دکتر«سیدمجید ظهیری» رئیس پژوهشکده اسلام تمدنی و مدیر مجمع عالی حکمت اسلامی خراسان و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در گفت و گو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به مهمترین مؤلفه‌های سبک زندگی فاطمی گفت: سبک زندگی اسلامی مبتنی بر فرهنگ فاطمی، اضلاع متعددی دارد. برای فهم هندسه مفهومی فرهنگ فاطمی لازم است به چهار ضلع مهم اخلاق، معنویت، ولایت،عقلانیت توجه نماییم.
وی اظهار کرد: فرهنگ فاطمی هیچگاه از مدار اخلاق خارج نمی‌شود ضمن اینکه این اخلاق گرایی خشک و بی‌معنا نیست، بلکه باطنی دارد و از لطافتی خاص برخوردار است که به عنصر معنویت مربوط می شود. همچنین اخلاق و معنویت فاطمی در امتداد رهبری و در راستای صیانت از ولی زمان است که ضلع ولایت را تشکیل می دهد. اما عقلانیت ضلعی در هندسه مفهومی فرهنگ فاطمی است که همواره اضلاع دیگر را خرد پذیر می سازد و مانع از افراط و تفریط و ورود خرافه و جهل می شود.
ظهیری در پاسخ به این سوال که آموزه ها و تعالیم حضرت زهرا(س) چگونه می تواند در انتخاب سَبکِ زندگی و شناخت راه و مسیر درست در زندگی ما مؤثر باشد تصریح کرد: شناخت فرهنگ فاطمی خیلی مهم است اما شناخت به تنهایی در الگو پذیری کافی نیست. مولفه اراده در الگو گیری بسیار مهم است. اراده دو شکل اراده فردی و اراده جمعی دارد.
اگر محیط پیرامون فرد، همسو با فرهنگ فاطمی نباشد شکل گیری سبک زندگی فاطمی دچار آسیب می شود
وی بیان کرد: اراده فردی، فرد را پس از شناخت فرهنگ فاطمی، آماده قدم گذاشتن در سبک زندگی فاطمی می کند. اما اگر محیط پیرامون فرد، آماده و همسو با فرهنگ فاطمی نباشد و به اصطلاح، هارمونی لازم میان حرکت فردی و اجتماعی نباشد، در شکل گیری سبک زندگی فاطمی آسیب ایجاد می شود. اینجاست که اراده جمعی اهمیت خود را نشان می دهد. حال باید به مساله جامعه پذیری توجه کنیم. اگر سبک زندگی مبتنی بر فرهنگ فاطمی بر بستر هندسه مفهومی پیش گفته تبیین نشود در جامعه پذیری دچار نقصان می شود. اگر به ضلع اخلاق توجه شود ولی خالی از معنا باشد، قالبی خشک و جامعه گریز از سبک زندگی معرفی می کند.
اخلاق، معنویت ، عقلانیت و ولایت چهار ضلع فرهنگ فاطمی/ نقش مهم عقلانیت در سبک زندگی فاطمی
رئیس پژوهشکده اسلام تمدنی در ادامه افزود: همچنین اگر اخلاق و معنویت باشد ولی ولایت نباشد، هدف گذاری، رهبری الهی، وحدت، انسجام و حرکت در صراط مستقیم دچار مشکل می شود. نیز اگر هر سه ضلع فرهنگ فاطمی یعنی اخلاق ، معنویت و ولایت به قاعده باشد، آنچه هنگام نسخه نویسی برای سبک زندگی فاطمی سرنوشت ساز است عقلانیت است. عقلانیت از ورود جهل و خرافه و افراط و تفریط جلوگیری می کند.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به نقش الگویی حضرت فاطمه (س) در موضوع حجاب اشاره کرد و افزود: برخی آزادی را به گونه ای معنا می کنند که هر کس هر سبکی از زندگی را بتواند اختیار کند و بگوید زندگی من است و ربطی به دیگران ندارد. اما چنان که گفتیم حرکت فردی در محیط اراده جمعی قرار می گیرد و اگر هر کس یا هر گروهی خود را در انتخاب سبک زندگی مستقل بداند، در اراده جمعی هرج و مرج ایجاد می شود و اراده فردی هم در این محیط دچار مشکل و آسیب می شود و هدف گذاری متعالی که ولی زمان برای حرکت رو به کمال مد نظر دارد، هرگز به انجام نمی رسد.
تبیین درست الگوی فاطمی از حجاب ضامن وحدت و انسجام جامعه اسلامی است
ظهیری در ادامه گفت: حجاب یکی از هنجارهای مهم در سبک زندگی است و در جامعه ای که فرهنگ فاطمی را می شناسد و سبک زندگی را در ذیل آن تعریف می کند، هیچ فرد و گروهی مستقل از سایر افراد و گروه های اجتماعی نمی تواند در الگوسازی و الگوپذیری حجاب در جامعه آسیب ایجاد کند و نام آن را آزادی بگذارد. تبیین درست الگوی فاطمی از حجاب می تواند ضامن وحدت رویه و انسجام جامعه اسلامی در این زمینه با یک هارمونی عقلانی باشد.
وی با اشاره به نقش و تاثیر حضرت زهرا (س) در ارتقای جایگاه زن در جامعه اسلامی گفت: نقش آفرینی و تاثیرگذاری دو شکل دارد: ۱..نقش آفرینی لوکال و منطقه ای و مقطعی؛۲. نقش آفرینی گلوبال و جهانی و تاریخی. لذا در هر دو شکل فوق، نقش آفرینی فرهنگ فاطمی را شاهد هستیم؛ هم به عنوان حوادثی در مقطعی از زمان و جغرافیا، هم به عنوان تاثیر تاریخی و فرا زمانی و جاودانه برای بشریت. تاثیر نوع دوم خواه ناخواه امتدادی تمدنی دارد. لذا پاسخ من به این سوال این است که فرهنگ فاطمی جایگاه زن مسلمان را در تراز تمدنی قرار داد.
رئیس پژوهشکده اسلام تمدنی اظهار کرد: زنی که تربیت و سبک زندگی اش، در هندسه مفهومی فرهنگ فاطمی (یعنی اخلاق، معنویت، ولایت و عقلانیت) شکل گرفته است، چه در جایگاه فردی و چه در نهاد خانواده و چه در سایر ارکان مدنی نقش جامعه پرداز را دارد. جامعه پردازی در بیانیه گام دوم انقلاب از سوی رهبر فرزانه به عنوان مرحله ای مهم در رسیدن به تمدن نوین اسلامی معرفی شده است.
فرهنگ فاطمی با ارائه الگوهای جاودان زن را در مسیر ایفای بزرگترین نقش ها در ساخت تمدن نوین اسلامی قرار می دهد
این عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: پردازش و ساخت جامعه در تراز تمدن اسلامی ، انسان هایی در تراز تمدن اسلامی می طلبد. فرهنگ فاطمی با ارائه الگوهای جاودان و جهانی، زن را در مسیر ایفای بزرگترین نقش ها در پردازش و ساخت تمدن نوین اسلامی قرار می دهد.
نظر شما