خبرگزاری شبستان- مازندران؛ مساجد یکی از اماکن عمومی مسلمانان هستند که قبل از طلوع آفتاب شروع به فعالیت می‌کنند و تا پاسی از شب پذیرای مهمانان خدا هستند. این در حالی است که گاهی دیده می‌شود مسجدی به دلایل مختلف از فعالیت بازمانده و درهایش به روی مردم باز نیست. در چنین شرایطی مسجدهایی پیدا می‌شود که اقداماتی فراتر از وظایف خود انجام می‌دهند و به مردم خدمت می‌کنند؛ البته کانون های فرهنگی هنری که براساس مصوبه ۳۰۲شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال ۱۳۷۱تاکنون در مساجد شهری و روستایی اقصی نقاط ایران اسلامی از جمله مازندران در حال فعالیت هستند سعی دارند که تعبیر امام خمینی(ره) تحت عنوان «مسجد سنگر است» را در راستای احیای کارکردهای واقعی مسجد نصب العین قرار دهند و در سی و یک بهاری که این کانون های فرهنگی هنری در جوار مساجد تجربه کردند شاهد رویش هایی در حوزه مسجد بوده ایم اما برخی مواقع با فراز و فرودهایی در حوزه های مختلف فرهنگی و... در محلات مواجه ایم که می طلبد این کانون های مساجد برای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب در حوزه مسجد بیش از پیش نقش آفرین باشند.
حجت الاسلام والمسلمین «آرش دانش» - امام جماعت مسجد امام رضا (ع) درخصوص تاثیر و کارکردهای کانون های فرهنگی هنری مساجد با خبرگزاری شبستان به گفتگوی تفصیلی پرداخت که در ادامه می‌خوانید:
سی و یک سال از عمر کانون های فرهنگی هنری مساجد می گذرد به نظر شما این کانون ها چه مقدار توانسته اند برای تحقق خواست مقام معظم رهبری در بحث مقابله با تهاجم فرهنگی با بهره گیری از سنگر مسجد موفق عمل کنند؟
کانون‌های فرهنگی هنری مساجد طی سی و اندی سال گذشته فراز و نشیب‌های متفاوتی داشتند یعنی در سنواتی بسیار پررنگ و در سال‌هایی بسیار کمرنگ بودند، که وجودی از آنها در جامعه نمی‌توانید پیدا کنید.!
باید عرض کنم، کانون‌های مساجد بسیار عالی بودند به‌خصوص وقتی که در کنار مسجد قرار می‌گرفتند، مدیران این برنامه‌ها یعنی مدیران کلان سعی می‌کنند بر مبنای فرمایشات مقام معظم رهبری دستورالعمل‌ها را بیان کنند! اما در رده پایین‌تر ممکن است توجهی که باید را نداشته باشند همین امر موجبات موازی کاری در مبحث فرهنگی را فراهم می کند، در حالی که بحث فرهنگی یک بحث کلان بوده و همه بخش‌ها را در برمی‌گیرد.
اگر کانون‌های مساجد با همکاری دیگر ارکان مسجد همچون پایگاه مقاومت بسیج که یک بازوی محکم برای مسجد است، با رهبری امام جماعت مسجد، درست قدم بردارند قطع به یقین خیلی میتوانند موثر باشند؛ ما با نسل جدیدی روبرو هستیم که تشنه معرفت هستند، اما نتوانستیم خوب اغنایشان کنیم.
در عرصه جهاد تبیین که باید پررنگ و پرمحتوا باشد متاسفانه باید بگویم کارکرد کانونها الان بسیار کمرنگ است شاید بالاترین رنگی که داشته باشند فقط تابلویی است که سردرب مسجد زده شده است و یا شاید با مستندسازی در جشنواره‌ها بهره‌برداری کنند تا کمی از این کارکردها صورت گرفته تبلیغ شود.
در حال حاضر مسئولین مربوطه و متصدی امر بیشتر پیگیر گزارشات، کاغذنویسی‌ها و همان چهار عکسی است که ممکن است در این گزارش بگیرد، باشند!! اما اگر خوب کار انجام می‌گرفت سال ۱۴۰۱ آن جنبش ضدفرهنگی را نمی‌دیدیم باور کنید جوانان ما در تله ضد فرهنگی قرار نمی‌گرفتند و ما الان مشکلات فرهنگی کمتری را در جامعه داشتیم و نیاز نبود با خیلی از امور با سختی مقابله کنیم!
باید با کمال تاسف عرض کنم کانونها در طی دهه اخیر، آنگونه که باید، موفق نبودند. البته خیلی از ارگان‌ها، نهادها و موسسات فرهنگی که بودجه های کلان داشتند، هم موفق نبودند! که این برای خودش چالش بزرگی است، لذا باید به فکر بود چرا که دیر نیست و الان هم میتوان موفق بود، ماهی را هر زمان از آب بیرون بکشی تازه است!
در مجلس شورای اسلامی که یک سازمان کاملا نهادینه شده است فرهنگ زیاد جدی نیست و آقایان به این مبحث فرهنگی اصلا توجهی ندارند، تحقق دغدغه‌های مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگ باید دغدغه مجلس شورای اسلامی باشد.
کانونها با همین نیمه جان باقی‌مانده هنوز هم میتوانند کار کنند و دیر نیست، تجربه ثابت کرده هر جا که ما کوتاهی کردیم دشمنان انقلاب اسلامی بیشتر کار کردند یعنی جبهه مقابل فرهنگ ایرانی اسلامی و انقلاب اسلامی بیشتر بر زد ما عمل کرد! مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای (حفظ الله) نگران این روزها بود، که بار ها بحث شبیخون فرهنگی را گوش زد می‌نمودند! تا روزی نرسد که یک مبحث حجاب برای نوجوان یک معضل فکری شود! چرا که ما جا نینداختیم که مبحث حجاب در جامعه ایرانی فقط ریشه اسلامی ندارد بلکه اول یک ریشه ملی و ایرانی دارد.!!
اگر جوانان به کتیبه‌های نقش بسته بر دیوارنگاره های تاریخی توجه کنند می‌بینند که زنان و مردان ایرانی حجاب داشتند و کشورهای دیگر در داشتن یک فرهنگ غنی هرگز به گرد پای ما نمی‌رسند، اما در این زمینه کار نشده و عده ای که نفوذی هستند نگذاشتند که نگاه درست به حجاب ادامه پیدا کند، در این زمینه نیاز به ایثار و از خود گذشتگی خاص داریم و پوشیدن کفن در میدان عمل در جامعه حس می‌شود یعنی برای امور تربیتی و فرهنگی باید شهید شد! الان در شرایطی از مسائل فرهنگی هستیم که کارمان به جایی رسید نمیتوانیم از برخی از افراد جامعه بخواهیم یک سری موارد فرهنگی و اخلاقی را حفظ کنند.!!
در ادامه باید بگویم البته برخی از کانونها خیلی موفق و بلکه در اوج بودند و بسیار خوب عمل نمودن اما برای این جامعه وسیع و پر مخاطب و با افکار جدید بسیار کم است، و با این شرایط بعضی کانونها اصلا توجه نداشتند در حالی که میتوانند در کنار و کمک بسیج موفق باشند و نسل جوان را پای کار بیاورند و در مسیر تربیتی قدم بردارند.
امام جماعت چه آموزش‌ها و مهارت‌هایی را باید بیاموزد تا در کانون‌های مساجد به خوبی نقش‌آفرینی کند؟
یقینا امام جماعت محور اصلی تربیتی است یعنی اگر دو بازوی اصلی کانون و بسیج نتوانند کنار امام جماعت باشند امام جماعت با چالش برخورد می‌کند، لذا امام جماعت باید نسبت به امور جدید و روش های تربیتی جدید اطلاع و آگاهی و علم داشته باشد و همین امر نیاز به آموزش دیدن است، این نکته رو باید توجه داشت ائمه جماعت خود در دوره تخصصی حوزه و آموزش های سنتی امور دینی و عقیدتی را آموزش می‌بیند، اما امور جدیده چون رسانه و امثال این، نیاز به آموزش درست است، در این آموزش ها هم باید جایگاه و منزلت روحانی و مبلغ و امام جماعت حفظ شود چرا که امام جماعت و روحانیت همیشه دارای یک جایگاه معنوی در جامعه ما بوده است...
نباید آن جایگاه را بخاطر یک سری اعمال و نظرات بی اساس پست و حقیر نمود... جای تاسف دارد که ما روحانیون بخواهیم در هر کاری ورود کنیم که فقط بگوییم ما هم بلدیم و یا ما هم هستیم...!!
اخیرا در حسینیه معلی یک جریانی با حضور دو برادر ملبس و روحانی انجام می‌شود یا اقداماتی در سواحل توسط طلاب انجام شد که در مرحله اول بسیار نوگرایانه به چشم می‌خورد اما در عمق نگاه حتی مردم مذهبی حقیرانه به نظر می‌رسد یعنی در باطن معکوس عمل می‌کند در حالی که ظاهر خوبی دارد! اما در اذهان جامعه سبک بوده است؛ علت این است که عزیزان بزرگوار هنوز در مرحله آزمون و خطا هستند.!!
جامعه‌ای که حل مباحث در حوزه‌های مختلف اجتماعی، مذهبی، اقتصادی و سیاسی را مبنای بر تجربه بگذارد معمولا محکوم به شکست است یک نگاه ساده، تحقیق و گرفتن آمار خیلی از این مباحث را میتواند حل و فصل کند، جریان رسانه بسیار مهم است، ما در دینمان فراوان پیرامون این مسائل داریم اما در عمل ضعیف هستیم، ائمه جماعات ما نیاز به آموزش دارند تا با نگاه جدید در جامعه مقابل چالش‌ها، بهتر عمل کنند، کسی که مدرک دارد و مدرک می‌گیرد صرفا موفق نیست، لذا در عمل باید در امور نظری حکم و تاثیر بگذارد، بنده مخالف مدرک‌گراییم اما موافق با آموزشی که تاثیر گذار باشد هستم.
چگونه امام جماعت (رئیس طبیعی مسجد) میتواند زمینه جذب افراد به ویژه جوانان را به مسجد فراهم کند؟
امام جماعت محور اصلی مسجد است اگر نباشد واقعا مسجد سوت و کور خواهد بود، امامی که بخواهد مثل چراغ هدایت در مسجد عمل کند باید اهل تعامل باشد، نه به این معنا که تعریف و تمجدید کند، اتفاقی که در حسینیه معلی رقم خورد زنگ خطری برای حوزه است باید مقام و منزلت لباس حفظ شود، لباس یک جریان صنفی و نه یک نوع لباس تنها نیست، بلکه یک نعمت الهی و امانت دست فردی است که خودش را مبلغ دین میداند لذا باید جایگاهش با اعمالش حفظ شود. اگر قرار است مجری‌گری و یا عمو پورنگ بازی کند باید از این لباس خارج شود و به صورت یک طلبه غیر ملبس انجام دهد!!
اما باید در عرصه تبلیغ امام جماعت صبرش را به قدری بالا ببرد تا چون انبیا عمل کند در کنار اعمالی که از ایشان می‌بینند مثبت باشد، بتواند با هر نوع چالش، رفتار و مطلب مقاومت کند و حقیقت واقعی اسلام را در عمل نشان بدهد، الان بقدری در جامعه تحت نظر و توجه ایم هر گونه رفتار ما با اسلام می‌سنجند.
به طور مثال زمانی که مشغول تلفن همراه باشیم، جوانان خیلی ریز به امثال ما نگاه می‌کنند، بعد بگوییم جوانان خیلی وقت خودت را مصروف تلفن همراه و فضای مجازی نکند! مطمئنا اگر خود عامل نباشیم حرف و توصیه ما تاثیر نمی‌گذارد. باید بدانیم که جوان دوست دارد دیده شود و حرفشان به کرسی بنشیند لذا تعامل و رفتاری اخلاق‌مدارانه بهترین گزینه است، یقینا امام جماعت با آگاهی، علم و عملی که دارد راحت میتواند با سرسخت ترین نوع جوانان کنار بیاید.
لطفا نظر خود را در مورد این جمله «مسجد دانشگاهی تمام عیار» بفرمایید.
بی‌شک مسجد دانشگاهی تمام عیار است حتی در معماری ایرانی اسلامی مساجد در نقطه‌ای از شهر قرار می‌گرفتند که کل بازار و سکنه دسترسی آزاد به مسجد داشته باشند در صدر اسلام مسجد؛ پایگاه، دارالاماره، دارالاخلافه، مدرسه و دانشگاه قطعی آن جامعه بود و حتی قضات هم می‌خواستند حکم کنند در مسجد انجام می‌دادند، لذا مسجد بسیار مهم است در جریان تهاجم فرهنگی مسجد همان سیبل مقابل جماعت معاند و مخالف دین و شریعت در این مرزو بوم بوده و سعی کردند مسجد را ضعیف نشان بدهند، که متاسفانه در دو دهه گذشته خواستند مسجد را از کانون‌های اجتماعی دور کنند اما نتوانستند به عبارتی موفق نبودن تا الان.
اما این مسجد باید از نظر خودکفایی مردمی باشد، علت موفقیت جمهوری اسلامی همین مسجد مردمی بود دشمن خوب میداند کجا را بزند مسجد باید محور رفع دغدغه‌های جامعه اطراف خودش باشد قطعا سنگ اندازی‌هایی وجود دارد تا مسجد و این دانشگاهای دینی و اسلامی جایگاه اصلی خود را از دست بدهند اما به لطف الهی و توجه امام عصر «عجل الله تعالی فرجه الشریف» و تبعیت جامعه مومن جایگاهش حفظ خواهد شد.
آیا در دوران کنونی از همه ظرفیت‌های مسجد استفاده می‌شود یا برخی از ظرفیت‌ها و کارکردهای مسجد کمرنگ شده است؟
مسجد مثل عقل در سر انسان است که ما خیلی نتوانستیم از تمامش استفاده کنیم، ظرفیت‌های وسیعی دارد و عقل یک جامعه است، یقینا ظرفیت‌هایی که داریم هنوز به آن نپرداختیم یا بسیار ضعیف عمل کردیم.
مسجد را یک باغ ببینید که نهال‌هایی کاشتند بار دادند اما الان نهال‌ها رو به کهولت رفتند و نهال جدید کم داریم کانون‌های مساجد همان تربیت کنندگان نهال‌های جدید هستند.
مسجد باغ رضوان کوچک و در دسترس در این دنیا و خانه کوچک خداست، از همه اقشار باید بخواهیم که حضور برسانند امام جماعت تنها نمی‌تواند، اینها نکاتی است که موجب رونق خواهد شد اما در حال حاضر در حال عبور از یک پیچ مهم فرهنگی هستیم. در روز قیامت از ما سوال خواهد شد!! که چگونه با مسجد بودیم و چگونه آن را عزیز شمردیم!
برخی از افراد از بسته بودن درهای مسجد در ساعات غیر از اذان گلایه دارند، نظر شما چیست؟
مردم دلشان می‌خواهد درب مسجد باز باشد اما ما چالش‌های فراوانی داریم و از این رو گاهی اوقات باز است، مسجد جای استراحت نیست خوابگاه نیست جای عبادت است حرمتی برای خودش دارد حق نداریم بدون طهارت وارد مسجد شویم مکان مقدس نیاز به توجه دارد، جامعه هم همینطور باید حرمت مسجد را حفظ نماید، درب مسجد حرام در مکه معظمه و مسجد نبوی در مدینه کلا باز است مساجد بزرگ نماد مساجد کوچک هستند، اما هزینه‌هایش را هم باید درنظر داشت، هزینه‌ها باید مردمی باشد، مردم خودجوش خودشان برخی از امور را باید انجام دهند. اما در این شرایط بد اقتصادی بسیار سخت می‌باشد لذا نمی‌توان آنطور که در بعضی از شهرها درب مساجد باز است باز باشد، این امر نیاز به یک فرهنگ سازی وسیع دارد.
در متون دینی آمده که بزرگان دین اسلام تربیت یافته مسجد هستند به نظر شما کانون های فرهنگی هنری مساجد در زمینه تربیت اسلامی و پیاده سازی سبک زندگی اسلامی چه نقشی می تواند ایفا کند؟
کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کمک بسیار خوبی برای تربیت دینی محسوب می شوند، مسجد میتواند امور واجبه و نیاز جامعه را اغنا کند، لذا کانون‌های مساجد خیلی می توانند کمک کنند، کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد میتوانند سبک زندگی اسلامی را در جامعه دینی و ایرانی محقق کنند واقعا میتوانند تاثیر بگذارند. با برنامه‌های آموزشی برای سطوح سنی نونهال تا بزرگسال به صورت متداوم و صحیح آموزش بدهند این امر میتواند فرهنگ صحیح و درست ایرانی اسلامی را به عنوان سبک زندگی اسلامی ایرانی در جامعه نهادینه نمایند به لطف الهی و توجهات امام عصر (عج) و البته با رهنمودهای مقام عظمای رهبری حضرت امام خامنه‌ای (حفظ الله).
نظر شما