بقاع متبرکه؛نشانه های نورانی هدایت در جای جای تهران

 به گزارش خبرگزاری شبستان، امامزادگان همواره در جای جای ایران اسلامی محل ماوا وآرامش دوستداران اهل بیت (ع)بوده وهستندومردم در اعیاد ملی ومذهبی وعزاداری های خود آنهارا همچون نگینی در آغوش میگیرندوتهران نیز همچون دیگر شهرهای ایران پذیرای این نشانه های هدایت است.

 امامزاده صالح
امامزاده صالح نام آرامگاهی در محله تجریش تهران است. آن گونه که از کتیبه بالای سردر صحن بر می‌آید، از پسران موسی کاظم (ع) و برادران امام هشتم شیعیان علی بن موسی (رضا) (ع) است.

این آرامگاه را منسوب به صالح پسر موسی کاظم می‌دانند. صحن و حیاط این بقعه گورستان عمومی بود و در بیست سال اخیر اثر گورها را از بین برده‌اند و فقط تعداد محدودی از سنگ قبرها را باقی گذاشته‌اند. ازجمله سنگ قبر محمدولی خان تنکابنی (سپهسالار اعظم). گفته می‌شود که سر این امامزاده در این آرامگاه مدفون است و بدن وی نیز در آرامگاهی با نام مشابه (واقع در میدان عالی قاپو اردبیل) آرمیده‌است.

بقعه متبرکه امامزادگان جعفر و حمیده خاتون (ع)

بقعه مبارکه امامزاده جعفر و حمیده خاتون (ع) در بلوار آیت الله اشرفی اصفهانی ،منطقه باغ فیض در محوطه ای وسیع و مشجر ،به مساحت حدود 7000 متر مربع و در مجاورت باغات کن واقع گردیده است.چند اصله درخت چنار تنومند قدیمی و چشمه آبی گوارا در محوطه بقعه ،فضای مطلوبی را به وجود آورده است.امامزادگان جعفر و حمیده خاتون (س)از نوادگان حضرت موسی بن جعفر(ع)به شمار می روند.
بنای آجری بقعه به مساحت 600 متر مربع از سال 1370 مورد باز سازی قرار گرفته داشته و شامل ایوان،حرم وسیع و غرفه هایی در طرفین آن است . ایوان بقعه دارای یک در بزرگ (اصلی) و دو در کوچک است که به واسطه چند پلکان وارد حرم می شوند. دو ضریح فولادی مجزا در سال 1377 بر روی مراقد شریف امامزادگان (ع) نصب شده است و سقف حرم تماما آینه کاری شده و لوستر نسبتا بزرگ و مجللی داخل حرم بر شکوه آن افزوده است .اخیرا طرح توسعه ساختمان فرهنگی بقعه در قالب طرحی جامع توسط اداره اوقاف و امور خیریه کن در حال اجرا است .ضمنا قبور تعدادی از شهدای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در مقابل بقعه مزبور واقع شده است .

بقعه متبرکه امامزاده داود (ع)

بر فراز قلل مرتفع و سر بر آسمان کشیده کوههای جنوب غربی توچال البرز ، در فاصله 28 کیلومتری از طریق جاده آسفالته کن _سولقان ،15 کیلومتری شمال فرحزاد و نزدیک به روستای گیکا ،یکی از بقاع مشهور تهران به نام بقعه متبرکه حضرت امامزاده داود (ع) ملقب به شرف الدین ،در شهری به نام امامزاده داود (ع) واقع گردیده است.نسب شریف آن حضرت بنا به نظر مولف کتاب بدایع الانساب و تایید مرحوم آیه الله نجفی مرعشی (ره) با 10 واسطه به امام حسن مجتبی (ع) منتهی می شود.
در گذشته بقعه امامزاده داود (ع) عبارت از ساختمانها ی سنگی مشتمل بر صحن و طاقنماهایی کم عمق در اطراف بود که حرم و ایوانهای کوچک هم در سمت جنوب قرار داشت و گنبد آن از شیروانی سبز رنگ ساخته شده بود و بقیه پوشش بنا را با کاهگل پوشانیده بودند . بنای اصلی بقعه به قبل از دوران صفویه تخمین زده می شود .در دهه های قبل،به تدریج طاقنماهای سنگی اطراف صحن به اتاقهای یک طبقه با نمای آجر و پوشش شیروانی تبدیل شده و در طرفین دره و قسمت شمالی بقعه نیز حیاطها ،اتاقها و بناهای مورد نیاز زائرین افزوده گردیده است.
بنای فعلی که شامل حرم هشت ضلعی به طول شرقی و غربی 6 متر و عرض تقریبی 5 متر و سرداب زیران است ،در زمان فتحعلی شاه قاجار به جاب بنای قدیمی که یقینا برج ساده سنگی بی پیرایه ای بیش نبوده ساخته شده است .در سالهای اخیر نیز گنبدی مطلا و شلجمی شکل با ساقه بسیار مرتفع و دو گلدسته مطلا مزین به کتیبه های قرآنی بر فراز بقعه احداث گردیده است .از آثار تاریخی بقعه که تا کنون به جای مانده سنگ قبر امامزاده مربوط به زمان قاجار ،ونیز دو درب ورودی به حرم است که مشتمل بر کتیبه هایی است به خط نستعلیق برجسته که به دوره قاجاریه و تاریخ 1240 ق مربوط می شود.نمای داخلی حرم تماما آینه کاری است و به کتیبه های قرآنی و ادعیه با خطوط ثلث و نسخ جلی جدید تزیین یافته است . ضریح قدیمی بقعه چوبی و سبک معروف به جعفر بوده که به جای آن ضریح فولادی مشبک به سبک گوی و ماسوره ساخته اند که بر روی آن اشعار فارسی ،کتیبه قرآنی و اسماء جلاله نقش بسته است. در سالهای اخیر ،سازمان اوقاف و امور خیریه به منظور توسعه ،باز سازی و نیز زیبا سازی آستانه مبارکه و محیط اطراف آن طرح جامعی تهیه نموده که قسمتهایی از آن شامل استحکام سازی صحن جنوبی ،وبقیه طرحها در دست اقدام است .علاوه بر امکانات رفاهی موجود در شهرک امامزاده داود (ع) همچون مسافرخانه ها، رستورانها و بازارچه و غیره که جهت رفاه زائرین تا کنون به وجودآمده،خود بقعه نیز دارای امکانات و تسهیلات رفاهی مطلوبی از قبیل زائر سرا ،درمانگاه ،کتابخانه ،واحد فرهنگی و فروشگاه است که در اختیار زائرین مشتاق و دوستداران اهل بیت (ع) قرار دارند.ضمنا آب مورد نیاز منطقه و بقعه مطهر توسط منبعهایی که دردل کوه ایجاد شده است تامین می گردد و به وسیله اداره بهداشت مورد رسیدگی و نظارت قرار می گیرد.

بقعه متبرکه امامزاده سید احمد (ع)

در انتهای جاده اصلی کن_سولقان بقعه متبرکه امامزاده سید احمد (ع) معروف به در (ب)سید وجود دارد که بنای ان محقرو شامل ایوان واتاق و حیاطی کوچک با درب آهنی است.مصالح ساختمان بقعه سنگ و گل است و سابقا کاشیکاری داشته ولی در سال 1376 تعمیر گردیده و نمای داخلی آن سفید کاری شده است . سنگ مرقدی گچی در میان آن قرار دارد که سابقا صندوقی با نقوش کنده کاری با تاریخ 966 ق بر روی آن قرار داشته است .

بقعه متبرکه امامزاده سید محمد رضا (ع)

مزار متبرکه امامزاده سید محمد رضا (ع) درمحله میانده کن و در میان قبرستان عمومی قرار گرفته است .بنای آن کوچک و حدود 40 متر مربع مساحت دارد که توسط اهالی به طرز بسیار جالبی بازسازی شده است .فضای داخلی حرم دارای سنگ قبر مرمرین سفید رنگ و دیوارها آمیخته به نقاشیها و تزیینات است و بقعه دارای امکانات رفاهی معمول است .

 بقعه متبرکه امامزاده سید محمد (ع) نور بخش

در فاصله 20 کیلومتری غرب تهران _جاده امامزاده داود (ع) و درمیان باغات روستای سولقان محله وسط ،بقعه متبرکه امامزاده سید محمد (ع) معروف به نور بخش قارا دارد .استاد منوچهر ستوده به نقل از صاحب ((هفت اقلیم ))درباره این بزرگوار می گوید :سید محمد نور بخش در آغاز عهد شباب به ولایـت قصران در آمد و در دیه سولقان رحل اقامت افکند و جمعی فاروان مرید وی شدند و به متابعتش در آمدند .گفته می شود آن حضرت از فرزندان امام موسی بن جعفر (ع) ونسب ایشان طبق سنگ قبر مطهر چنین است : ((تربت فیض آثار فخر المحدثین ...سید المجاهدین ،هفدمین فرزند امام موسی بن جعفر (ع) مولانا امیر سید محمد نور بخش (ع) متوفی 869 ه ق )). بنای اصلی بقعه متبرکه امامزاده سید محمد (ع) ،ساده و آجری بوده و توسط بانوی عارفه ای کامل و اصل به نام ((بی بی کوکب اعظم کاکویی ))و دیگر افراد خیر به طرز جالبی باز سازی شده است. گنبد بنای شلجمی و دارای گلدسته ای کاشیکاری شده است . بقعه مزبور درسال 1382 توسط اداره اوقاف و امور خیریه کن بار دیگر تعمیر و مرمت شده است .به گفته اهالی ده سولقان ،از جمله زائرین این بقعه ،مسلمانان پاکستانی هستند که به این امامزاده اعتقاد راسخی دارند.

بقعه متبرکه امامزاده شعیب (ع)

این بقعه متبرکه در میان باغهای اطراف کن در محله سر آسیاب واقع شده و از ابنیه دارای ارزش فرهنگی تاریخی و مربوط به دوره صفویه است .بنای بقعه 25 متر مربع و دارای یک حیاط کوچک و حوض آب است .سقف بنا شیروانی و نماب داخلی آن سفید کاری و نقاشی شده و به تمثالها و شمایلهایی مزین گردیده است .ضریح بقعه ،قدیمی و چوبی بوده که در سال 1382 ضریح جدیدی توسط استاد کاران یزدی ساخته شده و به جای ضریح قبلی نصب گردیده است .امامزاده شعیب (ع) از فرزندان امام موسی کاظم (ع) است .این بقعه از امکانات رفاهی مطلوبی برای استفاده زائرین محترم برخوردار است .

بقعه متبرکه امامزاده عقیل (ع)

بقعه شریف امامزاده عقیل (ع) در ارتفاعات صعب العبور سولقان و در مسیر بزرگراه تهران _چالوس،در میان دره ای سرسبز به نام اراضی دیم کاری مزرا (مزار)واقع گردیده که بیشتر توسط کوهنوردان زیارت می شود.بنای کوچک و شامل دو اتاق 3*3 و یک ایوان است .داخل یکی از اتاقها قبری است که فقط ضریح چوبی ساده ای آن را احاطه کرده است .نسب امامزاده عقیل به امام زین العابدین (ع) می رسد. در گذشته ،در جوار بنای امامزاده استخری کوچک وجود داشته که آب دره در آن جمع آوری و صرف درختان میوه و زمینهای زراعی اطراف بقعه می شده است . در آینده با احداث آزاد راه تهران _شمال که از نزدیکی بقعه عبور می کند،بر اهمیت و موقعیت بقعه افزوده خواهد شد .

بقعه متبرکه امامزاده علاءالدین (ع)

بقعه متبرکه امامزاده علاءالدین علی (ع) در قریه سنگین پایین کن ،در قسمت جنوبی میدان اصلی روستا و در مجاورت دو قطعه باغ موقوفه واقع گردیده است.بنای آن شامل یک اتاق قدیمی مربع شکل و یک گنبد مخروطی کوتاه است که با قیر و گونی پوشیده است .سازه بنا خشت و گل است و بر اساس گفته مولف جغرافیای تاریخی شمیران جلوی در ورودی امامزاده ایوان عریضی با ستونهای چوبی قطور بوده که اکنون آثاری از آن باقی نمانده است .نمای داخل حرم به دلیل فرسودگی توسط اداره میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شده است .در اتاق اصلی ،صندوق چوبی نسبتا قدیمی نیز وجود داشته که قبر را می پوشانیده و آیاتی از کلام الله مجید در اطراف آن نگاشته شده بوده است .نسب امامزاده علا ءالدین علی(ع) به امام سجاد (ع) می رسد.وی از فرزندان امامزاده یحیی (ع) مدفون در مرکز تهران و از نقیبان شهر ری بوده است .

بقعه متبرکه امامزاده علی بن جعفر (ع)

آستانه مبارکه علی بن جعفر (ع) در محله سر آسیاب کن ،از مکانهای مهم مذهبی در غرب تهران است که مورد توجه و احتران اهالی منطقه قرار دارد.امامزاده علی بن جعفر (ع) معروف به امامزاده جعفر ،از اولاد و احفاد امام موسی کاظم (ع) است .بنای بقعه شامل ایوان کاشیکاری ،رواق سرتا سری و حرم است . گنبد آن شلجمی شکل است و همچون نگینی جلب توجه می نماید .حرم دارای کاشیکاری خشتی به نام چهارده معصوم (ع) و آیینه کاری و ضریح مشبک فولادی نفیس است .بر کاشیکاری موجود درب ورودی بقعه آن حضرت نوشته شده :مقدار ثلث ارثیه مرحومه مغفوره حاجیه آمنه خاتون عبدالوهاب صرف تعمیر بنای این امامزاده عظیم الشان گردید.

بقعه متبرکه امامزاده عماد الدین (ع)

مزار این امامزاده بر فراز کوهی در روستای سنگان وسط (ده میان) بنا شده است .ساختمان آن محقر و به مساحت 35 متر مربع ،سبز رنگ وعبارت از یک اتاق و ایوان است و گنبد آن مخروطی شکل و سفید کاری شده است .ضریح بقعه فلزی است . نسب امامزاده طبق زیارتنامه و تابلوی شجره نامه آن حضرت چنین است: ((عماد الدین بن نوح بن عقیل بن هادی ابن امام زین العابدین (ع))).بر این اساس امامزاده عماد (ع) از فرزندان امام چهارم است .در اطراف بنای بقعه ،همچون دیگر بقاع متبرکه ،قبرستان روستا قرار گرفته است .

بقعه متبرکه امامزاده عین علی و زین علی (ع)

امامزادگان عین علی و زین علی (ع) از نوادگان حضرت امام سجاد (ع) به شمار می روند که بقعه متبرکه آن بزرگواران در بزرگراه آیت الله اشرفی اصفهانی در منطقه پونک و در امتداد روخانه فرحزاد قرار گرفته است .محوطه بقعه به مساحت بیش از پنج هزار متر مربع مشجر ،فوق العاده زیبا و محصور به باغهای منطقه پونک است .
ساختمان اصلی بقعه به مساحت 120 متر مربع ،آجری با پوشش شیروانی مربوط به زمان قاجاریه است و طبق کتیبه کاشی سر در ورودی حرم در سال 1250 ق توسط خانواده فرمانفرما تعمیر گردیده است .نمای داخلی حرم آینه کاری و حسینیه ای در سمت غرب حرم احداث شده است .
ضریح چوبی ،معمولی و مشبک قبلا در بقعه ،مرقد مطهر را درمیان داشته است.ارتفاع دیوار حرم 3 متر و ارتفاع عرقچین زیر گنبد تقریبا 2 متر است که گچ کاری شده است .در سال 1381 ش فعالیتهای عمرانی جدیدی در بقعه شامل دیوارکشی اطراف ، احداث دفتر آستانه ،ساختمان سرایدار،آشپز خانه و درمانگاه با نظارت اداره فنی و عمران موقوفات استان تهران انجام گردیده است.

بقعه متبرکه امامزاده قاسم (ع)

در قسمت غربی ده سنگان بالا ،حدود 400 متر که از جاده مالرو بگذریم ،به بقعه متبرکه امامزاده قاسم (ع) می رسیم که درمیان دره ای باصفا ،کنار رودخانه و صخره های عظیم کوهستان قرار گرفته است .بنای آن چهار گوش است و ایوانی در سمت مشرق قرار دارد که کلا یک بار توسط مرحوم حاج حسین شهبایی متوفی 1358 نوسازی شده است . سقف بقعه شیروانی ودرخت چنار قدیمی از مسافت دور به عنوان شاخص قدمت بقعه است .صندوق قدیمی بقعه از میان رفته وضریح آلومنیو می بر روی مرقد گچی امامزاده نصب کرده اند که تقریبا متصل به دیوار شمالی است .طرح باز سازی و مرمت بقعه در سال 1357 به وسیله دفترفنی و عمران سازمان اوقاف و امور خیریه تهیه و اجرا گردیده است .شجره صاحب بقعه را به امام زین العابدین (ع) می رسانند. گفته می شود امامزاده قاسم (ع) برادر امامزاده داود (ع) مدفون در کوههای منطقه کن است . آب آشامیدنی بقعه از چشمه ای در نزدیکی آن تامین می شود و به وسیله لوله کشی مورد استفاده زائرین محترم قرار می گیرد . زائرین آن حضرت بیشتر در فصل تابستان به زیارت بقعه می شتابند.

بقعه متبرکه امامزاده کابل حسین (ع)

یکی دیگر از اماکن مذهبی منطقه کن که در محله در قاضی (دار قاضی)،جنب مسجد در قاضی واقع شده بقعه متبرکه امزادگان کابل حسین (ع) است .در کتاب بحر الانساب آمده است که امامزاده((حسین))و((ابوالحسین)) از نسل امام چهارم ،زین العابدین (ع)هستند که در منطقه کن شهید و مدفون گردیده اند .احتمالا امامزاده حسین همان کابل حسین باشد .و گفته اند که امامزادگان دو تن به نامهای کال و حسین هستند و شاید کابل حسین همان ابوالحسین باشد که نظر صاحب بحر الانساب را تایید می نماید.
بقعه با زیربنای 20 متر مربع و نمای آجر ،دارای گلدسته آجری و نوساز است .داخل بقعه فاقد ضریح است ولی داری سنگ قبر و مسجد هست .محوطه بقعه حدود 4000 متر مربع است و از امکانات رفاهی مناسبی از قبیل کتابخانه ،مغازه و سرویسهای بهداشتی و غیره برخوردار است .وجود تعدادی درخت میوه در محوطه ،محیط آرام و دلپذیری را برای زائرین پدید آورده است .

بقعه متبرکه امامزاده محمد (ع)

بقعه متبرکه امامزاده محمد (ع) واقع در باغات اطراف کن ،شامل بنایی قدیمی و محقر به مساحت 50 متر مربع است .بنای مزبور از خشت و گل و چوب ساخته شده و فاقد گنبد و گلدسته است.امامزاده دارای ضریحی آلومینیومی و مشبک است . چند اصله درخت چنار در محوطه بقعه وجود دارد و یک قطعه باغ موقوفه متعلق و متصل به بقعه است که قسمتی ازدر آمد آن جهت روشنایی و برق بقعه مورد استفاده قرار می گیرد .

امامزادگان یحیی و محمد (ع)تهران
خیابان پانزده خرداد، خیابان امام‌زاده یحیی (ع) ،بنای امام‌زاده یحیی به ۸۰۰ سال پیش و به دوران خوارزمشاهیان باز می‌گردد. مساحت بنا در سال۱۳۴۲، ۱۵*۴/۵ مترمربع بوده‌ ولی، پس از بازسازی‌های متعدد به ۱۵۰۰ متر مربع رسیده است‌. کاشی‌کاری گنبد فیروزه‌ای رنگ و مخروطی شکل این بنا در سال‌های گذشته بر اثر برف و یخ از بین رفته بود، اما طی سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۲ ، بازسازی شد. بانی بنای قدیمی قراب شاره و معمار آن دیو حسن بوده است‌.
برج خشتی و گنبد آجری آن از ابنیه عصر مغول‌ها است‌. در زمان قاجاریه‌، نمای خشتی برج تغییر و ایوان‌، اتاق‌ها و سایر متعلقات افزوده شد. اکنون نیز با افزودن سایر تزیینات و بناهای دیگر مثل آینه‌کاری‌، کاشی و معرق‌، مسجد و موزه و کتابخانه بقعه به بنایی اصیل و به یاد ماندنی تبدیل گشته است و حرم با آینه‌کاری زیبا یادآور فضایی آرام به دور از دغدغه‌های خیابان‌های اطراف امام‌زاده است‌.

 در این امام‌زاده علاوه بر بقعه امام‌زاده یحیی‌، مقبره مرحوم بهاءالملک همدانی و مرقد امام‌زاده محمد نیز وجود دارد.
بنای فعلی درسال ۱۳۲۰، در همان محلی ساخته شد که بنای قدیمی و خشتی بقعه وجود داشت‌. آن بنا در ۱۳۱۸ ویران شد. بنای جدید به همان سبک و فرم بنای اصلی جایگزین و ملحقات و تزیینات آن به تدریج در سال‌های بعد تکمیل‌شد.
صندق منبت و عتیقه بقعه چنانکه در کتیبه آن اشاره شده است‌، به دستور ملک شاه غازی درسال ۸۹۵ ه.ق، به وسیله دو برادر به نام‌های استاد حسین و استاد محمد لواسانی ساخته شد. بنای اصلی امام‌زاده متشکل از برج خشتی هشت‌ضلعی‌ احتمالاً، به قرن هفتم ه.ق، تعلق داشت و دارای گنبد هرمی شکل ۱۲ ضلعی بود.
در کنار این امام‌زاده‌، کهن‌ترین چنار زنده قرار دارد. این درخت که در فهرست وزارت فرهنگ و اداره باستان‌شناسی با شماره سه و در سال ۱۳۳۰ ، به ثبت رسیده است‌، حدود ۸۰۰ سال دارد و قطرش حدود هفت متر است‌.
کوی امام زاده یحیی در گوشه‌ای از عودلاجان (از محلات قدیمی و معروف تهران‌) است که قسمت جنوب شرقی آن در کوچه امام زاده یحیی قرار دارد و به همین خاطر این محله به امام‌زاده یحیی معروف گردیده است‌.
نوشته روی صندوق امام‌زاده‌، یحیی را فرزند زید فرزند امام حسن مجتبی (ع‌) معرفی می‌کند.


پایان پیام/