محیط معنوی جبهه ها ثمره اخلاص و ایمان جوانان بود/ مسجد؛ محل تلاقی نسل دیروز، امروز با فردا

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، محیط معنوی جبهه ها بی شک ثمره اخلاص و ایمان همین جوانان بوده که پاسداری از میهن و ناموس را وظیفه شرعی خود می دانستند ؛این روحیه آنهم از مردان بلند پروازی که با کمترین امکانات جهانیان را متحیر استقامت خود کردند تا امروز تداوم دارد؛ تداوم آن پایمردی ها و اخلاص و ایمان منجر شده که امروز هم کشور ما متاثر از رشادت های و روحیه معنوی آن بزرگ مردان است . البته نباید فراموش کنیم که ما باید این میراث را به نسل های دیگر انتقال دهیم تا هر که امروز آرامش و امنیت در این کشور دارد بخاطر بزرگ مردانی هست که خون خود را در راه این آرمان به خاک این کشور تقدیم کردند. لذا در این خصوص  حجت الاسلام والمسلمین دکتر «ایمان ضرّابی» پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

چرا از دوران 8 سال جنگ تحمیلی به عنوان دفاع مقدس یاد می شود؟ علت این نامگذاری چیست؟

نکته ای که درباره آغاز جنگ تحمیلی باید اشاره کرد و تاکنون مغفول مانده، این است که اساسا چرا وارد جنگ شدیم؟ چرا از عنوان «دفاع» استفاده می کنیم و امروز این نبرد را جهاد مقدس می دانیم؟ باید دقت داشته باشیم در کشوری که سالهای متمادی به عنوان ژاندارم منطقه شناخته می شد و آمریکا پشتش بود، انقلابی رخ می دهد مردمی آن هم در سایه سار دین . انقلاب، یعنی تغییر و دگرگونی در تمام زمینه ها. دقت داشته باشیم مفهوم انقلاب بدین معنی است که سینمای ما، بانکداری ما، پوشش ما و حتی آرایش ظاهری آقایان دچار تغییر و تحول شود. در چنین کشوری که این انقلاب در آن رخ داده، طبیعی است که سیستم دفاعی آن نیز دچار مشکلاتی شود.

حال، در شرایطی که کشور دگرگونی های متعددی را تجربه می کند، کشور دیگری به آن تجاوز می کند. حتما به یاد دارید بعد از پیروزی انقلاب، صدام  قراردادی که سالها پیش بین دو کشور بسته شده بود را پاره می کند و به صورت متعدد به خطوط مرزی ما تجاوز می کند. ما آمادگی جنگ نداشتیم و وقتی کشوری آمادگی جنگ ندارد، اما ناخواسته درگیرش می شود، یعنی به آن تجاوز شده است. به همین دلیل است که برای این جنگ از عنوان «دفاع» استفاده می کنیم. این دفاع، مقدس نیز هست، چرا که با مولفه های اعتقادی و مذهبی ما تطابقات زیادی دارد. این دفاع از آن جهت مقدس است که جوانان و مردان در آن زمان برای حفظ نوامیس و خاک خود از هیچ تلاشی مضایقه نکردند .

رزمندگان چکونه یک محیط جنگی که هر لحظه امکان شهادت یا جانبازی برایشان وجود داشت را تبدیل به یک محیط معنوی تاثیرگذار کردند تا جایی که بخش مهمی از زیر ساخت فرهنگی و اخلاقی امروز ما متاثر از آموزه های دوران جنگ است؟

نگاهی که در دوران هشت سال دفاع مقدس ایجاد شده، حاکی از این بود که رزمندگان محیط جبهه های نبرد را محلی برای مرگ نمی دیدند بلکه جبهه را محل عروج معنوی می دیدند و کشته شدن در جنگ را شهادت و حیات و متنعم شدن از نعمت های الهی می دیدند به همین خاطر آنجا برای رزمندگان ما جایگاه مقدسی بوده است .

این تفکر ساخته شده به قدری عمیق بود که وقتی کتاب های دفاع مقدس یا سرگذشت برخی شهداء را مطالعه می کنیم، می بینیم که از هر فرصتی استفاده می کردند تا خودشان را به آنجا برسانند از نوجوانانی که به سن جنگ نرسیده بودند و با دستکاری شناسنامه به جبهه ها می رفتند تا مردی که همسر و فرزندان خود را تنها گذاشته برای دفاع از دین و میهن عازم می شدند حتی در موارد متعدد برخی از رزمندگان زخمی می شدند و در مدت طول درمان ،خود را به جبهه ها می رساندند .

محیط معنوی جبهه ها بی شک ثمره اخلاص و ایمان همین جوانان بوده که پاسداری از میهن و ناموس را وظیفه شرعی خود می دانستند ؛این روحیه آنهم از مردان بلند پروازی که با کمترین امکانات جهانیان را متحیر استقامت خود کردند تا امروز تداوم دارد؛ تداوم آن پایمردی ها و اخلاص و ایمان منجر شده که امروز هم کشور ما متاثر از رشادت های و روحیه معنوی آن بزرگ مردان است . البته نباید فراموش کنیم که ما باید این میراث را به نسل های دیگر انتقال دهیم تا هر که امروز آرامش و امنیت در این کشور دارد بخاطر بزرگ مردانی هست که خون خود را در راه این آرمان به خاک این کشور تقدیم کردند.

مسجد در طول جنگ تحمیلی به عنوان رکن اصلی پشتیبانی و اعزام نیروها به جبهه ها محسوب می شد اما فارغ از این جایگاه ، نقش مساجد در طول 8 سال دفاع مقدس چه بود؟

در دوران دفاع مقدس هم حوادث جبهه ها و پیامدهای سیاسی و اجتماعی عملیات رزمندگان، بیش تر از تریبون های مساجد برای مردم تبیین می شد؛ حتی فرماندهان مؤثر دفاع مقدس پس از انجام عملیات های مهم، در مساجد حضور پیدا می کردند، و درباره چگونگی عملیات ها و دستاوردهای آن به ویژه تأثیر آن در تحولات منطقه ای و جهانی سخن می گفتند و مردم هم سخنان پرشور آنان را به عنوان سفیران صادق دفاع مقدس، به جان و دل می سپردند و برای دیگران نقل می کردند.

جمع آوری کمک های مردمی برای جبهه ها

مساجد در دوران دفاع مقدس از جمله مراکز مهم اعلام اقلام مورد نیاز جبهه ها و نیز محل جمع آوری کمک های مردمی بودند. صرف نظر از ارزش مادی کمک های مردمی که در خور توجه است، حضور معنوی آحاد مختلف مردم در امر کمک رسانی به جبهه ها شگفت آور بود. پیرمردی را می بینی که انگشتر یادگاری پدرش را به عنوان با ارزش ترین متاع زندگانی خود تقدیم رزمندگان می نماید و از این که به دلیل کهولت سن توان حضور در جبهه ها را ندارد، گریه می کند؛ یا پیرزنی را می بینی که با اهدای چند تخم مرغ محلی، خود را در دفاع مقدس سهیم می داند؛ یا کودکی خردسال که قلک خود را به همراه نامه ای برای رزمندگان به مسجد می آورد. بنده خودم بخاطر دارم که در زمان چنگ قلک هایی که به شکل نارنجک یا تانک بود و در مدارس توزیع می شد به خانه می آوردیم و با ذوق و شوقی وصف نشدنی پر می کردیم حتی عیدی هایی که در آن سالها می گرفتیم داخل این قلک ها میریختیم تا به جبهه ها برود.

این حرکت های خدا پسندانه و ایثارگرانه مردم که در آن دوران کم نبود، موجب دلگرمی رزمندگان و فرماندهان و مسؤولان کشور می شد و محور تمام این حرکت ها از مساجد کشور بود. رزمندگان و کسانی که بعنوان پشتیبانان جنگ بودند در همین مساجد با حقایق دین و عاشورا آشنا شدند. در مسجد جز یاد خدا همه چیز فراموش می شود، و راز این آیه در مسجد را اینجا می شود فهمید که : «وَ اَنَّ الْمَساجِدَ لِلِّه فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ اَحَداً»؛ (و همانا مساجد از آن خداست. پس هیچ کس را با خدا نخوانید).

مساجد نماد حرکت های بزرگ مردمی                                                                                               

یکی از خواستگاه های عینی پیوند دین با مردم، مسجد است. از این رو، زمانی مردم سالاری دینی در کشور تحقق عینی پیدا می کند که مسۆولان و کارگزاران کشور، مساجد را مظهر پیوند علایق و آموزه های دینی با مردم بدانند، و ائمه جماعات را به عنوان زبان گویای مطالبات مردم بشناسند، و ارتباط خود را با مردم از طریق مساجد نهادینه کنند و حضور در مساجد را به عنوان استماع مطالبات مردم و رفع نیازهای آنان مغتنم بشمارند. در روزهای دفاع مقدس این امر خطیر محقق شده بود و شعار های جنگ جنگ تا پیروزی مطالبه مردم شهرها بود که از همین مساجد به گوش مسئولان و رزمندگان می رسید و باعث شد تا رزمندگان با همه قوا ایستادگی کنند و حتی یک وجب از خاک پاک این کشور را به دست بیگانه ندهند.

حتی به نظرم همان روحیه هنوز تداوم دارد، چرا که در مواقعی که بلایای طبیعی گریبان گیر بعضی نقاط کشور می شود باز همان روحیه همدلی در دفاع مقدس بروز می کند و مردم با اجتماع در مساجد کمک های خود را برای هموطنان یا همنوعان خود در کشور های دیگر ارسال می کنند این روحیه میتواند برگرفته ازتجربه دفاع مقدس در کشور عزیزمان ایران باشد.

لازم است کارهای فرهنگی و تبلیغات دینی با محوریت مساجد انجام شود؛ بودجه و سرمایه های فرهنگی در اختیار مساجد قرار گیرد؛ و بر اساس روز شمار انقلاب و دفاع مقدس، مجالس تبلیغی و علمی، با شکوه هر چه تمام تر در مساجد برگزار شود. در سالهای دفاع حق علیه باطل مساجد ما کانون های جدی فرهنگی کشور بودند تا جایی که از امور گزینش رزمندگان گرفته تا دعا برای پیروزی رزمندگان در عملیات ها در همین مساجد انجام می گرفت بخاطر دارم در آن روزها مساجد جزو پر تردد ترین مراکز آن دوران بودند بگونه ای که درب مساجد همیشه باز بود .

مسجد؛ محل تلاقی نسل دیروز، امروز با فردا

مساجد، همان طور که خانه رزمندگان و شهیدان در دوران دفاع مقدس بودند، امروز بهترین کانون دینی و فرهنگی برای نشر ارزش ها و اهداف والای آنان به حساب می آیند. اگر مسۆولان دفاع مقدس، مساجد را به عنوان مجاری انتقال ارزش های دفاع مقدس مورد توجه قرار دهند و به جای ریختن بودجه های کلان در هاضمه هنرهای بی ریشه ی برخواسته از فرهنگ غرب، استعدادهای هنری و ادبی بسیجیان عزیز در پایگاه های مساجد و نمازگزاران خلاق را شکوفا کنند، درحقیقت پیوندی جاودانه بین نسل امروز و فردا و ارزش های دفاع مقدس ایجاد خواهند کرد. در آن صورت، آحاد مردم همان طور که حادثه عاشورا را در گنجینه تاریخ خود حفظ نموده اند، به همان شکل وقایع هشت سال دفاع مقدس را بخشی از اعتقادات خود دانسته، آن را جاودانه در سینه تاریخ این ملت دارند.