آسیب‌های شش‌گانه‌ای که فرهنگ مهدویت را تهدید می‌کند

به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، کرسی علمی ترویجی «آسیب شناسی کارکردهای فرهنگی آموزه مهدویت در جامعه منتظر»، صبح امروز (شنبه، 6 خردادماه) در تالار کوثر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

بنابر این گزارش در این کرسی حجت الاسلام محمود ملکی‌راد به عنوان ارائه‌دهنده، حجج اسلام حسین الهی نژاد و سعید روستاآزاد به عنوان ناقد و حجت الاسلام مصطفی رضایی به عنوان دبیر علمی حضور داشتند.

بنابر این گزارش، در ابتدای این نشست حجت الاسلام ملکی‌راد با بیان اینکه فرهنگ از واژه هایی است که بیش از 100 150 تعریف از آن ارائه شده و عناصری در همه این تعاریف مشترک است، اظهار کرد: منظور از فرهنگ مهدوی عناصری است که ما را به شناخت این آموزه می رساند.

این کارشناس مهدوی در ادامه تصریح کرد: آسیب شناسی فرهنگی، شناخت اختلالات و آفاتی است که عناصر فرهنگی را مورد هجمه قرار می دهند. کارکردهای فرهنگی از کارکردهای مهم آموزه مهدوی است که باید بررسی و تبیین شود.

آسیب های شش‌گانه در حوزه فرهنگ مهدوی

وی درباره آسیب های فرهنگی در حوزه مهدویت، بیان کرد: نخستین آسیب تبیین و برداشت ناصحیح از آموزه مهدویت، دوم نقل گرایی و عدم اتکاء به روایات صحیح، سوم تمسک به روایات جعلی، چهارم عدم بهره کافی از مبانی فکری و اعتقادی مهدویت، پنجم عدم التزام به ارزش های اخلاقی مهدویت و ششم اختلال در کارکرد سمبل ها و نمادهای مهدوی است.

حجت الاسلام ملکی‌راد با بیان اینکه هر یک از این آسیب ها خود اختلالاتی را رقم می زنند، گفت: تبیین نادرست و برداشت ناصحیح از روایات، اختلالاتی را در پی دارد مثل سست نشان دادن آموزه مهدویت برای مثال تمسک به خواب و رویا در این باره آسیب‌زا است سبب بروز برخی جریان های انحرافی که بعضا رشد هم یافته اند، شده است. دومین آسیب در این عرصه مربوط می شود به ارائه چهره ای خشن از امام مهدی(عج)!

برداشت های منفی و ایستا از انتظار!

این کارشناس مهدوی اضافه کرد: سومین آسیبی که تبیین نادرست آموزه مهدویت در پی دارد برداشت منفی و ایستا از انتظار است یعنی انتظار به جای آنکه مایه تحرک و پویایی باشد، جامعه را به ایستایی می کشاند، امام خمینی(ره) می فرمودند: برخی انتظار فرج را نشستن در مسجد و حسینیه و دعا برای ظهور می دانند، آیا تکلیف همین است؟ شهید مطهری هم در آثار خود بر این مسئله تاکید دارند که و این انتظار را ویرانگر و سبب اشاعه منکرات می داند!

حجت الاسلام ملکی راد اضافه کرد: آسیب چهارم برداشت ناصحیح از علائم و نشانه های ظهور است اگر بخواهیم ارائه صحیح از آموزه مهدویت داشته باشیم باید از جانب متخصصان ارائه شود. برداشت های ناصحیح مثل تعیین وقت برای ظهور یا تعجیل در آن است که در روایت نهی می شود؛ همچنین است تطبیق علائم ظهور بر حوادث و افراد. آسیب پنجم که در عدم تبیین درست آموزه مهدویت رخ می دهد، محکوم به شکست بودن همه قیام های قبل از ظهور است و که این هم رکود و دست روی دست گذاشتن منتظران را در پی دارد. همچنین است روایاتی که مردم را به در خانه نشستن دعوت می کند!

وی در ادامه ابراز کرد: و آخرین آسیب ناشی از برداشت ناصحیح آموزه مهدویت آن است که برخی روایات شرط ظهور را اشاعه فساد و ظلم معرفی می کنند و با باور و برداشت اشتباه دست به این اشاعه می زنند!

حجت الاسلام ملکی‌راد با اشاره به دومین آسیب از آسیب های شش‌گانه متوجه فرهنگ مهدوی، بیان کرد: مهدویت بحثی کلامی است و باید و می شود از آن دفاع عقلی و فلسفی کرد لذا نقل گرایی و عدم اتکاء به دلایل عقلی مهدویت را از اتقان لازم دور می کند.

آسیبی که باورهای دینی را متزلزل می کند

وی تأکید کرد: آسیب سوم از آسیب های شش‌گانه در حوزه فرهنگ مهدوی، تمسک به روایات ضعیف و جعلی است که در حوزه های باوری و هنجاری متوجه مهدویت است؛ انگیزه های مادی و شهوانی و اخلاقی، مقام پرستی، جاه طلبی، تطبیق حوادث رخ داده بر پیشگویی های مهدوی زمینه هایی است که به جعل روایات و پر و بال دادن به آن می انجامد این آسیب اختلالاتی همچون تزلزل باورهای دینی، سست نشان دادن مهدویت، ایجاد یاس و ناامیدی، ایجاد زمینه های خرافه گرایی و ... را در پی دارد.

حجت الاسلام ملکی راد با بیان اینکه چهارمین آسیبی که متوجه فرهنگ مهدویت است مربوط به حوزه باوری و هنجاری می شود، ابراز کرد: مهدویت به عنوان آموزه اصیل اسلامی که ذیل مباحث امامت مطرح می شود اتقان بالایی دارد و برای تبیین آن باید ابتدا به دلایل عقلی توجه کنیم. پنجمین آسیب متوجه فرهنگ مهدویت، عدم التزام به ارزش های اخلاقی مهدویت است در حالی که روایات متعدد ویژگی های منتظران را تبیین کرده اند که توجه به آنها ارزش های اخلاقی را در جامعه منتظر رواج می دهد. و نهایتاً ششمین آسیب و اختلال در این عرصه، مربوط به کارکردها و سمبل های مهدوی می شود.

امروز مسئله تزلزل در امید به ظهور است!

این گزارش می افزاید: حجت الاسلام سعید روستاآزاد به عنوان ناقد نخست جلسه بیان کرد: باید ببینیم وضعیت جامعه امروز در ارتباط با ولی خدا چه کیفیتی دارد؟ جایگاه تکوینی و تشریعی امام باید شناخته شود. فرهنگ نگاه وسیعی به توده و عموم دارد، باید با جدیت به این بحث پرداخت در همین فضا موضوع ناامیدی از ظهور حضرت حجت(عج) پررنگ است و از زمان آن دائم سوال می شود یعنی در توده حتی برخی از متدینان در امید تزلزل راه یافته است! باید این بحث شکافته و راه های رفع آنها تبیین شود.

این استاد حوزه علمیه ادامه داد: باید توجه داشت عمده ارتباط مردم با امام زمان(عج) از طریق مسجد جمکران و مسجد سهله است و خیلی درگیر توقیت و تعجیل نیستند. مسئله سوم ارائه راه حل ها است برخی راه حل ها خود محل دعوا هستند. علاوه بر این باید به روزآمدی مباحث هم نظر و تأکید داشت.

مباحث مهدوی باید روزآمد و ناظر به نیاز باشند

همچنین، حجت الاسلام حسین الهی نژاد، ناقد دوم این کرسی ترویجی نیز با بیان اینکه کارکردهای فرهنگی آموزه مهدویت در جامعه منتظر نیازمند بررسی در کف جامعه است، تأکید کرد: اما مباحث مطرح در این مقاله و کرسی، کلی و انتزاعی مطرح شده و از نگاه مسئله محوری و کاربردی خارج شده است و نمی تواند به مطالبات مردم پاسخ دهد!

رئیس پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی ابراز کرد: در این مقاله آسیب ها مطرح اما کارکردها و نیز اوصاف جامعه منتظر بیان نشده است!