به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: میزبانی از مضجع شریف رضوی در ایران همواره زمینه‌ساز تبلور ارادت قلبی شیعیان به آن امام همام با سفر به مشهد مقدس و زیارت از حرم مطهر رضوی بوده است.
اساسا زیارت آن حضرت فارغ از ثواب بیشماری که در روایات به آن اشاره شده است، دستاوردهای معنوی متعددی برای زندگی افراد دارد. بر آن شدیم به مناسبت فرارسیدن 23 ذی القعده که به عنوان روز زیارتی امام رضا (ع) شناخته می شود با دکتر «علی جانفزا» پژوهشگر سیره رضوی گفت وگویی داشته باشیم. وی مقالات متعددی در رابطه با ابعاد مختلف حیات امام هشتم به رشته تحریر در آورده است و اکنون نیز به عنوان رئیس فرهنگسرای امام رضا (ع) سبزوار در راستای ترویج و نشر سیره رضوی تلاش می کند. در ادامه حاصل این گفت وگو را می خوانید:
نامگذاری روز 23 ذی القعده به نام روز زیارتی امام رضا(ع) در کلام و سیره معصومین (ع) چه نمودی دارد و آیا ائمه (ع) تاکید خاص نسبت به زیارت ثامن‌الحجج(ع) داشته‌اند؟
روایات بسیاری در رابطه با زیارت امام رضا (ع) از ائمه اطهار (ع) و حتی از خود ثامن‌الحجج (ع) نسبت به افضل بودن زیارتش وجود دارد؛ به طور مثال «بزنطی» می‌گوید: نامه حضرت رضا (ع) را خواندم، در آن نامه نوشته شده بود: «به شیعیان من بگو زیارت من به اندازه هزار حج پاداش دارد.» بزنطی ادامه میدهد: از امام جواد (ع) از روی تعجب پرسیدم: به اندازه هزار حج؟ آن حضرت فرمود: «آری: به خدا سوگند کسی که او را زیارت کند در حالی که حق او را می‌شناسد، به اندازه هزار، هزار حج (یک میلیون حج) پاداش دارد».
همچنین بر طبق روایتی دیگر، امام موسی بن جعفر (ع) فرموده است: «کسی که قبر فرزندم علی (ع) را زیارت کند، پاداش او هفتاد حج نیکو و مقبول خواهد بود.» مازنی می‌گوید: از سر تعجب پرسیدم: هفتاد حج؟ فرمود: «هفتاد هزار حج.» عرض کردم: زیارت او به اندازه هفتاد هزار حج پاداش دارد؟ فرمود: آری! بسیاری از حج هاپذیرفته نمی‌شوند. هر کس فرزندم علی را زیارت کند ویک شب نزد ایشان بماند، به کسی می‌ماند که خدا را در عرش زیارت کرده است».
با این اوصاف زیارت ثامن‌الائمه (ع) همواره مورد تاکید اهل بیت(ع) بوده است اما در باب این زیارت زمان‌های مختلفی نیز چه در طول هفته و چه در طول سال ذکر شده است، برای مثال روز 23 ذی‌القعده که به عنوان روز زیارتی مخصوص امام رضا (ع) شناخته می شود یا روز چهارشنبه هر هفته؛ همچنین در ایام خاص سال نظیر ولادت و شهادت آن حضرت و نیز در ماه رجب که توصیه به زیارت ثامن الحجج(ع) شده است چنانکه در روايتي از امام جواد (ع) نقل شده است: «زيارت امام رضا(ع) در همه زمان‌ها خوب است، ولي با فضيلت‌ترين زمان زيارت آن حضرت ماه رجب است».
همچنین از «ابوالحسن بن معمر بن خلاد» روایت شده که گفت: امام جواد (ع) در مدینه به من فرمود: ای معمر! سوار شو، عرض کردم: به سوی کی؟ حضرت فرمود: چنان که به تو گفته شد، سوار شو، پس من، به همراه حضرت سوار شدم تا اینکه به دشتی رسیدیم و به زمینی پست و به زمینی بلند و مرتفع. حضرت فرمود: در اینجا بایست و من توقف کردم و حضرت از نزد من رفت، پس از مدتی بازگشت، عرض کردم: فدایت شوم! کجا تشریف داشتید؟ حضرت فرمود: هم اکنون پدرم را به خاک سپردم و آن حضرت، در خراسان بود.
از سوی دیگر فارغ از مساله ثواب و برکت زیارت آن حضرت اساسا حضور در فضای حرم لطف خاصی دارد. من بیست و پنج سال از عمر خویش را در جوار مضجع شریف رضوی گذراندم و از این مدت پنج سال را در نزدیک ترین مکان آموزشی به حرم رضوی یعنی مدرسه «میرزا جعفر» دانشگاه علوم اسلامی رضوی تحصیل می کردم و شخصا صحنه های بسیار زیبایی را از زوار و اشتیاق آنها به زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) شاهد بودم.
بنابراین با توجه به تجربه زیسته خود، توصیه می کنم که هر فرد اگر شرایط زیارت و سفر به مشهد مقدس را دارد در روز 23 ذی القعده تلاش کند تا حرم رضوی را زیارت کند؛ البته که باید توجه داشت در مورد این روز زیارت از دور و نزدیک مطرح شده است و مساله اخیر که اشاره داشتم برای افرادی بود که شرایط حضور و سفر را دارند.
سیره رضوی مملو از آموزه‌هایی است که می تواند سرلوحه بسیاری از امور به خصوص مسایل اخلاقی باشد، با توجه به این مساله مهمترین مفاهیم تربیتی که می‌توانیم از سیره اخلاقی امام رضا(ع) گرته برداری کنیم چیست؟
قبل از پاسخ به این پرسش مقدمه‌ای را عنوان می کنم. ما اعتقاد داریم که پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) تبیین‌کنندگان قرآن هستند، کتاب قرآن هدی للمتقین است. با این وصف ما مسایل و جزئیات زندگی را از قرآن و ائمه (ع) فرا می گیریم؛ اما به طور خاص در مورد امام رضا(ع) با توجه به شرایط ویژه دوران حیات آن حضرت، مسالی متعددی قابل توجه است که می تواند به عنوان الگو برای زندگی امروز باشد.
نخست آنکه شرایط پیچیده ای که در اوایل دوران خلافت عباسی در جامعه اسلامی حاکم شده بود و به ویژه اختناقی که از زمان منصور دوانیقی به این سو برای ائمه (ع) ایجاد شد منجر به رقم خوردن اتفاقات مختلفی شد و از جمله اینکه دوران زندگی امام موسی کاظم(ع) به سختی بر آن حضرت گذشت، با این وجود آن امام همام نسبت به بحث امامزادگان برای گسترش تشیع تاکید داشتند که با این وصف امام رضا (ع) خواهران و برادران بسیاری داشتند که در این مورد نوع رفتار ایشان با خانواده قابل توجه و الگوبرداری است.
نوع مواجهه آن امام همام با زیردستان و خدام نیز بسیار امر قابل توجهی است، حضرت زمانی که از مدینه به سمت خراسان حرکت می کند خانواده را همراه خود به این سفر بی‌بازگشت نبرده و تنها به همراه خدام خود رهسپار خراسان می شوند. نوع مواجهه و ملاطفت ایشان با خدام و عموم مردم مساله بسیار قابل توجهی برای گرته برداری در زندگی امروز است.
به عنوان پژوهشگر سیره رضوی به نظرتان معرفی سیره زندگی امام رضا(ع) برای نسل جوان در چه قالب های پژوهشی باید ارایه شود؟
ببینید امروز دیگر شرایط مثل گذشته نیست که برای رسیدن به اطلاعات در مورد زندگی ائمه اطهار (ع) یا هر موضوع دیگری نیاز باشد که فرد دود چراغ بخورد، فضای مجازی و امکان جست وجوی وسیع این امکان را فراهم آورده است که هر فردی در هر نقطه ای از جهان دسترسی به این مطالب داشته باشند.
بنابراین امروز اگر بخواهیم سیره معصومین (ع) به ویژه امام رضا (ع) که میزبان مضجع شریف آن حضرت در ایران هستیم در زندگی ما جاری وساری شود؛ می توانیم از روش‌های مختلفی استفاده کنیم، اما این موضوع در مورد نسل جوان باید با دقتی مضاعف صورت پذیرد.
می توانیم محتوا را از احادیث بگیریم و از اصحاب فن نیز کمک بگیریم و در قالب مطالعات میان رشته ای، ارایه مباحث در فضای مجازی در قالب های مختلف بهره مند شویم و به قول معروف تولیدات ساندویچی که اصطلاحی مرسوم در رسانه محسوب می‌شود را به میدان بیاوریم و در قالب عکس نوشت، کلیپ، کپشن به معرفی سیره رضوی بپردازیم. جوانان امروز بیشتر زمان فراغت خود را عموما در فضای مجازی می گذرانند پس تهیه خوراک فکری در زمینه مسایل دینی و معرفی سیره ائمه اطهار (ع) وظیفه خطیر بر گردن ما محسوب می شود.
نظر شما