مسلط می شود که نام برده نشود. چه چیزی بهتر از اینکه اولین اسمی که به گوش نوزاد می خورد، نام خدا باشد.
برای فرزندان تان زیاد دعا کنید. در اهمیت و تاثیر دعا سخن بسیار است. می توانید از دعاهای قرآنی الگو بگیرید مثل دعایی که مادر حضرت مریم (س) هنگام به دنیا آمدن فرزند پاک سرشت اش بر زبان جاری کرد. اگر کنجکاوید بدانید بندگان نمونه خدا برای فرزندان شان چگونه دعا می کنند به آیه 74 سوره فرقان مراجعه کنید. بهتر است برای این کار برنامه مستمر و منطقی داشته باشید. فکر می کنید اگر هر روز بعد از نمازهایتان برای عاقبت به خیری و سعادتمندی فرزندتان دعا کنید، خدا خواسته شما را اجابت نخواهد کرد؟
قربانی (عقیقه) از راه های جلب حمایت الهی است که مورد توصیه معصومین (ع) بوده است. در روایات عقیقه چنان مورد تاکید است که از آن تعبیر به واجب شده و حتی صدقه دادن نیز جای آن را نمی گیرد و خود شرایط و آداب خاصی دارد. بهتر است این کار را در روز هفتم ولادت کودک انجام شود اما اگر در آن زمان امکانش فراهم نشد در روزهای دیگر همانند عید قربان نیز می توان این کار را انجام داد. در واقع قربانی کردن نوعی معامله کردن با خداست که انسان برای تقرب به خداوند قربانی می کند تا در ازای ان خداوند فرزندش را در سلامت جسمی و معنوی قرار دهد.
در تغذیه کودک رعایت بهداشت معنوی چه تاثیر مثبتی بر سلامت او دارد؟
خوشبختانه با افزایش سطح آگاهی مردم رعایت بهداشت جسمی و تغذیه فرزندان خردسال نیاز به گوشزد ندارد اما شاید برخی مادرها توجه نداشته باشند که خوردنی ها و آشامیدنی هایی که به کودک شان می دهند، نه فقط غذای جسم بلکه غذای روح او نیز هست. تاثیر تغذیه بر روان و روح انسان در منابع دینی گوشزد شده است. برای ارتقای کیفیت تغذیه کودک در راستای سلامت معنوی او نکاتی در منابع اسلامی مطرح شده است که از جمله آنها اجتناب از شیوه های نامناسب مانند شیر زنان کم خرد و دیوانه، زنان سرکش، تجاوزکار، زنان بی دین، شرابخوار و دشمن دین است، بعید است قصد دایه گرفتن داشته باشید اما از این توصیه ها متوجه می شوید که باید در آنچه دیگران به فرزندتان می دهند نیز دقت کنید.
محبت کنید، معنویت تحویل بگیرید
محبت والدین به فرزندان از سفارش های موکد در منابع اسلامی است. شاید وقتی با این توصیه مواجه می شوید بیشتر آن را توصیه ای در جهت سلامت روانی فرزندان ببینید تا سلامت معنوی او. در این صورت باید به شما یادآوری کنم که نوع ارتباط عاطفی فرزند با والدین و به خصوص مادر در نوع ارتباط او با خدا در آینده اثر می گذارد.
چگونه می توان کودکان را به معنویت علاقه مند کرد؟
انسان به طور طبیعی به مواردی تمایل دارد که برایش خوشایند باشد. خوشایندی می تواند تابع یادگیری ها و تداعی های مختلفی باشد. قانون تداعی را به خاطر بسپارید. هر گاه دو چیز همزمان ارایه شود در دفعات بعدی یکی از آنها دیگری را فرا می خواند. برای آدم برخوردار از سلامت معنوی یک سری موارد خوشایند هستند؛ نمادهای معنوی، آدم های معنوی، کارهای معنوی و نوشته های معنوی. هنگامی که فرزندت در آغوشش آرام گرفته یا شیر می خورد برایش صوت قرآن پخش کن یا سرود معنوی بخوان تا نسبت به صوت قرآن و مضامین معنوی حس خوشایندی پیدا کند.
هنگام عبادت (خواندن نماز و دعا ....) به گونه ای برخورد نکنید که او احساس طرد شدن کند. بسیار مشاهده شده والدین به هنگام نماز خواندن و یا پس از آن نسبت به کودکی که مهرشان را برداشته اخم می کنند و یا هنگام دعا و توسل به نیت تمرکز حواس خود به صدا زدن و درخواست توجه کودک بی توجهی می کنند. کودک شما وقتی مدام در این شرایط قرار می گیرد در ذهن اش سجاده، کتاب دعا و هر آنچه را که نمادی از عبادت است، رقیب خود می پندارد که سبب دوری شما از او شده و در نتیجه نسبت به آنها حس خوبی ندارند.
اول نیازهای کودک ات را برآورده کن بعد سجاده خودت را پهن کن. هنگام گرسنگی، خستگی و بی خوابی و نیاز به شست و شوی کودک از هرگونه اعمال مذهبی مانند نماز خواندن و یا دعا و یا محرک های معنوی مانند پخش صدای قرآن و مدح اهل بیت پرهیز کنید زیرا این حالت های ناراحت کننده با آن محرک های مذهبی تداعی می شود و در حافظه کودک قرار می گیرد.
چگونه فرزندان را به سمت معنویت سوق دهیم؟
اگر بتوانید در این سنین پایه های محبت فرزندتان به خداوند و الگوهای دینی را بنا کنید، مهمترین کار را برای سلامت معنوی او کرده اید. حال سوال این است که این کار چگونه امکان پذیر است؟
تحقیقات نشان می دهد انسان در زمان طفولیت به دنبال موجودی است که نیازهای او را برطرف کند و به او دلبستگی پیدا کند و به امنیت و آرامش برسد. این دل بستگی از طریق تعامل محبت آمیز حاصل می شود. ارتباط محبت آمیز والدین با فرزند سبب انتقال ارزش های والدین به کودک می شود البته در این زمینه توافق ارزشی والدین بسیار مهم است. کودک در درجه نخست نقش تکیه گاه مطلق و قابل اعتماد را به والدین خود می دهد اما والدین باید سعی کنند دل بستگی کودک به خود را پلی برای پیوند میان کودک و خدای مهربان او قرار دهند و خود را واسطه مهربانی بیکران او معرفی کنند؛ به عنوان مثال پدر و مادر خداباور به فرزندشان یاد می دهند که این خداوند است که نعمت داشتن والدین مهربان و دلسوز را به او عنایت کرده است. پدر و مادر باید مراقبت کنند ذهنیت مثبت کودک به صفات خداوند با رفتار آنها خدشه دار نشود.
نظر شما