سوت قطار در خراسان جنوبی به صدا در می آید

 خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ فاطمه رحیم زاده- یکی از مهمترین مطالبات مردم خراسان جنوبی اتصال به شبکه ریلی است. حدود ۲۰ سال از این درخواست می گذرد و در این سال ها پیگیری های زیادی توسط مسئولان، استانداران وقت و... صورت گرفته است و با پیگیری های فراوان عملیات اجرایی این ابر پروژه ملی عظیم از سال ۹۸ آغاز شده و برای ادامه روند کار و تسریع اجرا شدن آن نیازمند منابع مالی کلانی است.

برای واکاوی این ابر پروژه ملی گریزی به اخبار و گفتگو مسئولان وقت در رسانه های استان در سال های گذشته می زنیم.

به اذعان مسئولان وقت در خراسان‌جنوبی، مطالبه و درخواست احداث راه آهن اولین بار نهم آذرماه سال ۸۰ توسط مجمع نمایندگان استان خراسان (قبل از تقسیم) و سیستان و بلوچستان از رئیس‌جمهور وقت انجام شد و این مطالبه برای بررسی به وزارت راه و ترابری وقت و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارجاع شد.

در ابتدای شکل‌گیری استان تازه تاسیس خراسان‌جنوبی برای اولین بار معاون عمرانی استاندار وقت در رسانه ها از پیگیری‌ها برای مطالعه یکی از زیرساخت‌های لازم و ضروری حمل‌ و نقل در استان خبر داد. دو سال بعد هم مطالعات این ابر پروژه زیرساختی عمرانی توسط کارشناسان وزارت راه و ترابری به اتمام رسید و مسیر خط ریلی از فیض آباد، گناباد، قاین، فردوس، بیرجند، نهبندان و زاهدان مشخص و نهایی شد.

پس از کش و قوس های فراوان عملیات اجرایی قطعه ۱۶ این پروژه به سمت یونسی در محدوده خراسان جنوبی به طول ۳۲ کیلومتر اواسط سال ۹۸ آغاز شد. پس از دریافت دو مصوبه هیئت وزیران طی مدت سه ماه منجر به اختصاص فاینانس داخلی برای اتصال بیرجند به شبکه راه‌آهن سراسری (ایستگاه یونسی) و ۷۰۰ میلیون یورو از محل فاینانس خارجی به منظور احداث راه‌آهن زاهدان به بیرجند شد که بر سرعت اجرای پروژه افزود.

بارها در سفرهای متعدد مقامات کشوری به خراسان جنوبی و مسئولان استانی به پایتخت به صورت مداوم از تامین اعتبار پروژه ریلی خراسان جنوبی خبر داده شد با این وجود به مهمترین مشکل پیش روی این ابر پروژه عدم تخصیص اعتبارات لازم است.

در اوایل تشکیل دولت سیزدهم و در سفر رئیس‌جمهور به خراسان جنوبی سرعت بخشیدن به روند اجرای پروژه راه آهن بیرجند-یونسی به عنوان مطالبه استان مطرح شد و طبق دستور آیت الله رئیسی مقرر شد وزارت راه و شهرسازی این موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری کند.

تاکید رئیس جمهور بر تشکیل کنسرسیوم بانکی

پس از تاکید و دستور رئیس جمهور مبنی بر تشکیل کنسرسیوم ریلی از سوی وزرات راه و شهرسازی و بانک های عامل که جزء مصوبات سومین سفر استانی نیز قرار گرفت، دوره تازه‌ای از تلاش‌ها برای تامین منابع مالی و سرعت دادن به پروژه ریلی آغاز شد.

پس از آن اولین نشست وزیر راه و شهرسازی نیز به منظور تعیین تکلیف سهم عاملیت بانکی در پروژه ریلی خراسان جنوبی به عنوان اولین اقدام با هدف تحقق مصوبه سفر رئیس‌جمهور برگزار شد. به دنبال آن طی یک سال گذشته پیگیری و دیدارهایی از سوی استاندار خراسان جنوبی با رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی و مدیران عامل بانک‌های مختلف در تهران برگزار شد که منجر به مساعدت این صندوق برای پرداخت تسهیلات به پروژه ریلی استان شد.

در این دیدارها مقرر شد صندوق توسعه ملی، مساعدت لازم را برای پرداخت ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تسهیلات، بدون الزام به تامین آورده بانک‌های عامل انجام دهد که این تصمیم مهم، گامی بلند در پیشبرد پروژه راه آهن بیرجند است.

دیداری که استاندار خراسان جنوبی با مدیرعامل بانک رفاه کارگران داشت نیز منجر به افزایش ۲ برابری سهم این بانک در اعتبارات پروژه راه آهن بیرجند-یونسی شد. بنابراین بانک رفاه به عنوان سرگروه کنسرسیوم بانکی نسبت به افزایش سهم عاملیت خود در تامین اعتبارات پروژه راه آهن موافقت کرد و در پی این موافقت، سهم عاملیت این بانک از سقف ۳۰۰ میلیارد تومان به ۶۰۰ میلیارد تومان افزایش می‌یابد. همچنین بانک رفاه پذیرفت، موضوع افزایش سهم عاملیت دیگر بانک های عضو کنسرسیوم را پیگیری کند.

اواخر دی ماه سال گذشته نیز بانک تجارت با افزایش ۲ برابری سهم خود در تامین اعتبارات پروژه راه آهن خراسان جنوبی موافقت کرد و این استان یک گام دیگر به تشکیل کنسرسیوم بانکی نزدیک تر شد و به دنبال آن  هفتم بهمن ۱۴۰۰ هم بانک خاورمیانه با پذیرش عاملیت ۳۰۰ میلیارد تومان در تامین منابع مالی راه آهن از طریق کنسرسیوم موافقت کرد.

اعلام موافقت بانک ایران زمین با پذیرش عاملیت به مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان در ۲۵ اسفند سال ۱۴۰۰، اعلام موافقت بانک تجارت با پذیرش عاملیت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان در ۲۶ اسفند ۱۴۰۰، اعلام موافقت بانک ملت با پذیرش عاملیت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان در ۱۸ خرداد 1401و اعلام موافقت بانک ملی با پذیرش عاملیت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان در ۱۱ تیر سال گذشته از دیگر نتایج پیگیری‌های مسئولان برای تامین منابع مالی این پروژه کلان است.

واقعیت این است که استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی در سال‌های گذشته با پیشرفت‌های متفاوت، سهمی از شروع پروژه راه آهن شرق داشتند، اما خراسان جنوبی در گذر این سال‌ها سهمی نگرفته و پروژه پیشرفت مطلوب نداشته است.

گرچه مسئولان خراسان جنوبی هم در این مدت لحظه‌ای برای تحقق دستور رئیس‌جمهور تعلل نکردند و همه راه‌ها را برای رسیدن به حصول این مطالبه مردمی با سفر به پایتخت و رایزنی‌ها با مدیران ارشد بانک‌های عامل کنسرسیوم بانکی و دیگر مقامات مرتبط را طی کردند اما موضوع تضامین دو طرف قرارداد یعنی صندوق توسعه ملی یا همان سازمان برنامه و بودجه کشور و بانک‌ها از یکدیگر درخواست کرده‌اند، باعث ایجاد وقفه در اجرای کار شده است.

از آن جا که با منابع دولتی نمی‌توان سرانجامی برای ابر پروژه خط ریلی خراسان جنوبی متصور شد راه‌های دیگری مانند دریافت تسهیلات از صندوق توسعه ملی پیشنهاد و مصوب شده است.

جواد قناعت، استاندار خراسان جنوبی نیز در دیدار با مجری طرح راه آهن خراسان جنوبی به پیگیری های مستمر برای اجرای طرح راه آهن استان در سطح ملی اشاره کرد و گفت: پیگیری های صورت گرفته باعث شد که چراغ پروژه راه آهن استان روشن بماند و از اولویت وزارت راه و شهرسازی خارج نشود.

وی با بیان اینکه تاکنون ۹ پیمانکار برای اجرای پروژه راه آهن بیرجند- قاین - یونسی مشخص شده، یادآورشد: اجرای مسیر بیرجند- نهبندان در چهار قطعه تعریف شده  است.

به گفته وی طول راه آهن زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد ۹۱۰ کیلومتر است که از این مقدار ۴۲۶ کیلومتر آن در جغرافیای استان قرار دارد که اجرای آن در ۱۳ قطعه تعریف شده است. در صورتی که مشکلی در زمینه اجرای این پروژه مهم و ملی پیش نیاید در مردادماه امسال شاهد آغاز عملیات اجرایی این طرح با حضور مسئولان کشور خواهیم بود.

استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه برنامه و نشست های هماهنگی اجرای پروژه راه آهن در استان در حال برگزاری است، گفت: در زمینه اجرای این طرح مشکلی نداریم چرا که تأمین اعتبار آن از محل تهاتر نفت بوده و مجوزات لازم هم صادر شده است.

علیرضا عباس زاده- معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی- نیز در گفتگو با رسانه های استان با بیان اینکه خراسان جنوبی تنها استانی بوده که از امکانات و زیرساخت راه آهن محروم است، گفت: این امر هزینه های حمل و نقل مردم این استان را افزایش داده است.

به گفته وی ساخت خطوط ریلی در ۱۳ قطعه با اعتبار ۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در بودجه سال جاری شتاب بیشتری می گیرد.

وی با بیان اینکه مسیر ریلی از زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد به عنوان طرح اولیه ریلی از چندین سال پیش در دستورکار قرار گرفت، به ظرفیت معادن استان اشاره کرد و یادآور شد: با توجه به این مهم اتصال به خط ریلی از اولویت های زیرساختی این استان است.

عباس زاده با بیان اینکه تکمیل کریدور ریلی جنوب به شمال کشور جزء اولویت هاست، گفت: طول کل مسیر ریلی از زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد ۹۱۰ کیلومتر در ۲۳ قطعه است که قطعات یک تا هشت در سیستان و بلوچستان، قطعات ۹ تا ۲۱ در خراسان جنوبی و دو قطعه ۲۲ و ۲۳ نیز در حوزه خراسان رضوی اجرا می شود.

وی در نشست هماهنگی طرح احداث راه آهن خراسان جنوبی هم از تعیین 9 پیمانکار طرح راه آهن استان خبر داد و افزود: سه پیمانکار هم در آینده نزدیک مشخص خواهند شد.

وی طول راه آهن زاهدان - بیرجند - یونسی – مشهد را  ۹۱۰ کیلومتر اعلام کرد و گفت: از این مسافت ۴۲۶ کیلومتر یعنی حدود ۵۰ درصد آن در جغرافیای استان خراسان جنوبی قرار دارد.

عباس زاده از به کارگیری پیمانکاران زبده برای اجرای قطعات راه آهن خراسان جنوبی خبر داد و افزود: با توجه به تأمین اعتبار طرح از محل تهاتر نفتی دغدغه ای درخصوص تأمین منابع مالی نخواهیم داشت. با توجه به تأمین اعتبار امیدواریم این طرح مهم و ملی در زمان مقرر تکمیل شده و به بهره برداری برسد.

وی با اشاره به اینکه قطعات ۱۸ و ۱۹ در خراسان جنوبی به دلیل مسیر سنگلاخی، سنگین ترین قطعات از نظر اجراست، تأکید کرد: در زمینه اجرای این قطعات به دلیل صعب العبور بودن مسیر همراهی لازم را با پیمانکاران خواهیم داشت.

وی اظهار امیدواری کرد باتوجه به برنامه ریزی های صورت گرفته به زودی شاهد برگزاری مراسم کلنگ زنی این پروژه عظیم باشیم.

وحید داعی -مدیر کل راه و شهرسازی وقت خراسان جنوبی- پایان سال گذشته در رسانه ها اعلام کرد ابر راه‌آهن چابهار- زاهدان- بیرجند- قاین- یونسی یک کریدور اصلی است که از چابهار تا زاهدان توسط قرارگاه خاتم در حال انجام بوده و به پیشرفت‌های خوبی رسیده است.

وی به دو قطعه زاهدان- نهبندان- بیرجند، و بیرجند- قاین- یونسی اشاره کرده و یادآور شد: از بیرجند تا یونسی ۲۷۱ کیلومتر است که ۵۸ کیلومتر از آن خراسان رضوی و ۳۲ کیلومتر هم از استان ما کار می‌شود.

وحید داعی با اشاره به اینکه در مجموع در ۹۰ کیلومتر از خط ریلی خراسان جنوبی پروژه از محل منابع اعتباری عمرانی فعال است، ادامه می دهد: با توجه به اینکه منابع دولت برای این کریدور کفایت نمی‌کند با پیگیری‌های زیادی که انجام گرفت، توانستیم مجوز اخذ تسهیلات از صندوق توسعه ملی را به مبلغ چهار هزار میلیارد تومان بگیریم که سهم دولت ۱۰ درصد، سهم صندوق ۷۰ درصد و سهم کنسرسیوم ریلی هم ۲۰ درصد است.

وی با بیان این که ۶ شرکت راهسازی با تشکیل کنسرسیوم ریلی و ثبت آن پای کار این کلان پروژه عمرانی و زیربنایی هستند، افزود: توانستیم موافقت اعضای هیئت امنای صندوق توسعه ملی را برای تسهیلات ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی بگیریم و با توجه به مبلغ بالای تسهیلات مجبور شدیم ۶ بانک را با لیدری بانک رفاه و تشکیل کنسرسیوم بانکی پای کار بیاوریم.

داعی یادآور می شود: برای اعتبار صندوق هیچ مشکلی وجود ندارد، اما در نهایت صندوق توسعه ملی درخواست تضمین از بانک‌ها را داشت و بانک‌ هم اعلام کردند به شرطی این تضمین را می‌دهند که دولت هم تضمین لازم را بدهد.

مدیرکل راه و شهرسازی با اشاره به پیگیری‌های استاندار خراسان جنوبی به رسانه ها گفت: رئیس جمهور هم در سفر دوم به خراسان جنوبی اعلام کردند که اگر از محل صندوق توسعه ملی به نتیجه نرسیدیم از محل  تهاتر نفتی اعتبار پروژه را در دستور کار قرار خواهیم داد.

داعی تاکید کرد: برای اجرای این مهم از دو طریق صندوق توسعه ملی و تهاتر نفتی پیگیر تامین اعتبار پروژه راه‌آهن خواهیم بود.

در جلسه هماهنگی پروژه احداث راه آهن خراسان جنوبی هم که تیرماه امسال به ریاست معاون عمرانی استانداری برگزار شد، میرمحمد مودی، سرپرست اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی هم گفت: کریدور ریلی شمال به جنوب، سواحل مکران و مرزهای شرقی را به شبکه ریلی متصل می کند و طول کل این کریدور راه آهن ۲۰۴۰ کیلومتر بوده که حدود ۴۲۶ کیلومتر آن در جغرافیای استان خراسان جنوبی قراردارد که با توجه به پیگیری های صورت گرفته کل این محور تعیین تکلیف شده و در حال حاضر ۹ قطعه از این محور دارای پیمانکار است که در چند روز آینده نیز با توجه به برگزاری مناقصه راه آهن بیرجند به نهبندان سه پیمانکار دیگر نیز اضافه و محور داری ۱۲ پیمانکار خواهد شد.

مودی یادآورشد: باتوجه به تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر اتصال سواحل مکران به راه آهن سراسری و تاثیر بسزای این محور در خصوص اتصال آبهای آزاد و کشورهای آسیای شرقی به آسیای میانه و اروپا و تاثیر آن در حمل و نقل کالا، احداث راه آهن بزرگترین و مهمترین پروژه زیر ساختی استان خراسان جنوبی از لحاظ اعتباری و استراتژیکی است که با توجه به پیش بینی های صورت گرفته در خصوص تامین اعتبار این پروژه شاهد رشد اقتصادی و شکوفایی صنعت حمل و نقل ریلی در استان خواهیم بود.

و به این ترتیب پس از سال ها عملیات اجرایی طرح راه آهن نهبندان- بیرجند- قاین- یونسی این مطالبه به حق مردم خراسان جنوبی با حضور رئیس جمهور فردا چهارشنبه (15 شهریور) همزمان با اربعین حسینی آغاز  می شود و امید است در آینده نزدیک صدای سوت قطار در این استان طنین انداز شود.