به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: وبینار «ظرفیت‌شناسی فقه‌پژوهی و مسائل طراحی لباس، مد و فشن» به همت گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) در بستر فضای مجازی برگزار شد.
در این وبینار که حجت الاسلام و المسلمین «محمد قطبی» مدیر عامل مرکز نوآوری و خلاقیت «اشراق» به عنوان دبیر علمی در آن حضور داشت؛ دکتر«سید مجید امامی» دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور و حجت‌الاسلام و المسلمین «علی نهاوندی» مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) با موضوع «ظرفیت‌شناسی فقه‌پژوهی و مسایل طراحی لباس، مد و فشن» سخنرانی کردند که در ادامه می‌خوانید:
حجت الاسلام نهاوندی، که در این نشست به عنوان دومین سخنران به ارایه مباحث خود می‌پرداخت، با اشاره به تعبیری از مقام معظم رهبری در سال 1383 در مورد مد و مدگرایی اظهار کرد: معظم‌له در این سخنرانی فرمودند: «تقلید فرهنگی خطر خیلی بزرگی است، اما این حرف اشتباه نشود بااینکه بنده با مُد و تنوع و تحول در روشهای زندگی مخالفم؛ نخیر، مُدگرایی و نوگرایی اگر افراطی نباشد، اگر روی چشم و همچشمیِ رقابتهای کودکانه نباشد، عیبی ندارد. لباس و رفتار و آرایش تغییر پیدا می‌کند، مانعی هم ندارد؛ اما مواظب باشید قبله‌نمای این مُدگرایی به سمت اروپا نباشد؛ این بد است. اگر مدیست‌های اروپا و امریکا در مجلاتی که مُدها را مطرح می‌کنند، فلان طور لباس را برای مردان یا زنانِ خودشان ترسیم کردند، آیا ما باید اینجا در همدان یا تهران یا در مشهد آن را تقلید کنیم؟ این بد است. خودتان طراحی کنید و خودتان بسازید».
مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) ادامه داد: در میراث فقهی ما اولین کسی که در حوزه دوخت و طراحی لباس اقدام و قیام کرد حضرت ادریس (ع) بود؛ او تحت عنوان اخنوخ در هشتصد و سی سال بعد از حضرت آدم (ع) وارد بحثی شد که تا قبل از او به گونه ای دیگر بود چراکه تا پیش از آن افراد با پوست حیوانات و برگ حیوانات خود را می پوشاندند، اما حضرت ادریس (ع) وارد طراحی و تنظیم لباس از پوست و مو پشم حیوانات شد.
وی گفت: همچنین ابتدای حرکت در حوزه طراحی‌هایی که تحت عنوان طراحی لباس اتفاق می‌افتد از طریق شخصیت نبی گرامی است که وقتی در حال تورق در کتاب اصول کافی بودم در جلد سوم این اثر دیدم که امام صادق (ع) نسبت به این مباحث مطالبی را بیان فرمودند؛ از سوی دیگر در قاموس دین و فرهنگ مترقی اسلام وقتی به جریان پوشش و لباس نگاه کنیم این فرهنگ لباس را صرفا ساتر نمی‌داند.
حجت الاسلام و المسلمین نهاوندی افزود: اگر از من سوال کنند که آیا در فقه قطعه‌ای در تایید موضوع مُد، البته نَه به معنای رایج غربی وجود دارد یا خیر، چند نکته را می‌توانم بگویم؛ نخست آنکه تحت عنوان «زی» به این مساله توجه شده است، زی لباس ظاهری شخص است؛ برای مثال این مساله را مطرح کردند که چنانچه مسلمانی در سرزمین کفر مسلمانی دیگر را که به زی مشرکان در آمده، به گمان آنکه از مشرکان است بکشد و سپس معلوم شود که وی مسلمان بوده، قصاص نمی‌شود؛ لیکن کفاره قتل خطایی بر عهده‌اش ثابت است. در ثبوت دیه اختلاف است. اکثر فقها آن را ثابت ندانسته‌اند.
این پژوهشگر در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به مساله زینت در فقه و مطالبی که در دین مبین اسلام مطرح شده است، گفت: اگر این روایت درست باشد چراکه سندش دارای اعوجاج است می توان در بحث کنونی به آن توجه داشت؛ روایت از امام حسن عسکری(ع) است که فرمود: «عَلاماتُ الْمُؤمِنِ خَمْسٌ: صَلاةُ الْخَمْسیِن، وَ زِیارَةٌ الاْربَعینِ، وَ التَّخَتُّمُ فیِ الْیَمینِ، وَ تَعـفیرُ الْجَـبینِ، وَ الْجَهْرُ بِبِسْمِ اللّه ِ الرَّحْمنِ الرَّحیم» (نشانه های مؤمن پنج چیز است: اول خواندن نمازهای پنج‌گانه، دوم زیارت اربعین، سوم انگشتر به دست راست کردن، چهارم برخاک سجده کردن، پنجم بسم اللّه الرحمن الرحیم بلند گفتن.
مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) در ادامه به حدیثی از رسول خدا اشاره کرد و افزود:آن حضرت درباره ناخن به مردان می فرماید: ناخن هایتان را کوتاه کنید؛ ولی به زنان فرمود: بخشی از ناخن‌هایتان را نگه دارید که برای شما زینت بخش است.
وی تصریح کرد: از این موارد در فقه و احادیث ما به تعدد مطرح شده است، اما سوال این است که پوشش معیار موجود در نظام اسلامی ما چیست و اساسا چه ظرفیت و قلمرویی باشد داشته باشد؟ ما باید به احکام اولیه و ثانویه در مورد مُد و پوشش توجه داشته باشیم.
حجت الاسلام و المسلمین نهاوندی در ادامه به برخی معانی که در فرهنگ‌های مختلف نسبت به واژه مُد مطرح شده است اشاره کرد و گفت: در دایـرة‌المـعارف تطبـیقی علـوم اجـتماعی» مد اینگونه تعریف شده است: «شیوه‌های نسبتا زودگذر کنش در آرایش شخصی یا طرز گفتار و بسیاری دیگر از رفتارها»؛ در واقع واژه مد بعد از جنگ جهانی اول و به دنبال نفوذ تمدن غرب وارد زبان فارسی شد.
وی ادامه داد: همچنین در «فرهنگ دهخدا» مد اینگونه تعریف شده است: «لغتی فرانسوی به معنی روش و طریقه موقت که طبق ذوق و سلیقه اهل زمان، طرز زندگی و لباس پوشیدن و غیره... را تنظیم می‌کند»، بنابراین با وجودی که مد پدیده اجتماعی و متناسب با مدرنیته غربی است اما امروز بین نسل‌ها این مساله در عرصه پوشش و لباس دنبال شده و مدگرایی به دست آنهاست که اتفاق می افتد.
حجت الاسلام و المسلمین نهاوندی در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به اینکه طبیعتا مد و مدگرایی از یک سو به ریشه زیبایی‌جویی و تنوع‌طلبی در وجود هر انسانی بر می‌گردد، خاطر نشان کرد: این مساله از این بُعد مورد نفی شارع نیست، به هر صورت همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم باید به احکام اولیه و ثانویه در این مورد توجه کنیم.
وی با بیان اینکه 127 روایت داریم که عمده آنها صحیح السند بوده و موضوع‌شان لباس است، افزود: مباحث مختلف در مورد لباس از جنس البسه از جمله پشمی یا پنبه‌ای بودن لباس مومن، ضخیم یا نازک بودن، مباحث مربوط به پاپوش و کفش و ... در دین و روایات مطرح شده است، همچنین در مورد تنوع و رنگ لباس ها، البسه مشترک بین زنان و مردان، قد و اندازه لباس و بسیاری مسایل دیگر؛ در کتاب کافی مباحثی در این مورد وجود دارد، ضمن اینکه فیض کاشانی در کتاب «الوافی» و حر عاملی در وسایل شیعه که در بابی به این موضوعات پرداخته اند.
مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) ادامه داد: حتی در مورد زمان پوشش از جمله پوشش روز جمعه، پوشش شب و روز، روز عید، اتاق خواب، لباس خانه و ... مباحث متنوعی داریم؛ یا در مورد لباس شهرت که از جمله مواردی است که به صورت جدی در فقه مطرح شده است، بنابراین فکر می کنم ما گنجینه بزرگی در عرصه منابع نسبت به مسایل مربوط به حوزه پوشاک داریم که بسیار قابل توجه است.
نظر شما