به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی خبرگزاری شبستان: دومین نشست خبری آیین اختتامیه شانزدهمین جشنواره بین‌المللی پژوهش فرهنگی، صبح روز سه‌شنبه ۲۶ دی ماه در تالار شهید آوینی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
بر پایه این گزارش: آخرین بار زمستان سال ۱۳۹۷ بود که جشنواره بین‌المللی پژوهش فرهنگی برگزار شد. این جشنواره امسال پنج گروه دارد.
استقبال اهالی پژوهش
«سجاد صفار هرندی» با بیان اینکه دوره شانزدهم این جشنواره به آخرین مرحله خود رسیده است، گفت: این جشنواره دارای قدمت و سنت بوده و ۱۵ دوره پیش از این برگزار شده است و امسال توفیق یافتیم که بعد از یک وقفه و درنگ پنج ساله به جهت مسائل مربوط به همه گیری کرونا و تغییر و تحولات مدیریتی، دوباره این جشنواره را که یکی از موقف ها و تجمع گاه‌های اهالی اندیشه، علوم انسانی و فرهنگ در فضای جامعه ما محسوب می‌شود برگزار کنیم و البته با وجودی که جشنواره پژوهش‌های فرهنگی با این وقفه نسبتا طولانی اتفاق افتاد اما استقبال اهالی پژوهش نشان می‌دهد که جایگاه مهم جشنواره دستخوش تغییر نشده است.
دبیر علمی این جشنواره ادامه داد: فراخوان جشنواره پژوهش های فرهنگی اوایل پاییز اعلام و در دو مرحله نیز تمدید شد که تا این زمان قریب بر چهار هزار اثر به دبیرخانه رسید که از این میان ۳ هزار و ۹۴۰ اثر اعم از پایان‌نامه، رساله دانشجویی، کتاب، گزارش های سیاستی، مقاله های علمی پژوهشی بود که در نهایت و در قالب گروه های پنج گانه جشنواره از میان این آثار، تعداد هزار و ۲۸۰ اثر در گروه پژوهش های اسلامی، ۳۴۰ اثر در گروه رسانه و ارتباطات، ۱۳۳ اثر در گروه فناوری‌های جدید و آینده نگاری فرهنگی و ۳۷۶ اثر در گروه هنر به دبیرخانه جشنواره واصل شد.
وی تصریح کرد: با توجه به استقبال گسترده‌ای که با وجود محدودیت زمانی از جشنواره شد، باید بگویم کار مجاهدانه ای انجام شد چراکه این حجم بالای آثار در چند مرحله ارزیابی‌های محتوایی، علمی و شکلی بر اساس سیاست‌های جشنواره توسط اساتید و محققان تراز اول دانشگاه‌ها در کارگروه های مختلف ارزیابی شد.
صفار هرندی تصریح کرد: ما در هر کارگروه یک جایزه اصلی (منتخب اصلی) پژوهش فرهنگی داریم و علاوه بر آن چند اثر به عنوان اثر شایسته تقدیر معرفی خواهند شد.
در ادامه دکتر «حسن بشیر» با بیان اینکه راه اندازی یک جشنواره بعد از وقفه نسبتا طولانی نیازمند کار مضاعف است، گفت: در این دوره با وجود محدودیت زمان، تلاش شد که به شکل جهادی و شبانه‌روزی فعالیت شود و شاخص‌های خوبی با بهره مندی از اساتید در دانشگاه‌های مختلف، پژوهشگران ایجاد و تعیین شد.
مدیر گروه رسانه و ارتباطات شانزدهمین جشنواره پژوهش های فرهنگی ادامه داد: با توجه به همه این موارد بود که پنج گروه در جشنواره تشکیل شد که از جامعیت خوبی برخوردار بود و موفقیت قابل توجهی به دست آمد.
وی گفت: در زمینه رسانه و ارتباطات ۳۴۷ اثری که به دبیرخانه جشنواره رسیده بود نشان دهنده این بود که کار میان رشته ای در حوزه، فرهنگ، رسانه و ارتباطات در حال شکل‌گیری است و محتوای فرهنگی در رسانه‌ها در حال مطرح شدن است؛ در این راستا ۶۲ پایان نامه، ۳۵ رساله دکتری، ۲۱ طرح پژوهشی، ۵۷ کتاب، ۲۴ گزارش پژوهشی، ۱۴۸ مقاله دریافت شد و ما در چند مرحله داوری را آغاز کردیم که اولین مرحله غربالگری اولیه است که بر اساس شاخص‌های کلی انجام شد.
بشیر افزود: واقعیت آن است که ما دنبال بهترین ها بودیم، در مرحله بعد آثار در خود گروه هم بررسی شد و حداقل توسط دو داور مورد ارزیابی قرار گرفت؛ لذا آثار در زمینه مقاله، کتاب، پژوهش انتخاب شد که روز شنبه برگزیدگان اعلام خواهند شد.
وی با اشاره به اعضای گروه رسانه و ارتباطات شانزدهمین جشنواره بین‌المللی پژوهش فرهنگی خاطر نشان کرد: اعضای گروه با تعداد شاید بیش از ۴۰ نفر از اساتید دیگر که در ارزیابی ها شرکت کردند، مجموعه‌ای قوی را تشکیل دادند. ما در هر حوزه اعم از کتاب و مقاله و پایان نامه و ... از اساتید دانشگاه های مختلف بهره مند شدیم و در نهایت از میان همه آثار دریافتی تعداد ۲۲ اثر را انتخاب کردیم که شاخص های لازم را داشتند، البته این آثار نیز بررسی و نهایتا تعداد محدودی از آنها به عنوان برگزیدگان نهایی انتخاب شدند.
در ادامه دکتر «محمد خراسانی زاده» با اشاره به فعالیت های گروه هنر جشنواره گفت: در این بخش از آنجایی که گزارش ادوار پانزده‌گانه گذشته جشنواره را مرور کردیم متوجه شدیم در برخی ادوار اصلا کارگروه هنر وجود نداشت یا در کنار سایر قسمت ها قرار گرفته بود اما در دوره شانزدهم، همچون معدود جشنواره‌هایی در این ۱۵ دور، هنر بخش مجزایی داشت لذا در همان روزهای اول با مشورت شورای علمی، این کارگروه را تشکیل دادیم.
مدیر گروه هنر شانزدهمین جشنواره پژوهش های فرهنگی افزود: مراحل داوری همه جانبه و دارای نگاه دقیق و ریزبینانه بود، به این صورت که ابتدا آثار پژوهشی را دریافت و در ادامه یک پالایش اولیه از سوی دبیرخانه جشنواره انجام می‌شد که مشخص شود که اصلا آیا این اثر امکان ارائه در جشنواره را دارد؟ در مرحله دوم داوران هر گروه انتخاب شدند و آثار در اختیارشان قرار گرفت.
خراسانی زاده ادامه داد: پس از این مرحله جلسه اول کارگروه هنر شکل گرفت و آثار مورد بررسی قرار گرفت واز بین ۳۷۶ اثر دریافت شده تعداد ۸۰ اثر احصا و دوباره بررسی شد و در این جلسه هرکدام از اعضای کارگروه در مورد بهترین اثر انتخابی خود به سایرین توضیح دادند و در نهایت در این مرحله ۱۴ اثر برای داوری نهایی رفت و در مرحله پنجم دو داور خارج از کارگروه، تمامی ۱۴ پژوهش را بدون اطلاع از حضور دیگری بررسی کردند و نهایتا نامزدهای نهایی انتخاب شد.
وی تصریح کرد: ویژگی خوبی که در جشنواره شانزدهم شاهد بودیم این بود که پژوهش ها از رویکرد گلخانه ای خارج شدند؛ مساله این است که گاهی یک مقاله بود و نبودش به پدیده علم در کشور کمک نمی‌کند، اما در شاخص های ارزیابی این دوره آثار از جنس کاربردی بودن پژوهش و رویکرد حل مساله مورد توجه قرار گرفت.
مدیر گروه شانزدهمین دوره جشنواره پژوهش های فرهنگی افزود: نکته بعدی از حیث کمیت آثار است؛ تعداد نشریات علمی -پژوهشی که امروز برای هزاران نفر فراهم است آن قدر محدود است که گاهی یک تا دوسال فرایند پژوهش و انتشار آن طول می‌کشد؛ امیدوارم که ما بتوانیم بسترهای انتشار پژوهش های هنر را گسترش دهیم.
در بخش دیگری از این نشست خبری، دکتر «محمدرضا روحانی» با اشاره به اهمیت پژوهش فرهنگی و مسیری که در راستای برگزاری این جشنواره طی شده است، اظهار کرد: در حوزه علوم اجتماعی و فرهنگی و حوزه‌های مختلف پژوهش فرهنگی، تحقیقات متعددی در کشور انجام می‌شود، به نظرم حیثیت جشنواره پژوهش فرهنگی از این جهت اهمیت دارد که یک سری الگوها و شاخص های فرهنگی را مطرح می‌کند.
مدیر گروه فرهنگ شانزدهمین جشنواره پژوهش های فرهنگی افزود: انبوهی از پژوهش ها در کشور صورت میگیرد اما هدف این جشنواره نشان دادن الگوی پژوهشی در این مسیر بود؛ لذا جهت‌دهی به پژوهش‌ها و نمایاندن یک پژوهش فرهنگی از جمله اهداف این جشنواره بود؛ ضمن اینکه بیشترین آثار دریافتی اختصاص به گروه فرهنگ دارد که ما در این گروه هزار و ۸۰۰ اثر را بررسی کردیم؛ البته علاوه بر این آثار انبوهی را نیز خودمان به دلیل ارتباطی که با نهادهای پژوهشی و فرهنگی داشتیم، رصد کردیم.
وی گفت: سبک زندگی، فرهنگ عمومی، سیاست گذاری فرهنگی، مساله شناسی فرهنگی، ارتباطات فرهنگی و موضوعات ناظر بر مباحث نظریِ فرهنگ از جمله محورهایی بود که در این گروه مورد توجه واقع شد؛ البته به نظرم حوزه‌ای که مغفول واقع شده بحث مطالعات کودکی و نوجوانی است که در آثار رسیده به دبیرخانه از اهمیت برخوردار بود.
روحانی ادامه داد: علاوه بر پالایش و دقت در غربال آثار، تک به تک آثار را بر اساس معیارهایی پالایش کردیم و به حدود ۶۰ تا ۷۰ اثر برتر رسیدیم که این آثار دو تا سه بار ارزیابی شدند و در نهایت کارها به صورت مقایسه ای جمع بندی شد؛ همچنین در مورد معیارهای اصلی در بررسی آثار حوزه فرهنگ، توجه به این روش مندی و حیثیت پژوهشی حوزه فرهنگ و جامعه از اهمیت برخوردار است چراکه رویدادهای متعددی در کشور برگزار می‌شود اما رویدادی که کار علمی و روشمند را به ما معرفی کند جزو معیارهای مهمی بود که در کارگروه‌ها و به ضرس قاطع در جشنواره مورد توجه قرار گرفت.
وی تصریح کرد: نکته دیگر در مورد شانزدهمین جشنواره پژوهش های فرهنگی، خلاقیت و ابداع است، آثار خوبی به جشنواره ارسال شده است، حیثیت ابداع و نوآوری و همچنین نسبت آنها با موضوعات جامعه از جمله مواردی بود که در این جشنواره مورد توجه قرار گرفت.
در بخش دیگری از این نشست خبری «سعید طاووسی مسرور» با بیان اینکه حجم آثار رسیده به این کارگروه هزار و ۲۸۰ اثر بود، تصریح کرد: بعد از گروه فرهنگ بیشترین حجم آثار اختصاص به ما داشت که در واقع سه برابر گروه های رسانه و ارتباطات و هنر و ۱۰ برابر گروه فناوری های جدید بود که حقیقتا کار ما را مشکل کرد.
مدیر گروه پژوهش های دینی و اسلامی شانزدهمین جشنواره پژوهش های فرهنگی ادامه داد: مساله دیگر تنوع شاخه های علمی بود که در آن حوزه ها اثر به دست ما رسید. فقه، حدیث، تاریخ اسلام، تاریخ ایران، جامعه شناسی دین، مردم نگاری، مردم شناسی و حتی پژوهش هایی که جنبه هایی از معنویت را شامل می‌شد از جمله موضوعاتی بود که ذیل آنها به دست ما اثر رسید؛ حتی اثری تحت عنوان «مراقبت معنوی بیماران» داشتیم.
وی گفت: در مورد اعضای کمیته علمی که با احتساب خودم پنج نفر بودیم؛ ما از حیث قالب آثار ۵۲۵ کتاب، ۵۲۲ مقاله، ۸۲ پایان نامه ارشد، ۸۱ رساله دکتری، ۶ طرح پژوهشی و ۹ گزارش سیاسی و پژوهشی را دریافت کردیم و ارزیابی اولیه از آثار داشتیم که البته برخی از این آثار به دلیل عدم انطباق با ملاک های جشنواره از دور خارج شدند که با توجه به این مساله حدود ۸۸۰ اثر باقی ماند که مورد ارزیابی و پالایش قرار گفت.
طاووسی مسرور افزود: من به عنوان دبیر کارگروه، حتی شخصا نیز علاوه بر اعضا، آثار را بررسی کردم که ذیل آن اتفاقا برخی آثار به چرخه داوری برگشت و دوباره بررسی شد و در نهایت از بین ۸۸۰ اثر به حدود ۵۰ اثر و از آن میان به ۲۷ اثر رسیدیم که برایشان داوری دوم خارج از شورای علمی انجام شد و نهایتا به فهرست نامزد ها رسیدیم.
مدیر گروه پژوهش های دینی و اسلامی شانزدهمین جشنواره پژوهش های فرهنگی، با اشاره به نکات مثبت در این جشنواره تصریح کرد: اولین نکته نفس احساس این جشنواره است، مساله دیگر جو صمیمی و همراهی بود که در شورای علمی جشنواره و دبیران گروه ها وجود داشت و همکاری همه اعضای پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات که قابل توجه بود؛ از سوی دیگر نکته مهمی که در این جشنواره دیدم آن است که در فضای این جشنواره ملاک غیر علمی وجود نداشت، در مراحل داوری، ارزیابی و گزینش آثار هیچ فشاری از بیرون وجود نداشت، هیچ رویکرد جناحی نبود و تمام شاخص هایی که ایده شده بود اساس شکل گیری جشنواره بر آن اساس بود.
در بخش دیگری از این نشست خبری، «محمدرضا بهمنی» طی سخنانی با اشاره به اینکه جشنواره دو کارکرد اصلی در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه و همچنین پژوهش فرهنگی به نظریه پردازی دارد، افزود: غنابخشی به آنچه که در حوزه فرهنگ در جامعه رقم می‌خورد کمک می‌کند.
مدیر بخش بین الملل شانزدهمین جشنواره پژوهش های فرهنگی ادامه داد: این جشنواره به مساله شناسی و راه حل شناسی غنی در حوزه فرهنگ کمک می کند، از سوی دیگر این کارکردها نشان از اهمیت جشنواره بین جشنواره های مختلف علمی فرهنگی کشور دارد و شاید بتوان گفت که این پژوهش ها که ارایه می شود فقط در لایه سیاست پژوهی نیست بلکه کمک به غنا و تو لید و حتی مصرف فرهنگی می شود.
وی گفت: به عبارت دیگر جشنواره منجر به اعتبار زیست‌بوم فرهنگی کشور می‌شود، از سوی دیگر این جشنواره از آنچه که در حوزه فرهنگ و هنر اتفاق می‌افتد متفاوت است؛ اما اینکه در کنار این گروه های مختلف که به نوعی در بردارنده اجزای زیست بوم فرهنگی است، وجود بخش بین الملل از اهمیت مضاعفی برخوردار است از جمله اینکه قوت و اغنای بخش فرهنگی کشور متاثر از داد و ستدهایی است که در عرصه پژوهش های فرهنگی و به خصوص در گستره بین الملل انجام می شود.
بهمنی گفت: بخش بین الملل جشنواره می تواند جریان های ایران شناسی در خارج از کشور را تغذیه دانشی کند ضمن اینکه تفاوت این بخش با سایر کارگروه‌های این جشنواره، تعامل با بخش های داخلی بود که ما به دو روش آثار ارسالی به این حوزه را بررسی کردیم.
مدیر بخش بین الملل شانزدهمین جشنواره پژوهش های فرهنگی تصریح کرد: یک روند ثبت آثار در بخش بین الملل بود و روش دوم این بود که متمرکز بر تعداد کشور خاصی شدیم که می‌توانست به محتواهایی که وارد جشنواره می‌شود قوت بدهد؛ در این راستا بر ۱۶ کشور به صورت مشخص تمرکز شد و در فرایندی که رایزنان فرهنگی داشتند، به صورت میدانی آثار مرتبط با ایران و اسلام به تناسب موضوعات جشنواره شناسایی شدند و در مجموع بیش از ۱۹۰ اثر شناسایی شدند.
وی در بخش دیگری از مباحث خود با بیان اینکه آثار دریافتی در حوزه بین‌الملل به این شرط دریافت شد که در حوزه مسایل مربوط به ایران باشد، اظهار کرد: اختتامیه جشنواره روز آغاز کار اصلی است؛ اختتامیه در واقع افتتاحیه دیگری است که از این آثار بهره برداری شود؛ کارکرد اصلی این جشنواره به نظر من در صورتی که برای پژوهش های فرهنگی نقش قایل شویم این است که این جشنواره پژوهش های فرهنگی را از قفسه نشینی خارج کند و از گروه های علمی به روی میز نظام سیاست گذاری منتقل می کند.
نظر شما