خبرگزاری شبستان، گروه بین‌الملل: «غزه، درخت بلوطی است که خم نمی شود، گل سرخی که پژمرده نمی شود، خاری که نمی شکند. غزه خونش بر شمشیر پیروز می شود.»؛ شهر غزه به دلیل وجود قبر «هاشم بن عبدمناف» جد پیامبر اکرم(ص) به «غزه هاشم» معروف شد و امروز رژیم صهیونیستی در بحبوبه جنگ علیه غزه مسجد باستانی و قدیمی «سید هاشم» را که زیارتگاه جد پیامبراکرم(ص) در آن قرار دارد، تخریب کرده است.
غزه هاشم
«غزه» یا «عزه» در زبان کنعانی شناخته شده است. مصریان باستان به آن دروازه کنعان می گفتند. هرکه می خواست وارد مصر شود، باید از غزه می گذشت. هنگامی که مصر به بلاد شام نگاه می کرد، غزه دروازه آن بود. تاریخ آن به بیش از پنج هزار سال می رسد. مصریان باستان آن را به عنوان قلعه‌ای برای محافظت در برابر مهاجمان و به عنوان پایگاهی برای حرکت به سمت بلاد شام و سواحل آن ساخته بودند. همچنین گذرگاه کاروان‌های تجاری بود که از ساحل شام می آمدند.
غزه تمام پادشاهی‌های دوران باستان می شناخت، از مصریان باستان، فارس‌ها، آشوری‌ها، بابلی‌ها، یونانی‌ها، رومی‌ها، و کسانی که پس از آن در گذر تاریخ آمدند.
شهر غزه مشرف بر دریای مدیترانه، گاهی مانند نسیم نفس زندگی، تازه، پر طراوت و آرام است و گاهی مانند امواج اقیانوس خروشان است. شهر غزه نام‌های متعدد همچون هازاتو، غازاتو و غزه هاشم دارد.
نام غزه سرانجام با نام «هاشم بن عبدمناف» که در نزدیک به سال ۵۲۴ میلادی در آنجا وفات یافت، پیوند خورده است. هاشم بن عبدمناف با کالاهای تجاری از غزه به سمت مکه می آمد، اما زمان به او مهلت نداد. بنابراین غزه مقصد سفرها و سرپناه حرمش شد.
ساکنان غزه از این افتخار و پیوند بین آنها و بین مکه و قریش غافل نشدند، به طوری که شهرشان زیارتگاه سید البطحا و جد پیامبر اکرم(ص) شد.
سرزمین تمدن در طول تاریخ
غزه بسیاری از ویژگی های خود را از هاشم بن عبدمناف گرفته است، غزه در ارکان تاریخ بلند مرتبه است، چنانکه قامت بلند او به قدر کوه‌های مکه است. غزه مادر سروران و پهلوانان است همانگونه که عبدالمناف، سید البطحاء عبدالمطلب را به این دنیا داد. سپس نور نبوت از سید کونین محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب از نسل عبدمناف بر جهان تابید. غزه مانند هاشم بن عبد مناف برای فرزندان و همسایگان خود بزرگی و افتخار داشته است.
غزه فراعنه، سفری در سایه ادیان و پادشاهان
غزه با قدمت بیش از پنج هزار سال استوار شده است که طی آن پادشاهان نسل‌های متعدد از حکومت و معماری این شهر کنعانی عبور کردند. در طول قرن ها، غزه شاهد رویدادهای مختلف از جمله توسعه و ساخت و ساز، جنگ و ویرانی، خشکسالی و قحطی بوده است.
غزه ابتدا به مدت تقریبی ۳۵۰ سال تحت کنترل مصریان باستان قرار گرفت، قبل از اینکه فلسطینیان باستان آن را از دست فرعون ها بگیرند. آنها به سرعت غزه را به یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین شهرهای جهان در قرن دوازدهم قبل از میلاد تبدیل کردند.
غزه به مدت چند قرن از هزاره آخر قبل از میلاد در دست حضرت داوود، پیامبر بنی اسرائیل قرار گرفت. سپس در حدود سال ۷۳۰ قبل از میلاد، امپراتوری آشوریان تسلط خود را بر آن گسترش داد و این امر چندین قرن ادامه یافت. پس از آن به سیطره پارسیان درآمدریال قبل از اینکه رومیان با زور به این شهر ساحلی دست پیدا کنند.
در طول این مدت، غزه به شهری چند قومیتی و چند ملیتی تبدیل شد که در آن یونانی ها، رومی ها، یهودیان، مصری ها، نبطی ها و فارس‌ها ساکن بودند، اما با تجزیه دولت روم و تقسیم پادشاهی‌های آن به قطعه‌های کوچک، غزه به کنترل امپراتوری بیزانس شرقی درآمد و دوره بیزانس مسیحی آغاز شد. گرویدن مردم به مسیحیت سرعت گرفت. شهر به یک هویت کاملاً مسیحی تبدیل شد و راهبان و خاخام ها تمام معابد بت پرستی شهر را ویران کردند.
اولین شهرهای اسلام در فلسطین
چند دهها قبل از بعثت نبی اکرم(ص)، غزه تاریخ قوی و روابط نزدیکی با اعراب داشت. زیرا کاروان‌های آنها در حومه غزه و محله‌ها می چرخیدند.
غزه، اولین شهر فلسطینی بود که در سال ۶۳۵ پس از میلاد توسط ارتش اسلامی فتح شد. حکام خلافت اسلامی قبل از اشغال آن توسط صلیبیون در سال ۱۰۹۹ میلادی، بر فلسطین و این شهر حکومت می کردند. صلیبیون نزدیک به هشت دهه با آهن، آتش و خشونت برآن حکومت کرد. فلسطین و غزه بار دیگر به رهبری صلاح الدین ایوبی در سال ۱۱۸۷ میلادی بازپس گرفته شد و به یک مرکز اداری بسیار مهم تبدیل شد.
در طول این مدت بین حکومت ایوبیان، ممالیک و سپس عثمانی‌ها، غزه مرکز عمدت تجارت بود. نقطه قوت تاثیرگذار و دیوار حفاظتی دیوار فلسطین بود.
با حکومت عثمانی، پاشاهای آستانه حکومت این شهر ساحلی را به دست گرفتند و سیطره بر آن را ادامه دادند و کنترل برآن را به دست آوردند. قبل از قیام انقلاب‌های بزرگی عربی در منطقه با حمایت اشغالگران بریتانیایی که با هدف تکه تکه کردن امپراطوری عثمانی و شکست دادن آن انجام شد، امپراتور عثمانی بر فلسطین و غزه و بلاد شام حکومت می کرد.
سپس ایستگاه اشغالگری اسرائیل آغاز شد که اولین جرقه آن از زمان اعلامیه بالفور در سال ۱۹۱۷ زده شد، فلسطین و غزه وارد دوره جدیدی از وحشیانه ترین دوره تاریخی خود در طول هزاران سال شد.
در طول نزدیک به هفت دهه از اشغالگرای اسرائیل در فلسطین، غزه تاریک ترین روزها و بدترین سال هایش را با خون و اشک و شعله‌های آتش گذرانده و می گذراند و در هر خانه ای داستانی از درد بی پایان نوشته شده است.
زمستان، پاییز، تابستان و بهار غزه فصل‌های همیشگی غم و درخشندگی است، چرا که این شهر دارای بیشترین سهم شهدا و مجروحان در دهه‌های اخیر اشغالگری است. غزه پس از محصور شدن در پنجه‌های اشغالگران همچنان استوار است و تونل ها را به شریان های حیات در زیر زمین تبدیل کرده است.
شهر مناره‌ها، سرکشیده بر آغوش آسمان
شهر غزه، سرزمینی سرشار از آرزوی شهدایش است که سرزمینی کهن با بناها و آثار تاریخی و مساجد استوار و کلیساهایی که با نواختن ناقوس‌ها قدمت تاریخی خود را بازگو می کنند، بازارهایی به قدمت تمدن تاریخی اش است.
یکی از مشهورترین اماکن قدیمی در غزه، جامع العمری است که در دوره عمر بن الخطاب به مسجدی با مناره تبدیل شد. این مسجد در اصل این کلیسا بوده است که توسط اسقف غزه ساخته شد، اما با فتح مسلمانان به یک مسجد بزرگ به مساحت ۴۱۰۰ متر مربع تبدیل شد، راهروهای آن دارای ۳۸ ستون عظیم از سنگ مرمر محکم است.
گذشت زمان بر این مسجد بزرگ در دوره‌های تاریخی تمدن اسلامی و بلاهای سخت زمان باعث شد تا نیازمند بازسازی و مرمت شود. در دهه بیست قرن گذشته، شورای عالی اسلامی فلسطین، این مسجد را مرمت و گسترش داد. این مسجد در حملات رژیم صهیونیستی که با هدف تخریب آثار قدیمی و اسلامی غزه صورت می گیرد، تخریب جزئی پیدا کرده است.
یکی از مهم‌ترین و بزرگترین مساجد شهر غزه، «مسجد سید هاشم» منسوب به هاشم بن عبد مناف جد پیامبر اکرم (ص) در منطقه الدرج غزه به شمار می آید که زیارتگاه هاشم عبدمناف در گوشه شمالی غربی این مسجد قرار دارد. این مسجد در حملات اخیر رژیم صهیونیستی تخریب جزئی پیدا کرده است.
به گفته تاریخ نگاران، تاسیس این مسجد به دوره ممالیک بازمی گردد و یکی از زیباترین بناهای غزه به شمار می آید. . این مسجد شامل یک صحن روباز است که توسط چهار سایبان احاطه شده که بزرگترین آن سایبان قبله در اتاقی است که به سمت سایبان غربی در نزدیکی ضریح هاشم بن عبد مناف جد رسول گرامی اسلام (ص) باز می شود.
سپس «سلطان عبدالحمید دوم عثمانی» آن را در اواخر قرن نهم مرمت و گسترش داد. ساختمان فعلی این مسجد از سال ۱۸۵۰ میلادی باقی مانده که به دستور عبدالحمید دوم بازسازی شد.
این مسجد در یک کیلومتری مسجد جامع العمری قرار دارد. داخل این مسجد، یک مدرسه قرار دارد که شورای عالی اسلامی فلسطین آن را ساخته است. گنبد این مسجد در جنگ جهانی اول تخریب شد، اما شورای عالی اسلامی فلسطین آن را بازسازی و مرمت کرد.
هاشم عبدمناف، در سفر آخر خود به غزه که برای کار تجارت آمده بود، درگذشت. قبر او در اوایل قرن ۱۲ فروریخت، ساکنان غزه در اطراف این قبر دیوار کشیدند. در سال ۱۸۵۵ میلادی، سلطان عبدالحمید دوم به درخواست مفتی فلسطین، مسجدی در نزدیکی این قبر ساختند که قبر جد پیامبر امروز در این مسجد قرار دارد.
این مسجد به سبک معمار مملوکی بناشده و رواق‌های جنوبی و شمالی و غربی آن ۱۹ ستون سنگی و ۱۷ گنبد کوچک و دو گنبد بزرگ نیز دارد. مصلای اصلی مسجد در بخش شرقی واقع شده و شبیه مربع است، محراب آن به سمت قبله است و یک منبر دارد.
مساحت این مسجد دو هزار و ۳۷۱ متر مربع است. حیاط مسجد از سنگ مرمر است و ستون‌های آن نیز از سنگ مرمر پوشیده شده است. ضخامت دیوارهای مسجد سید هاشم ۹۰ سانتی متر است تا بتوانند گنبدهای سنگی گنبدی را نگه دارد.
قبرسید هاشم در ضلع شمال غربی مسجد قرار دارد. این قبر در یک اتاق مربع شکل است که روی آن گنبدی بزرگ قرار دارد. این گنبد هشت پنجره دارد که برای روشنایی قبر گذاشته شده است.
یکی دیگر از مساجد قدیمی غزه که مورد حمله رژیم صهیونیستی قرار گرفته است، «مسجدابن عثمان» در منطقه الشجاعیه در شرق شهر غزه است. این مسجد در قرن هشتم هجری ساخته شده است. طراحی این مسجد تاریخی و قدیمی به سبک مملوکی توسط شیخ احمد بن عثمان بنا شده است.
مسجد «شیخ عبدالله» مسجد قدیمی موجود در منطقه التفاح در شرق غزه است که در دوره ممالیک ساخته شده است.
از محبوب ترین مساجد غزه می توان به مسجد المغربی در محله الدراج، مسجد «المحکمة باردیکیه» که توسط شاهزاده بردیک الدودار در سال ۸۵۹ هجری قمری تأسیس شد، «مسجد جامع الظفردمری»، «مسجد جامع شیخ زکریا»؛ مسجد «اسماعیل ابوشنب» و «تلّ المنطار» اشاره کرد.
رقص پیروزی در ساحل غزه
غزه به خواب می رود و با غرش دریا بیدار می شود ، جایی «اسحاق رابین» نخست وزیرپیشین رژیم صهیونیستی، آرزو می کرد روزی از خواب بیدار شود و ببیند که غزه را بلعیده است، اما غزه و دریا از زمان های بسیار قدیم طفل تمدن بوده اند.
باوجود کاهش اهمیت اقتصادی بندر غزه در دهه های گذشته به دلیل اشغال و محاصره، سواحل آن همچنان یک تفرجگاه است، این یک جاذبه گردشگری جذاب است و ساکنان محاصره شده نوار غزه روح زندگی و نسیم زیبایی را از آن می گیرند. همچنین ثروت دریا هنوز بخش مهمی از اقتصاد مقاومتی نوظهور غزه است.
امروز غزه خوشحال است اسطوره ارتش شکست ناپذیر رژیم صهیونیستی را به لرزه درآورد و امنیتی را که ده ها سال در سایه توهم برتری آن زندگی می کردند، شکست داد.
نظر شما