«بازار فروش، بیمه و عدم ثبات قیمت مواد اولیه» مثلث مشکلات هنرمندان خراسان جنوبی

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ فاطمه رحیم‌زاده- صنایع‌دستی هنر و صنعتی ریشه دار در تاریخ است هنری که با جان و دل خلق می‌شود و به جز شکوه و زیبایی چیز دیگری نمی‌توان از آن استنباط کرد. در گوشه کنار کشور و استان شاهد زنان و مردانی گاها فراموش شده هستند که با دستان خود آثاری خلق می کنند که باعث افتخار است و باید بر خود بالید به خاطر حضور این هنرمندان در اقصی نقاط کشور و استان.

زنده نگه داشتن یاد و نام هنرمندان به منزله زنده نگه داشتن هنر اصیل هرمنطقه است شاید هفته صنایع‌ دستی یکی از مهمترین فرصت‌هایی باشد که به یاد هنرمندان و صنعتگرانی بیفتیم که به وسعت کشورمان و در همه شهر و روستاها با عشق کار می‌کنند، اما نه تنها آن طور که شایسته است دیده نمی‌شوند، بلکه گاهی از حداقل حقوق‌ها و حمایت‌ها نیز برخوردار نیستند.

خراسان جنوبی مانند اقصی نقاط کشور مهد هنر و جلوه‌گاه ظرافت و هنر مردان و زنانی است که قدمت هنرشان به صدها سال پیش برمی‌گردد و این مهارت سینه به سینه و نسل به نسل با رنج و مشقت به نسل امروز رسیده است و ما بدان افتخار می‌کنیم. به بهانه هفته صنایع دستی به سراغ تعدادی از هنرمندان صنایع دستی خراسان جنوبی می رویم.

دست خالی و همتی والا

یکی از هنرمندان صنایع دستی و فردی که یا دست خالی کار و حرفه سنتی پیشینیان و آبا و اجدادش را آغاز کرد و باعث جهانی شدن این صنعت و روستا شد.

فاطمه ذاکریان مدیر عامل شرکت تعاونی وستایی زنان خراشاد بیرجند در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از خراسان جنوبی با بیان اینکه از سال 83 این صنعت را در روستا آغاز کردم، می گوید: شرکت تعاونی زنان در سال 82 تأسیس و در سال 83 به من واگذار شد.

وی گریزی به رونق حرفه توبافی (پارچه بافی) از گذشته های دور در این روستا می زند و می افزاید: در زمان کودکی به یاد دارم که این حرفه در بین همه زنان منطقه رونق داشت و همه در منزل مشغول بافت پارچه و حوله بودند که متأسفانه به مرور زمان به فراموشی سپرداه شد.

ذاکریان می گوید: با قبول مسئولیت برای رونق معیشت خانواده و با توجه به مقبولیت این هنر بین زنان، این هنر و حرفه احیا شد و برای اولین بار سال 83 در نمایشگاه صنایع دستی تهران شرکت کردیم و با وجود استقبال بی نظیر در سه روز ابتدایی نمایشگاه، همه محصولات تولید شده به فروش رفت.

وی با بیان اینکه در ابتدای کار، سختی فراوانی پیش رو قرار داشت، یادآور می شود: با وجود سختی زنان روستای خراشاد و اطراف با پشتکار جلو آمده و باعث شدند این حرفه نه تنها در روستای خراشاد که به اقصی نقاط کشور نیز شناسانده شود چرا که در استان های مختلف تهران، هرمزگان، اصفهان، نیشابور و... آموزش های توبافی برگزار شد.

او تأکید می کند: تاکنون بیش از ۲ هزار و ۴۶۰ نفر آموزش دیده اند تا جایی که هر نفر می تواند به عنوان مربی به دیگران آموزش دهد اما در عین حال هفت نفر مربی که اوقات فراغت بیشتری دارند برای برگزاری دوره های آموزشی به اقصی نقاط استان و کشور می روند.  

نداشتن نخ مهمترین چالش

مدیرعامل شرکت تعاونی وستایی زنان خراشاد بیرجند از مهمترین مشکلات و چالش های پیش رو به نبود نخ اشاره می کند و می گوید: از 19 فروردین ماه در نوبت دریافت نخ هستیم و با وجود قبول 50 چله سفارش هنوز نخ برای چله کشی نداریم.

ذاکریان با بیان اینکه نخ مورد نیاز تعاونی از نساجی فردوس تأمین می شود، می افزاید: با وجود پیگیری های فراوان از سوی مسئولان و قول های مکرر نساجی مبنی بر تأمین نخ در تاریخ های مقرر تا کنون هنوز موفق به تأمین نخ مورد نیاز نشده ایم.

وی با اشاره به این مهم در حال حاضر حدود 50 نفر از بانوان این رشته بیکار هستند و نیاز به یک و نیم تن نخ داریم، می گوید: در فروردین ماه هر کیلوگرم نخ با قیمت 145 هزار تومان خریداری شد و آخرین نوبت خرید هر کیلوگرم نخ به 265 هزار تومان رسید و با وجود بد قولی های نساجی فردوس احتمال قوی قصد افزایش قیمت نخ وجود دارد.

عدم بیمه هنرمندان

مدیرعامل شرکت تعاونی وستایی زنان خراشاد بیرجند از دیگر مشکلات به عدم بیمه هنرمندان اشاره می کند و می گوید: از سه سال گذشته تاکنون هنوز هنرمند تحت پوشش بیمه قرار نگرفته است.

ذاکریان داشتن بیمه را باعث دلگرمی و آن را پشتوانه ای برای هنرمند دانسته و می افزاید: هنرمندان را به سمت بیمه عشایری و روستایی سوق دادیم اما در عمل استقبال چندانی از این بیمه صورت نمی گیرد چرا که گزینه درمان را ندارد.

نبود بازار فروش

یکی دیگر از هنرمندان گوهرتراش استان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از خراسان جنوبی نبود بازار فروش محصولات را از مهمترین مشکلات عنوان کرده و می گوید: با وجود کثرت و تعداد هنرمندان در استان متاسفانه همه برای فروش محصولات خود با مشکلات جدی مواجه هستند.

حسین خرمی که مربی گوهر تراشی نیز می باشد، حضور در نمایشگاه ها را برای فروش محصولات مهم دانسته و می افزاید: متأسفانه در نمایشگاه‌ها دو تا سه نماینده در رشته های مختلف انتخاب و برای شرکت در نمایشگاه اعزام می شوند.

وی با بیان اینکه در گذشته اسکان، ایاب و ذهاب و هزینه غرفه برای افراد شرکت کننده در نمایشگاه رایگان بود، می گوید: متأسفانه در حال حاضر برای شرکت در نمایشگاه باید هزینه هایی برای غرفه، ایاب و ذهاب و... پرداخت کنیم که برای هنرمند توجیه ندارد.

عدم حمایت از هنرمند

وی با اشاره به این مهم که برای راه اندازی کارگاه گوهر تراشی حدود 10 تا 15 میلیون تومان برای تأمین ابزار آلات مورد نیاز است، می گوید: متأسفانه به هنرمند بالغ بر 30 میلیون تومان تسهیلات پرداخت می شود که باید همه این رقم را برای ابزارآلات هزینه کند در حالیکه هنرمند برای راه اندازی کارگاه نیاز به مکان مناسب دارد و بایستی این رقم نه تنها برای خرید ابزارآلات، بلکه تأمین مکان نیز در نظر گرفته شود که اجاره این کار به هنرمند داده نمی شود.

وی داشتن دو تا سه ضامن برای دریافت تسهیلات را هم از مشکلات مطرح کرده و می افزاید: برای دریافت 30 میلیون تومان باید دو ضامن معتبر به بانک معرفی شود که در توان هنرمند نیست.

خانم نمایشگاه

یکی دیگر از بانوان هنرمند در رشته گلیم بافی که به اذعان خودش به عنوان خانم نمایشگاه شناخته می شود،  در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از خراسان جنوبی که از سال 92 کار بافت گلیم و آموزش این رشته را آغاز کرده است، می گوید: سال 84 در فنی و حرفه ای این رشته را آموختم و در سال 97 در رشته گلیم بافی نفر اول فنی و حرفه ای در کشور شدم.

فاطمه سالاری می افزاید: در حال حاضر یکصد دستگاه و دار  به همراه ملزومات مورد نیاز بافت در اختیار افراد آموزش دیده و جویای کار قرار داده ام و با وجود شرکت در اکثر نمایشگاهای داخل و خارج استان مشکل فروش ندارم.

عدم ثبات قیمت

وی عدم ثبات قیمت را از مشکلات پیش رو مطرح کرده و می گوید: مواد اولیه برای بافت گلیم را از اصفهان تأمین می کنیم و در هر بار خرید با افزایش قیمت مواد اولیه مواجه هستیم و با وجود عدم افزایش دستمزد بافنده، افزایش قیمتها باعث از دست دادن مشتریان شده است.

او هم شرکت دو تا سه نماینده از استان برای حضور در نمایشگاهای کشور را از مشکلات مطرح کرده و خواستار توجه جدی و حمایت از هنرمندان می شود.   

صادرات ۵۰۰ هزار دلاری صنایع دستی خراسان جنوبی
حسنعلی فولادی -معاون صنایع دستی اداره کل میراث‌فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی- (۱۸ خرداد) در جمع خبرنگاران از صادرات ۵۰۰ هزار دلاری صنایع دستی استان طی یک سال گذشته خبر داد و اظهار کرد: از این میزان صادرات ۱۱۵ هزار دلار به صورت گمرکی و بیش از۴۰۰ هزار دلار هم به صورت چمدانی بوده است.

وی با اشاره به هفت هزار و ۵۰۰ صنعت‌گر شناخته شده و دارای شناسنامه در استان خراسان جنوبی، افزود: این تعداد صنعتگر در ۸۵ رشته صنایع دستی فعالیت دارند.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی یادآور شد: در استان ۱۲۰ رشته قابل توسعه شناسایی شده است که در ۲۵ رشته به صورت مستمر صنعتگران فعال هستند.

وی با اشاره به این مهم که در استان ۱۱ مرکز آموزش صنایع دستی در ۱۱ شهرستان به‌صورت مستمر و سالانه در رشته‌های مزیت‌دار فعالیت دارند، ظرفیت آموزش را به‌طور متوسط سالیانه هزار تا ۱۵۰۰ نفر اعلام کرد که با همکاری مربیان مجوزدار در رشته‌های تخصصی و... برحسب مزیت هر شهرستان ها برگزار می‌شود.